Maranjo
| Maranjo | |
|---|---|
| portugale Maranhão | |
|
|
|
| Flago de Maranjo | Blazono de Maranjo |
| subŝtatoj de Brazilo | |
| Himno: Himno de la subŝtato de Maranjo | |
| Nomo de la loĝanto: maranhense | |
 | |
| Situo | |
| - Regiono | Nordorienta |
| - Limnajbaroj | Piaŭio, Tokantinso kaj Parao |
| - Mezoregionoj | 5 |
| - Mikroregionoj | 21 |
| - Municipoj | 217 |
| Ĉefurbo | São Luís |
| Registaro | Nuntempa |
| - Ŝtatestr(in)o | Flávio Dino () (ekde 1-a de januaro 2015) |
| Registaro | de 2015 ĝis 2018 |
| - Ŝtatestr(in)o | Flávio Dino (PCdoB) |
| - Vicŝtatestr(in)o | Carlos Brandão (PCdoB) |
| - Federaciaj deputitoj | 18 |
| - Ŝtataj deputitoj | 42 |
| Areo | |
| - Entute | 331 983,2 km² (8º)[1] |
| Loĝantaro | 2017 |
| - proksimume | 7 000 229 loĝ. (º) |
| - Loĝdenso | 21 loĝ./km² (º) |
| Ekonomio | 2006 |
| - MEP | R$ 28 621 860 (16º) |
| - MEP po kapo | R$ 4 628 (26º) |
| Sociaj indikiloj | 2000 |
| - IHD | 0,683 (2005)[2] (26º) – meza |
| - Vivdaŭro | 66,8 jaroj (26º) |
| - Analfabetismo | 22,8% (16º) |
| Horzono | UTC-3 |
| Klimato | Tropika Af/Aw |
| Mallongigo | MA |
| Retejo | www.ma.gov.br |
 | |
|
| |
Maranjo (portugale: Maranhão) estas unu el la ŝtatoj de Brazilo, lokata en la nordorienta parto de la lando, ĉe la bordo de la Sudamerika kontinento. Ĝi havas 6,841 milionojn da loĝantoj, ĝia ĉefurbo estas São Luís, kun 1,109 milionoj da loĝantoj, reprezentante 16,17% de la ŝtata loĝantaro.
En la portugala lingvo, ĝi nomiĝas Maranhão. Kaj tio prononciĝas iom kiel [Maranjaŭm']. Tamen, oni devas "nazumigi" la lastan A-n.
Geografio
[redakti | redakti fonton]Timon estas municipo kaj grandurbo de Maranjo. Ĝi apartenas al urbaro de Teresina.
Historio
[redakti | redakti fonton]La historio de la ŝtato Maranhao estas riĉa kaj kompleksa, kun indiĝenaj, eŭropaj kaj afrikaj influoj. Jen resumo de la ĉefaj punktoj en la historio de ĉi tiu brazila ŝtato:
Antaŭ-Kolonia Periodo: Antaŭ la alveno de eŭropanoj, la regiono kiu nun estas Maranhão estis loĝita fare de pluraj indiĝenaj triboj, kiel ekzemple la Tupinambás, la Temimins kaj la Guajajaras.
Portugala Koloniigo: Portugala koloniigo de la regiono komenciĝis komence de la 16-a jarcento, kun la ekspedicio de Gonçalo Coelho en 1501. Tamen efektiva koloniigo okazis nur en la 17-a jarcento, kun la fondo de São Luís en 1612 fare de la francoj, kiuj estis forpelitaj fare de la portugaloj gviditaj fare de Jerônimo de Albuquerque. São Luís iĝis la ĉefurbo de la lastatempe kreita Kapitaneco de Maranhao.
Brutaro-Ciklo: Dum la 17-a kaj 18-a jarcentoj, Maranhão travivis periodon de ekonomia prospero kun la brutarciklo. Grandaj bienoj estis establitaj en la regiono por bredi brutaron, akcelante la lokan ekonomion.
Kotono kaj Sukerkano-Ciklo: Ĉe la fino de la 18-a jarcento, la kotono kaj sukerkanociklo akiris forton en la Maranhão-ekonomio, kaŭzante pliiĝon en la graveco de afrika sklavlaboro en la regiono.
