Naziaj koncentrejoj

Usonaj soldatoj rigardas amason de kadavroj ĵus trovitaj en la ĵus liberigita koncentrejo Buchenwald en aprilo 1945.

Gvatoturo en la koncentrejo Buchenwald, foto de la jaro 1983.

Historio

La unuaj (Naziaj) koncentrejoj estis establitaj en Germanio komence de marto 1933 tuj post Hitler iĝis Kanceliero kaj lia Nazia Partio ricevis la kontrolon de la polico pere de la Regna Internoministro Wilhelm Frick kaj la Prusia Internoministro Hermann Göring. Uzitaj por enprizonigi kaj torturi politikajn opoziciantojn kaj sindikatajn organizantojn, la koncentrejoj dekomence tenis ĉirkaŭ 45,000 prizonulojn.

La SS (organizaĵo) (SS) de Heinrich Himmler ekkontrolis la policon kaj la koncentrejojn tra tuta Germanio en 1934–35. Himmler etendis la rolon de la koncentrejoj por teni la tiel nomitajn "ras-nedezireblajn elementojn" de la germana socio, kiaj judoj, krimuloj, samseksemuloj, kaj ciganoj. La nombro de personoj en la koncentrejoj, kiu estis falinta al 7,500, rekreskis al 21,000 komence de la Dua Mondmilito kaj pintis je 715,000 en Januaro 1945.

La koncentrejoj estis administrataj ekde 1934 de la Inspektion der Konzentrationslager kiu en 1942 estis enmetita en la SS-Wirtschafts-Verwaltungshauptamt kaj estis gvardiita de SS-Totenkopfverbände (SS-TV).

Fakuloj pri Holokaŭsto markas distingon inter koncentrejoj (priskribitaj en tiu artikolo) kaj ekstermejoj, kiuj estis establitaj de Nazia Germanio por la industri-nivela amasmurdo de judoj el la getoj pere de gas-ĉambroj.

Nazia Germanio aŭ fakte Tria Regno havis koncentrejojn (ekstermejojn) (germane Konzentrationslager, KZ aŭ KL) tra la teritorioj kiujn ĝi kontrolis antaŭ kaj dum la Dua Mondmilito.

Mapo de la Holokaŭsto en Eŭropo, 1939–1945. Ĝi montras ĉiujn naziajn ekstermejojn, la plejparton de la koncentrejoj kaj la deportvojoj

Ŝuoj en la ekstermejo en Auschwitz (Aŭŝvico)

La memorŝtono de Janusz Korczak kaj infanoj de la varsovia Domo de Orfoj en la koncentrejo (ekstermejo) Treblinka

La maŭzoleo kaj gvatoturo en la koncentrejo Majdanek

Plej fifamaj

• Koncentrejo Dachau
• Auschwitz (Aŭŝvico (koncentreja komplekso))
• Koncentrejo Sachsenhausen
• Buchenwald
• Theresienstadt / Terezín
• koncentrejo Sobibor

Aliaj

• Koncentrejo Flossenbürg
• Koncentrejo Neuengamme
• Koncentrejo Ohrdruf

Vidu ankaŭ

• Listo de naziaj koncentrejoj
• Maus
• Masakro de Piaśnica

Bibliografio

• Browning, Christopher R. (2004). The Origins of the Final Solution : The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939 – March 1942. Comprehensive History of the Holocaust. Lincoln: University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-1327-1.
• Evans, Richard J. (2003). The Coming of the Third Reich. Penguin Group. ISBN 978-0-14-303469-8.
• Evans, Richard J. (2005). The Third Reich in Power. New York: Penguin Group. ISBN 978-0-14-303790-3.
• Evans, Richard J. (2008). The Third Reich at War. New York: Penguin Group. ISBN 978-0-14-311671-4.