Ede Terényi
| Ede Terényi | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 12-an de marto 1935 en Târgu Mureș |
| Morto | 26-an de novembro 2020 (85-jaraĝa) en Kluĵo |
| Lingvoj | rumana • hungara |
| Ŝtataneco | Rumanio 
|
| Alma mater | Muzika Akademio Gheorghe Dima, Kluĵo (1952–1958) Bolyai Farkas High School in Târgu Mureș (en)  (1948–1952)
|
| Okupo | |
| Okupo | komponisto pianisto profesoro
|
TERÉNYI Ede (tere:nji) rumania hungara komponisto, muziksciencisto kaj profesoro pri la komponado. Li estis naskita la 12-an de marto 1935 en Târgu Mureş. Li mortis la 26-an de novembro 2020 en Kluĵo.
Biografio[redakti | redakti fonton]
Terényi pristudis muzikkomponadon en Muzikakademio Gheorghe Dima en Cluj-Napoca kaj li faris modernajn muzikstudojn en Darmstadt, Germanio. De 1958 li priprofesoris muzikkomponadon, harmoniologion, kontrapunkton kaj muzikdramaturgion. Li estis ano de la rumana kaj hungara asocioj de komponistoj; de la Hungara Artakademio de 1994. Premioj: George Enescu-premio de la Rumana Akademio (1980), Premio Bartók-Pásztory (1994), premio de la Rumanaj Komponistoj (1974, 1978), Erkel-premio (2001). Prezentadoj eksterlande: Londono, Parizo, Bruselo, Vieno, Munkeno, Berlino, Bielo, Berno, Helsinki, Rigo, Budapeŝto.
Pli gravaj komponaĵoj[redakti | redakti fonton]
- 6 simfonioj: (Magibirdo- honore al Constantin Brâncuşi, Simfonio por du batinstrumentoj, Arĉinstrumenta simfonio honore al Bálint Bakfark, La simfonio de Spaco kaj Lumo, Montoj, arbaroj, sonĝoj - Transilvanio-simfonio, Legendo de transilvaniaj fortikaĵoj).
- Koncertkomponaĵoj (Vivaldiana, Baroka rapsodio, Capriccio Grazioso, Haendeliana, Orbranĉo, La arĝenta arbaro, En la pordego de suno, La fajroj de aŭtuno ktp.); Du piankoncertoj, La septura fortikaĵo - simfonia concertante, por violono kaj arĉorkestro, Jazz - harpkoncerto, Purcell - Epitaph - Orgenkoncerto.
- Ekleziaj komponaĵoj: Missa in A, Te deum, Stabat Mater, Sep vortoj de Kristo sur la kruco (kantato), Mesparafrazoj el la 17-jarcenta Transilvanio (arĉorkestra meso), Koncertmeso (virinĥoro), Psalmprilaboraĵoj ktp.
- Orgenkomponaĵoj: B.A.C.H., Septem Dolores, Oeto felicitatis, Stella Aurorae, Advento sur la Hargita - Introitus, Semper Felice, Honterus Odae, Ciaconna Hommage a Messiaen, Variacioj laŭ melodio de Misztótfalusi Kiss Miklós, Glocken, Messienesques, In Solemnitate Corporis Cristi, Di Trompeten Gottes, Epiphania Dominii, Rekviemo por 1956.
- Tri operoj: Nomadaj noktoj kaj tagoj, Kalevala, Mephistofaust.
- Kamermuzikkomponaĵoj: 7 kvartetoj, 2 batkvartetoj, Terzine di Dante, Parade Hommage a Satie, Sky skeep - Paganiniana, En la butiko de Don Quijotte , Musica Design, Oasis in the demented Desert. Kantserioj: Attila József-kantoj (Medáliák), Ady-kantoj nr. 1-15, Amor Sanctus (Carmina Angelica, Maria Madre, Il Cantico del Sole ktp).
- Ĥorkomponaĵoj en du volumoj.
- Solokomponaĵoj: Sonata "Aforistica" por piano, Pianoludo - ludo per piano (Nova mikrokosmo), Sonato sur motivoj de Bartók, Sonato por violonsolo, Du sonatinoj por violono kaj piano, Balassa-duoj por du violonoj ktp.
Muziksciencaj verkoj, monografioj, studaĵoj[redakti | redakti fonton]
- Zene marad-e a zene?, (Ĉu muziko restas muziko?)
- Veres Sándor alkotó periódusai, (Kkreaĵperiodoj de Sándor Veres),
- A modern zene összhangzattana, (Harmoniologio de moderna Muziko)
- Az európai zene generációs spirál-modellje, (La generacia spiralmodelo de la eŭropa muziko)
- Erdély egyházi zenéjének történeti áttekintése, (Trarigardo de eklezia muziko de Transilvanio)
- Romániai magyar zeneszerzők, (Rumaniaj hungaraj komponistoj)
- Hajta virágai - Arcképvázlat Balassa Sándor zeneszerzőről. (Portretskizo pri la komponisto Sándor Balassa)
Fonto[redakti | redakti fonton]
- Hungara vikipedio