Police (Pollando)
|
Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Police |
| Police | |||||
|
| |||||
| Blazono | |||||
.jpg) | |||||
| urbo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Genitivo de la nomo | Polic | ||||
| Provinco | Okcidenta Pomerio | ||||
| Distrikto | Distrikto Policki | ||||
| Komunumo | Komunumo Police | ||||
| Speco de komunumo | Urbo-kampa | ||||
| Fondita en | 1260 | ||||
| Urborajtoj | 1260 | ||||
| Koordinatoj | 53° 32′ N, 14° 34′ O (mapo)53.53333333333314.566666666667Koordinatoj: 53° 32′ N, 14° 34′ O (mapo) | ||||
| Areo | 36,84 km² | ||||
| Loĝantaro | 34456 (en 2004) | ||||
| Loĝdenso | 935,3 loĝ./km² | ||||
| Poŝtkodo | 72-009, 72-010, 72-011 | ||||
| Telefona antaŭkodo | 91 | ||||
| Aŭtokodo | ZPL | ||||
| TERYT | 4324311044 | ||||
| Estro | Władysław Diakun | ||||
| Titolo de estro | Urbestro | ||||
| Adreso de estraro | Urząd Gminy ul. Batorego 3 | ||||
| Poŝtkodo de estraro | 72-009, 72-010, 72-011 | ||||
| Telefono de estraro | 91 4311830 | ||||
| Fakso de estraro | 91 4311832 | ||||
| Ĝemelaj urboj | (Germanio) Pasewalk (Danio) Korsør (Ukrainio) Nowy Rozdół | ||||
| Komunuma retejo | http://www.police.pl | ||||
Police (kaŝube: Pòlëca; Polyz 1249, Poliz 1249, Pulitzs 1253, Politz 1253, Poltze 1577, Pölitz, germane: Pölitz) estas urbo en Okcidenta Pomerio en Pollando.
Ĝi apartenas al komunumo Police en distrikto Policki.
Historio
[redakti | redakti fonton]Historio de la ĉirkaŭaĵoj de Police de la antikveco ĝis la Mezepoko
[redakti | redakti fonton]
La spuroj de la homsetlado sur tiuj terenoj aperis en la malfrua paleolitiko (ĉirkaŭ 8 mil jaroj a.K.). W okolicach jeziora Świdwie koczowało wówczas nieliczne plemię. Na Wysoczyźnie Mścięcińskiej pierwsi ludzie osadowili się w okresie późnego neolitu, reprezentując kulturę ceramiki sznurowej. Między IX a XI wiekiem w Mściecinie istniał wczesnośredniowieczny, słowiański obronny gród. Następnie Słowianie założyli osadę w okolicach współczesnego rynku Polic. Pierwsze pisane wzmianki o niej sięgają 1254 roku. Prawdopodobnie była to osada o charakterze rolno-rybackim oraz usługowym. En la jaro 1260 princo de Okcidenta Pomerio Barnim la 1-a "Bona" (1210-1287) enmanigis la urborajtojn al la urbo. Szybki rozwój, usytuowanego tuż przy ujściu Odry miasta, zagroził głównemu ośrodkowi Pomorza Zachodniego, a więc Szczecinowi. W celu zahamowania rozwoju Polic, w 1321 roku książę odebrał miastu prawa miejskie i włączył Police w obręb Szczecina. Prawa miejskie zostały przywrócone dopiero w 1808 roku. En la menciita tempo Police estis la posedaĵo de la urbanoj de Szczecin.