Imperia Periodo kaj Respubliko: Dum la imperia periodo, Maranhão havis signifan partoprenon en la okazaĵoj kiel ekzemple Balaiada (1838-1841), populara ribelo kontraŭ lokaj elitoj. Kun la proklamo de la respubliko en 1889, la ŝtato daŭre ludis gravan rolon en brazila politiko, kun pluraj influaj politikaj figuroj elirantaj el la regiono.
20-a kaj 21-a jarcento: Dum la 20-a jarcento, Maranhão spertis plurajn ekonomiajn kaj sociajn transformojn, kun la malkresko de kelkaj tradiciaj industrioj, kiel ekzemple kotono, kaj la kresko de aliaj, kiel ekzemple aluminioproduktado. Tamen, la ŝtato ankoraŭ alfrontas signifajn defiojn koncerne malriĉecon, socian malegalecon kaj infrastrukturon.
Hodiaŭ, Maranhão estas konata pro sia riĉa kaj varia kulturo, kun indiĝenaj, afrikaj kaj eŭropaj influoj. Ĝia ĉefurbo, São Luís, estas rekonita kiel Kultura Heredaĵo de la Homaro fare de Unesko, pro sia konservita kolonia arkitekturo. La ŝtato ankaŭ estas fama pro sia folkloro, popularaj festivaloj kaj unika kuirarto.
Ekonomio
[redakti | redakti fonton]Kompletigenda
Kulturo
[redakti | redakti fonton]Kompletigenda
Turismo
[redakti | redakti fonton]Kompletigenda
Esperanto-movado
[redakti | redakti fonton]Oswaldo de Freitas en 1943 loĝis en São Luís, fondis São Luís Esperanto-Klubo. Ĉirkaŭ 1945 tie movadis ankaŭ Francisco Sales Montelo.
“Maranhão Esperantista”, oficiala organo de São Luís Esperanto-Klubo, en la subŝtata ĉefurbo São Luís, ekpublikiĝis la 14-an de Julio 1948. La direktoro estis Oziel R. Carneiro; sekretario, Paulo Amorim Cardoso; kaj redaktoro, Olimpio Ribeiro Fialho. Tiam funkciis tri esperantaj kursoj.
Fondiĝis en 1951 “Associação Maranhense de Esperanto”, kies estraro estis: Prezidanto, D-ro João Brito Jorge; 1-a Vicprezidanto, D-ro Olímpio Ribeiro Fialho; 2-a Vicprezidanto, Leŭtenanto Juvenal Nascimento de Araújo; 1-a Sekretario, F-ino Ipatia Damasceno Ferreira; 2-a Sekretario, Fernando da Costa Coelho; 1-a Kasisto, Éder Santos; 2-a Kasisto, Mariano Ferreira Braga; Bibliotekisto, Paulo Kruger de Oliveira. Kiel Patronon la asocio elektis la karmemoran samideanon Antônio Couto Fernandes kaj kiel Honoran Prezidanton, S-ro Plácido José Camões.
Ankaŭ estis “Sankta Ludoviko Esperanto Klubo”, kies estraro estis: Honora Prezidanto, D-ro Francisco Montelo; Prezidanto, D-ro Olímpio Ribeiro Fialho, 1-a Vicprezidanto, Leŭtenanto Juvenal Nascimento de Araújo; 2-a Vicprezidanto, Prof. José Rego; 1-a Sekretario, F-ino Violeta Serra; 2-a Sekretario, F-ino Petronílha de Lima Fialho; 1-a Kasisto, João B. G. Carvalho; 2-a Kasisto, Sanson Alhadef; Bibliotekisto, Prof-ino Luzia D. L. Moreira. La patrono de la klubo estis S-ro Domingos de Castro Perdigão.
De Januaro/Februaro 1988, Maranhão Esperanto-Asocio okazigis en São Luís, de la 15-a ĝis la 19-a de Decembro 1987, la 1-an Amazonian Renkontiĝon de Esperanto, sub la temo: La Amazonia Kulturo kaj la Instruo de Esperanto.
La renkontiĝo okazis en la aŭlo de la Federacia Universitato de Maranhão; kaj la alta protektanto de la evento estis la urbestrino de São Luís, S-ino Gardênia Ribeiro Gonçalves.
La ĵurnalo “O Estado do Maranhão”, eldonita en São Luís, periode aperigas artikolojn de Gilson Villas Boas Passos, pri Esperanto en 1980-aj jaroj.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Gubernia paĝaro Arkivigite je 2021-08-20 per la retarkivo Wayback Machine (portugale)
| ||||||||||
