Ŝabtajanismo (judismo)

Ŝabtajanismo
religia movado
Fondinto(j)	Ŝabtaj Cvi vd

Sabatismo estas mesia movado en judismo fondita de Ŝabtaj CVI, daŭrigita de Baruchia Russo (1676–1720) kaj Jakob Frank, kiu kovris la tutan judan diasporon jam en la jaro 1666. La movado kaptis judajn komunumojn ĉie en la Diasporo, sed daŭre en Balkanio kaj Turkio.

Sabatismo ekestis en la judaj cirkloj kiam Natano de Gazao (1643-1680) en 1665 nomumis Ŝabataj Cvi (1626-1676) kiel la Mesio. Sub premado de la Otmanoj, Cvi konvertis al Islamo en 1666, kaj rezulte la movado rapide ĉesis.

Daŭre, organiziĝis apartaj grupoj en multaj landoj. De ĉi tiuj grupoj, la organizaĵo Dönme en Turkio konservis kontinuecon. Laŭdire ĝi daŭras ĝis hodiaŭ en la Dönme fondita de Russo. En la 18-a jarcento, Pola-Litova Frankismo aperis kiel la lasta grava ondo inspirita per Sabatismo sub Jakob Frank. Unu el la sekvoj de sabatismo estas la orienteŭropa Hasidismo de rabeno Israel ben Eliezer.

Kvankam sabatajanismo preskaŭ tuj estis subpremita, ĝi multe influis la judan mondon kaj judismon, kun novaj ekestoj de sabataja agado okazantaj foje.