Grenoblo

Premioj
	• kunulo de la Liberigo ; • European Green Capital Award vd

Ĝemelurboj
	Kaŭno (1997–); Essen (1974–); Innsbruck (1964–); Stendal ; Konstantino ; Sfakso ; Corato ; Kairo ; Vagaduguo ; Suĝoŭo ; Pécs ; Fenikso ; Reĥovot ; Katanio ; Bet-Leĥemo ; Irkutsk ; Halle ; Oksfordo ; Kiŝinevo ; Cukuba vd

Grenoblo
komunumo en Francio ; urbego vd
Flago	Blazono
Administrado
Statuso	Urbo
Lando	Francio
Regiono	Rodano-Alpoj
Departemento	Isère (prefektejo)
Arondismento	Grenoblo (ĉefurbo)
Kantono	Ĉefurbo de 6 kantonoj
Ĝemelurboj
	Kaŭno (1997–); Essen (1974–); Innsbruck (1964–); Stendal ; Konstantino ; Sfakso ; Corato ; Kairo ; Vagaduguo ; Suĝoŭo ; Pécs ; Fenikso ; Reĥovot ; Katanio ; Bet-Leĥemo ; Irkutsk ; Halle ; Oksfordo ; Kiŝinevo ; Cukuba vd
INSEE kodo	38185 [+]
Poŝtkodo	38000 / 38100
Kodo laŭ INSEE	38185
Retpaĝaro	http://www.ville-grenoble.fr/
Politiko
Urbestro	S-ro Éric Piolle
Demografio
Loĝantaro	157 424 (2006)
Loĝdenso	8 683 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	45° 11′ N, 5° 44′ O (mapo)45.1869444444445.7263888888889Koordinatoj: 45° 11′ N, 5° 44′ O (mapo)
Alto	De 204 al 600 m
Areo	18,30 km²
Horzono	UTC +1 (+2 somere)
Grenoblo (Isère)
	Situo de Grenoblo
	Grenoblo (Grenoblo)
	Situo de Grenoblo
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Grenoble [+]
Premioj
	• kunulo de la Liberigo ; • European Green Capital Award vd
	v • d • r

Grenoblo (franclingve Grenoble /ɡʁənɔbl/, arp: Grenoblo) estas grava franca urbo situanta en la departemento Isère kaj en la regiono Rodano-Alpoj. Ĝi estas la prefektejo de la departemento. Grenoblo estas ankaŭ rigardebla kiel la kultura centro de la arpitania regiono Dofineo (arp: Dofenâ).

Rilate al la loĝantaro, Grenoblo en 2009 estis la 16a urbo en Francio kun 155 632 loĝantoj, kaj ĝia urba areo en Francio estis la 10a kun 664 832 loĝantoj (2008). Ĝi estas la plej granda urbo en la francaj Alpoj. Ĝiaj loĝantoj nomiĝas „Grenoblois″.

Geografio

Grenoblo situas en sudorienta Francio, ĉe la kruciĝo de la riveroj Izero kaj Drako, ĉirkaŭ 200 kilometrojn sude de Ĝenevo, 100 kilometrojn sud-oriente de Liono kaj 350 kilometrojn norde de Bordo Lazura. La urbo situas ĉirkaŭ 213 m super la marnivelo, en la valo Grésivaudan. Ĉirkaŭ la urbo troviĝas en proksimo de kelkaj kilometroj la alpaj montopintoj kun alto de kelkfoje super 3000 m; ili apartenas al la montomasivoj Vercors, Belledonne kaj Chartreuse, kiuj estas plilongiĝoj de la Alpoj. Aliaj proksimaj valoj kaj altebenaĵoj estas Oisans, Matheysine, Trièves.

Administra divido

La urbo estas dividita en ses distriktoj:

1. (Presqu'Île, Europole, Berriat-St Bruno)
2. (Hyper-centre, Aigle, Championnet, Mutualité, Île Verte, Saint-Laurent, Bastille)
3. (Rondeau, Eaux-Claires, Mistral)
4. (Capuche, Alliés-Alpins, Exposition-Bajatière)
5. (Parc Paul Mistral, Teissere, Malherbe)
6. (Arlequin, Villeneuve, Village Olympique, Géants)

Historio

Grenoblo estis jam loĝata ekde la epoko de keltoj kaj poste de romianoj, ĝi estas ekde la 4-a jc episkopa sidejo. Grenoblo venis en 879 sub regon de Reĝlando Burgund kaj estas urbo ekde 1242. La universitato fondiĝis en 1339. En 1349 Grenoblo venis al Francio. En la 18-a jarcento la urbo estis larĝe konata pro siaj artlaboraĵoj. La lignaĵista familia dinastio de Hache – laboranta en Grenoblo – famiĝis en la tuta lando kaj oni donis al ĝiaj anoj la titolon "Lignaĵisto de princoj de Orleans". Iliaj verkaĵoj estas admireblaj ankoraŭ hodiaŭ en Musée Dauphinois en Grenoblo.