(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)
Historio de Police de la 16a j ĝis la 19a jc
[redakti | redakti fonton]
En la 16a kaj 17a jarcentoj tiuj terenoj famis pri la lupolo- kaj greno-komercoj. En la jaro 1630 dum la Tridekjara Milito (vidu la apudan mapon) la urbon konkeris armeo de Svedio, kaj de la jaro 1720 eniris Prusion (tiam oni germanigis la nomon al Pölitz). Po odzyskaniu autonomii w 1808 roku miasto rozkwitło ponownie. Wiązało się to głównie z rozwojem drobnego przemysłu. Dodatkowo powstawały liczne obiekty użyteczności publicznej, między innymi ratusz, szkoły, nowy kościół, port rzeczny na Łarpii. Uruchomiono też przeprawę promową przez Odrę. W latach 1816-1939 miasto znajdowało się w powiecie Randow. W maju 1852 roku powołano Królewskie Ewangelickie Seminarium Nauczycielskie. Na przełomie XIX i XX wieku w Policach istniała stocznia rzeczna. W 1898 roku Police uzyskały kolejowe połączenie ze Szczecinem, prowadzące wówczas do Jasienicy. 12 lat później linię kolejową przedłużono do Trzebieży. La konstruita fervojo disvolviĝis la urbon kaj industrion.
(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)
Historio de Police dum la 20a jc
[redakti | redakti fonton]
En la jaro 1938 oni konstruis la fabrikon de la sinteza benzino (germane: Hydrierwerke Pölitz). Tiu fabriko estis ege grava por la industrio de Germanio tiam nomata Tria Regno. W dniu 15 października 1939 roku miasto zostało włączone w granice tak zwanego Wielkiego Miasta Szczecina. Tym sposobem okres rozwoju Polic przerwała II wojna światowa. Decydenci III Rzeszy postanowili w okolicach miasta wybudować dużą fabrykę benzyny syntetycznej. Produkowano w niej, na potrzeby armii niemieckiej, wysokiej klasy paliwo. Paliwo uzyskiwano z węgla, a używane było m.in. do napędu rakiet V-2. Dum tiu tempo en la ĉirkaŭaĵo de Police oni establigis 8 labortendaroj kaj filion de koncentrejo de Stutthof (Konzentrationslager Stutthof). W obozach tych przebywało blisko 30 tys. więźniów różnej narodowości. 13 tys. więźniów, w tym 9 tys. Polaków, nie doczekało końca wojny. Fabryka i miasto były kilkakrotnie celem ataków sił powietrznych aliantów.
Miasto zostało zdobyte 26 kwietnia 1945 roku wraz ze Szczecinem przez wojska radzieckie i polskie. Post la fino de Dua Mondmilito la urbo eniris Pollandon laŭ la decido de la Potsdama konferenco kaj ankaŭ laŭ la decidoj de la konferenco komenciĝis la procedo de translokiĝo de la germana popolo kaj anstataŭigo de ili per poloj de la centra Pollando kaj de orienta Pollando de post la Curzon-linio (vidu la apudan mapon). W rzeczywistości miasto znalazło się w rękach polskiej administracji dopiero w październiku 1946 roku. Wcześniej Rosjanie ustanowili w nim punkt przerzutowy wywożonych w głąb Rosji łupów wojennych. Jednak prawdziwy przełom w rozwoju miasta nastąpił w połowie lat sześćdziesiątych XX wieku, kiedy to postanowiono wybudować pod Policami duże zakłady chemiczne. Odtąd wzrasta też systematycznie liczba ludności, która aktualnie wynosi ponad 35 tys. osób. La nuntempa Police estas moderna kaj industria urbo.
(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- Wiesław Gaweł, Gmina Police, Szczecin: PROMOCJA Agencja Wydawniczo-Reklamowa, 1997.
- Wiesław Gaweł, Rys historyczny Polic, Police: Gazeta Policka, 1993.
- Jan Matura, Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej, Police: Urząd Gminy w Policach, 2002.
- Jan Matura, Powojenne Dzieje Polic 1945-2004. Police: Urząd Gminy w Policach, 2004.
- Elżbieta Olczak, Julia Tazbir, Konrad Banach, Wielki atlas historyczny, Varsovio: Demart 2003.
Fervojstacio j
[redakti | redakti fonton]- Fervojstacio Police
- Fervojstacio Jasienica
- Fervojstacio Police Zakład
- Fervojstacio Police
- Szczecin Mścięcino estas fervoja haltejo lokita sur la limo inter polaj urboj Szczecin kaj Police. Ĝi troviĝas sur la ferma al paŝagera servo fervojlinio Szczecin Główny – Trzebież Szczeciński.