Averto de Sciencistoj de la Mondo al la Homaro
| World Scientists' Warning to Humanity | |
|---|---|
| manifesto | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Unio de Koncernitaj Sciencistoj, Henry Way Kendall |
| Lingvoj | |
| Eldonado | |
| Eldondato | 1992 |
| Loko | Kembriĝo |
"Averto de la Sciencistoj de la Mondo al la Homaro" estas titolo donita al kelkaj artikoloj en kiuj sciencistoj avertas kontraŭ detruaj agoj faritaj de homoj kiuj povas damaĝi la mediprotekto.
La unua artikolo estis verkita en 1992 de la fizikisto Henry W. Kendall ( ĉirkaŭ 1 700 ĉefaj sciencistoj en sia fako aprobis ĝian enhavon kaj subskribis ĝin.
Dua artikolo kun simila titolo estis publikigita 25 jarojn poste, kaj inkluzivis alvokon enkonduki kontraŭkoncipadon kaj signife redukti la konsumon de fosiliaj fueloj, viando kaj aliaj resursoj. Ĉi tiu dokumento estis subskribita de 15 364 sciencistoj kiku estas ĉefoj en sia fako, rekorda nombro da subskriboj por scienca artikolo.
Alia artikolo kun simila titolo estis publikigita en novembro 2019.
Unua artikolo
[redakti | redakti fonton]Fizikisto Henry W. Kendall, kiu estis prezidanto de la estraro de direktoroj de la Unio de Koncernitaj Sciencistoj, publikigis la artikolon "Averto de la Sciencistoj de la Mondo al la Homaro" en novembro 1992, kiu malfermiĝis per la sekvaj vortoj:
 |
|
Ĉirkaŭ 1 700 plej elstaraj sciencistoj en sia fako aprobis ĝian enhavon kaj subskribis ĝin, inkluzive de multaj nobelpremiitoj. La artikolo estis skribita post la pintkonferenco pri la Tero, konferenco de Unuiĝintaj Nacioj pri mediaj aferoj, kiu kunvenis en Rio-de-Ĵanejro en junio 1992 kaj vokis trakti la klimatan krizon. Ĝi ankaŭ estis verkita kiel respondo al artikolo nomita la "Hejdelberga Alvoko" subskribita de pluraj sciencistoj, en kiu oni asertas, ke la klimata krizo baziĝas sur "neracia ideologio, kiu kontraŭas sciencan kaj industrian progreson, kaj malhelpas ekonomian kaj socian evoluon." Male al la artikolo de Kendall, tiu ĉi artikolo ne inkluzivis rekomendojn por trakti la krizojn en mediaj aferoj, kaj sciencistoj kiuj subskribis ĝin poste asertis ke tio estis farita fraŭde kaj malakceptis ĝin.
Enhavo
[redakti | redakti fonton]La artikolo asertas, ke la tero estas en kritika stato laŭ aerpoluo, la havebleco de pura akvo, la kapablo de fiŝoj vivi en la oceanoj, la fekundeco de agrikulturaj teroj, la supervivo de arbaroj kaj la supervivo de bestospecioj. La aŭtoroj aldonis, ke la Tero proksimiĝas al la limo de sia kapablo porti pli da homoj, kiam jam en 1992, tiam la monda loĝantaro staris je 5,4 miliardoj da homoj, kvinono de la monda loĝantaro vivis en ekstrema malriĉeco. Ili avertis, ke sen radikala ŝanĝo la tero estos detruita kaj homoj terure suferos. Ili skribis ke por malhelpi la baldaŭan katastrofon ene de unu jardeko aŭ malmulto de jardekoj, la sekvaj kvin farendaĵojn devas esti prenitaj: [1]
- redukti rimedojn, kiuj estas detruaj al la medio kaj, interalie, restu for de la uzo de fosiliaj brulaĵoj kaj reduktu ellason de forcej-efikaj gasoj. Ankaŭ estas postulata ĉesigi senarbarigon kaj damaĝi bestospeciojn.
- pli efika utiligo de energio, akvo kaj aliaj krudaĵoj, per konservado kaj reciklado.
- ĉesigi la kreskon de la monda loĝantaro per libervola naskiĝplanado.