La Tago de la tegoloj (en franca Journée des Tuiles) estis okazaĵo en Grenoblo la 7an de junio 1788. Temas pri unu el la unuaj konfliktoj kiuj antaŭis al la Franca Revolucio kaj ĝi estis indikita fare de kelkaj historiistoj kiel la komenco de tiu. Ĝi ricevis tiun nomon pro la lanĉo de tegoloj kontraŭ la soldatoj dum la tumulto.

En 1968 okazis tie Vintraj olimpikoj.

Grenoblo famas ankaŭ pri siaj juglandoj, kies origin-nomumo estas protektata.

Ekonomio

elektromekaniko
maŝinkonstruo
gantoprodukto
cemento.

Transporto

La plej proksima aerodomo troviĝas en Liono, Grenoblo posedas nur etan regionan flughavenon.

Servoj

Alpa Universitato de Grenoblo

Instruo kaj esploro

La urbo havas 55.000 studentojn en 3 universitatoj nome :

Université Stendhal
Université Joseph Fourier
Université Pierre Mendès France (al tiu apartenas ESA (École Supérieure des Affaires) (komerca altlernejo).

Pli malproksime ekzistas la Institut National Polytechnique de Grenoble (INPG), instruejo kun rango de universitato, kiu entenas 9 inĝenierajn studejojn kaj multnombrajn esplorlaboratoriojn.

En Grenoblo troveblas la granda esplorilo eŭropa sinkrotrono (ESRF) kaj la neŭtronfonto de Institut Laue-Langevin (ILL).

La urbo ankaŭ havas negoc-lernejon, Grenoble École de Management.

Kulturo

La Muzeo de Grenoblo gastigas la duan plej grandan artkolektaĵon post la muzeoj en Parizo.

Vidindaĵoj

Granda Kartuzio

Kinejoj

La Grenobla urbaglomeraĵo havas 45 kinoĉambrojn en dek kinejoj^[1]. En la urbcentro estas malgrandaj sendependaj kinejoj kulturaj, inkludante al la Cinématheque Grenoble^[2], kiu organizas la jaran Short Film Festival, aŭ la kina artejo Le Méliès, sed ankaŭ Le Club (5 kinoĉambroj, 493 sidejoj). La Nef (7 ĉambroj, 876 sidejoj) kaj Le Rex 6 (6 ĉambroj, 1009 sidejoj), la du iamaj ĉefaj kinejoj en Grenoblo antaŭ la kreo de multikinejoj, kiuj proponas pli generalistan filmaron.

Aliaj malgrandaj kinejoj ankaŭ lokiĝas en pluraj antaŭurbaj distriktoj: Espace Aragon en Montbonnot-Saint-Martin, Mon Ciné en Saint-Martin d'Hères kaj La Vence Scène en Saint-Egrève.

Fine, en la urbaglomeraĵo ankaŭ hejmas du multikinejoj: Pathé multiplex (12 ekranoj, 2 888 sidejoj^[3]) lokita en la proksimuma urbo Echirolles, kaj Pathé multiplex-Chavant (10 ĉambroj, 2 950 sidejoj^[4]) lokita en la kvartalo Hyper-Centre en la kerno de Grenoblo.

Esperanto-movado

Estas gastiganto de Pasporta Servo tie.

Ĝemelurboj

Katanio, Italujo, ekde 1961 ^[5] Innsbruck, Aŭstrio, ekde 1963 ^[5] Essen, Germanujo, ekde 1976^[5]^[6] Halle, Germanujo, ekde 1976^[5] Kiŝinevo, Moldavio, ekde 1977^[5] Oksfordo, Unuiĝinta Reĝlando, ekde 1977^[5] Reĥovot, Israelo, ekde 1977^[5]	Fenikso, Usono, ekde 1990^[5] Pécs, Hungarujo, ekde 1992^[5] Bet-Leĥem, Palestino, ekde 1995^[5] Kaŭno, Litovujo, ekde 1997^[5] Sfakso, Tunizio, ekde 1998^[5] Konstantino, Alĝerio, ekde 1999^[5] Corato, Italujo, ekde 2002^[5]

Blazono

La blazono de Grenoblo estas ora kun tri rozoj. Pri ties origino ne ĉiuj historiistoj akordiĝas. Laŭ Auguste Bouchayer (1874-1943), pioniro de blanka karbo, la tri ruĝaj rozoj estas la emblemo de la sanktaj martiroj: Sankta Vincento, patrono pri la diocezo de Grenoblo, Sankta Andreo, patrono pri la Delfenoj, Sankta Johano Baptisto, patrono pri la urbanoj. La tri rozoj simbolus la tri respondeculojn, kiuj mezepoke regis la urbon^[7].