m-Ksileno

Vidu ankaŭ: Dumetilbenzeno, o-Ksileno, kaj p-Ksileno

1,3-ksileno|1,3-Dumetilbenzeno
Kemia formulo	C8H10
Bastona kemia strukturo de la 1,3-ksileno|1,3-Dumetilbenzeno
Tridimensia kemia strukturo de la 1,3-ksileno|1,3-Dumetilbenzeno
Alternativa(j) nomo(j)
Metaksilolo 1,3-Dumetilbenzeno m-Ksilolo 1,3-Ksileno
CAS-numero-kodo	108-38-3
ChemSpider kodo	7641
PubChem-kodo	7929
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora likvaĵo
Molmaso	106,1674 g mol−1
Denseco	0,864 g/cm−3
Fandpunkto	-47,5°C
Bolpunkto	139°C
Refrakta indico	$n_{761}^{20}$ 1,4967
Ekflama temperaturo	25°C
Solvebleco	Akvo:1,61 x 10-3 g/L Solvebla en etanolo kaj etero.
Mortiga dozo (LD50)	4988 mg/kg (buŝe)
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H226, H312, H315, H332
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P210, P233, P240, P241, P242, P243, P261, P264, P271, P280, P302+352, P303+361+353, P304+340, P317, P321, P332+317, P362+364, P370+378, P403+235, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

m-Ksileno aŭ 1,3-dumetilbenzeno estas organika kombinaĵo rezultanta el interagado per traktado de 1,3-dukloro-benzeno kaj metano. Ĝi estas senkolora likvaĵo, nesolvebla en akvo, sed solvebla en nepolaraj organikaj solvantoj. m-Ksileno posedas 8 karbonatomojn kaj 10 hidrogenatomojn.

m-Ksileno (aŭ meta-Ksilolo) estas aromata hidrokarbonido ofte uzata en la kemia industrio. Ĝi estas senkolora likvaĵo kun dolĉa odoro kaj bolpunkto de 139 °C. m-Ksileno estas produkto de nafto-rafinado kaj ankaŭ estas komponanto de la benzino. Ĝi estas uzata kiel solvanto en multaj industriaj procezoj, kaj kiel krudmaterialo en la produktado de aliaj kemiaĵoj. m-Ksileno ankaŭ estas utiligata kiel brulaĵo en kelkaj motoroj.

m-Ksileno estas vaste uzata en scienca esplorado. Ĝi estas uzata en la sintezo de polimeroj, en la studo de la proprecoj de organikaj kombinaĵoj kaj en la studo de la metabolo de drogoj. Ĝi ankaŭ estas uzata en la studo de la efikoj de mediaj malpurigaĵoj sur la homa korpo. m-Ksileno ankaŭ estas uzata en la studo de la efikoj de radiado sur ĉeloj kaj histoj.

m-Ksileno estas aromata hidrokarbonido, kio signifas, ke ĝi enhavas benzenringon. Ĉi tiu ringo estas kunmetata de ses karbonatomoj kaj ses hidrogenatomoj, kaj respondecas pri la kemiaj trajtoj de la kunmetaĵo. La benzena ringo ankaŭ respondecas pri la toksaj efikoj de m-Ksileno, ĉar ĝi povas interagi kun proteinoj kaj enzimoj en la korpo. m-Ksileno ankaŭ povas influi sur la nerva sistemo, ĉar ĝi povas interagi kun neŭrotransmisiiloj, rezultante ŝanĝojn en konduto kaj humoro.

m-Ksileno estas toksa al homoj, kaj povas kaŭzi gamon da simptomoj inkluzive de kapturno, kapdoloro, naŭzo, vomado kaj mensokonfuzo. Ĝi ankaŭ povas kaŭzi iriton de la okuloj, haŭto kaj spira sistemo. Longdaŭra eksponiĝo al m-Ksileno povas konduki al hepata kaj rena damaĝo, kaj povas kaŭzi kanceron.

m-Ksileno estas utila kunmetaĵo por laboratoriaj eksperimentoj, ĉar ĝi estas relative sekura manipuli en malgrandaj kvantoj. Ĝi ankaŭ estas relative malmultekosta, kaj estas facile havebla. Tamen, m-Ksileno estas toksa, kaj oni devas zorgi ĉiam kiam oni manipulas ĝin en la laboratorio.

Sintezoj

Sintezo 1

• Preparado de la o-ksileno per traktado de 1,3-dukloro-benzeno kaj metano:

+ ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +

Sintezo 2

• Preparado de la o-ksileno per traktado de benzeno kaj klorometano:

+ ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +

Sintezo 3

• Preparado de la o-ksileno per traktado de 1,3-duamino-benzeno kaj klorometano:

+ ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +

Sintezo 4

• Preparado de la o-ksileno per traktado de 1,3-dunitro-benzeno kaj klorometano:

+ ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +

Vidu ankaŭ

• Hidrokarbonido