- redukti kaj eventuale forigi malriĉecon
- zorgi pri seksa egaleco.
Kontrolo de la antaŭdiroj
[redakti | redakti fonton]Post 25 jaroj oni konstatis, ke la monda loĝantaro pliiĝis je 3,4% jare al 7,3 miliardoj da homoj. La konsumo de fosiliaj brulaĵoj pliiĝis je 56% kaj la tutmonda konsumo de aliaj rimedoj ankaŭ signife pliiĝis. La proporcio de homoj, kiuj havas aliron al pura akvo, pliiĝis de 76% en 1990 ĝis 89% en 2010. La provizo de fiŝoj pliiĝis je 30%, kaj malsatego kaj malriĉeco multe malpliiĝis. La fekundeco de la grundo pliiĝis kaj la areo dediĉita al agrikulturo ne ŝanĝiĝis malgraŭ la pliiĝo de la nombro da homoj. La nivelo de aerpoluo en Usono malpliiĝis. La areo de arbaroj en la mondo malpliiĝis je 3%. [2]
Dua artikolo
[redakti | redakti fonton]En novembro 2017, 15 364 sciencistoj subskribis artikolon nomitan "Averto de la Sciencistoj de la Mondo al la Homaro: Dua Mesaĝo", verkita de William J. Riffle (N ), Profesoro pri Ekologio de la Universitato de Oregono, kune kun 7 aliaj aŭtoroj. La artikolo vokas, interalie, enkonduki kontraŭkoncipadon kaj signife redukti la pokapan konsumon de fosiliaj brulaĵoj, viando kaj aliaj rimedoj.
La artikolo inkluzivas plurajn grafikaĵojn montrantajn la ĉefajn problemojn en la kampo de media kvalito, kiel menciite en la unua artikolo el 1992. En la grafikaĵoj oni povas vidi, ke la plej multaj el la mediaj aferoj disvolviĝis en malĝusta direkto, kaj la plej multaj el ili ne pliboniĝis. Tiam estas 13 paŝoj kiuj devas esti prenitaj por trakti la krizon kaj movi al daŭripovo.
Averto de la sciencistoj de la mondo pri la klimata krizo (2019)
[redakti | redakti fonton]En novembro 2019, estis publikigita artikolo avertante pri klimata krizo, sub la titolo "Averto de la Sciencistoj de la Mondo pri la Klimata Krizo". La artikolo estis publikigita kiel opiniokolono en la revuo BioScience eldonita de Universitato de Oksfordo.
Laŭ la artikolo, klimata ŝanĝo rezultigis krizon kiu povus konduki al "grandega katastrofo" se ne estas faritaj signifaj ŝanĝoj en homaj agadoj kiuj damaĝas la kvaliton de la medio.
La artikolon subskribis pli ol 11 000 sciencistoj el 153 landoj. Ĉirkaŭ 1740 subskribintoj estas de Usono, pli ol 1500 de Francio, pli ol 900 de Germanio, 825 de Britio, pli ol 700 de Brazilo kaj ĉirkaŭ 700 de Hispanio. La subskribintoj estas el diversaj esplorkampoj, inkluzive de mediaj sciencoj sed ankaŭ astrofiziko, psikologio, sociologio, medicino kaj aliaj kampoj. La komenca versio havis 11,258 subskribintojn , sed kelkaj estis trovitaj esti malĝustaj kaj estis forigitaj el la listo. Hodiaŭ la artikolo estas subskribita de 11 092 nomoj. Pli ol 1,000 el la subskribintoj prezentis sin kiel studentojn aŭ doktorajn kandidatojn kaj pliaj 900 identigis sin kiel postdoktoriĝaj studentoj. La organizantoj prezentis ĉiujn subskribintojn kiel sciencistojn. [3] Tamen iuj kritikis la difinon de ĉiuj subskribintoj kiel sciencistoj. Ezra Levant asertis en sia televidprogramo, ke li kontrolis la nomojn de la subskribintoj el Kanado kaj trovis, ke la plej multaj el ili ne okupiĝas pri esplorado, kaj ke preskaŭ ĉiuj ne okupiĝas pri la kampoj rilataj al la artikolo. [4]
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- Bose, Priyom (July 7, 2022), "Scientists appeal for global population control", News Medical, https://www.news-medical.net/news/20220707/Scientists-appeal-for-global-population-control.aspx, retrieved November 4, 2022
- Carrington, Damian (November 5, 2019), "Climate crisis: 11,000 scientists warn of 'untold suffering'", The Guardian, https://www.theguardian.com/environment/2019/nov/05/climate-crisis-11000-scientists-warn-of-untold-suffering, retrieved November 8, 2019
- Crist, Eileen; Ripple, William J.; Ehrlich, Paul R.; Rees, William E.; Wolf, Christopher (2022), "Scientists' warning on population", Science of the Total Environment 845: 157166, doi:10.1016/j.scitotenv.2022.157166, PMID 35803428, https://scientistswarning.forestry.oregonstate.edu/sites/default/files/Crist2022.pdf
- Kendall, Henry W. (18 November 1992), World Scientists Warning To Humanity, ucsusa.org, https://www.ucsusa.org/sites/default/files/attach/2017/11/World%20Scientists%27%20Warning%20to%20Humanity%201992.pdf, retrieved 2011-08-26
- Ripple, William J. (13 November 2017), "World Scientists' Warning to Humanity: A Second Notice", BioScience 67 (12): 1026–1028, doi:10.1093/biosci/bix125, archived from the original on 2019-12-15, https://web.archive.org/web/20191215010626/https://scientistswarning.forestry.oregonstate.edu/sites/sw/files/Warning_article_with_supp_11-13-17.pdf, retrieved 12 July 2018
- Ripple, William J. (November 5, 2019), "World Scientists' Warning of a Climate Emergency", BioScience, doi:10.1093/biosci/biz088, https://academic.oup.com/bioscience/advance-article/doi/10.1093/biosci/biz088/5610806, retrieved November 8, 2019
- Ripple, William J. (July 28, 2021), "World Scientists' Warning of a Climate Emergency 2021", BioScience 71 (9): 894–898, doi:10.1093/biosci/biab079, https://academic.oup.com/bioscience/advance-article/doi/10.1093/biosci/biab079/6325731, retrieved July 29, 2021
- Ripple, William J (26 October 2022), "World Scientists' Warning of a Climate Emergency 2022", BioScience 72 (12): 1149–1155, doi:10.1093/biosci/biac083
- Suzuki, David (January 6, 2018), "15,000 Scientists Issue Urgent Warning: Humanity Is Failing to Safeguard the Planet", AlterNet, https://www.alternet.org/2018/01/more-15000-scientists-issue-urgent-warning-humanity-failing-safeguard-planet/, retrieved January 15, 2018
- Weston, Phoebe (2019-11-05) (in en), 11,000 scientists declare global climate emergency and warn of 'untold human suffering', https://www.independent.co.uk/environment/climate-emergency-scientists-emissions-letter-climate-change-a9185786.html, retrieved 2019-11-07
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ La artikolo "Averto de Sciencistoj de la Mondo al la Homaro" (1992) (en la angla).
- ↑ Sciencistoj diras, ke la planedo estas kondamnita ... Sed ili diris la samon antaŭ 25 jaroj kaj ĉion eraris , la 14-an de novembro 2017 (en la angla).
- ↑ La listo de abonantoj al la artikolo "World scientists warning of a klimat emergency" Arkivigite je 2020-04-08 per la retarkivo Wayback Machine , novembro 2019 (en la angla).
- ↑ 11.000 "sciencistoj" avertas pri klimata ŝanĝo? FALSA NOVAĴO! Ezra Levant, Rebel News, la 7-an de novembro 2019, Jutubo
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- World Scientists Warning to Humanity (2017)
- "World Scientists' Warning to Humanity" (1992)
- Our Best Point the WayArkivigite je 2008-02-19 per la retarkivo Wayback Machine (2001)
- ScientistsWarning.org (2018-nuntempo)
- ScientistsWarning.TV (2014-nuntempo)
- New commentary on the famous 'Warning to Humanity' paper brings up global inequalities. Phys.org. la 8-an de aprilo 2019.