Carmilla

Carmilla
literatura verko
Aŭtoroj
Aŭtoro	Sheridan Le Fanu
Lingvoj
Lingvo	angla lingvo
Eldonado
Eldondato	1872
Ĝenro	fantasto • samseksemulina literaturo • vampire fiction • gotika fikcio
Loko de rakonto	Stirio
Roluloj Countess Mircalla Karnstein vd

Karmilla (angle Carmilla) estas gotika mallonga romano (novelo) de Joseph Sheridan Le Fanu. Unue publikigita en 1872, ĝi rakontas la rakonton de kiel juna virino iĝis la objekto de deziro por ina vampiro nomita Carmilla.

La verkaĵo aperis unue en tri partoj inter januaro kaj marto 1872 en la revuo The Dark Blue (La Malhela Bluo) kaj poste tiun saman jaron en la kolekto In a Glass Darkly (En Glaso Malhele) redaktita de la aŭtoro. La publikigo en La Malhela Bluo enhavis ilustraĵojn de M. Fitzgerald kaj DH Friston, kiuj ne estis inkluditaj en la libroeldono ĉar ili ne rekte rilatis al la enhavo de la rakonto.

Carmilla datas de antaŭ Drakulo de Bram Stoker je 25 jaroj kaj estis multfoje adaptita por kino.

Intrigo

Le Fanu prezentis la rakonton kiel unu el la kazoj en la praktiko de doktoro Hesselius, kvin el kies kazoj estis priskribitaj en la kolekto de rakontoj de Le Fanu In a Glass Darkly (1872). La rakonto estas rakontita de la perspektivo de Laura, unu el la du ĉeffiguroj de la rakonto.

Laura komencas la rakonton de la tempo de sia infanaĝo, de "pitoreska kaj izolita" kastelo inter senfinaj arbaroj en Stirio, kie ŝi vivas kun sia patro, riĉa angla vidvo kiu retiriĝis post servado en Aŭstrio. En la aĝo de ses jaroj, ŝi havis vizion de bela fremdulo en sia ĉambro. Ŝi asertis ke ŝi estis mordita, sed neniuj vundoj estis trovitaj sur ŝia korpo.

Dek du jaroj pasis. La patro de Laura ricevas leteron de sia amiko generalo Spielsdorf. La generalo volis veni viziti kaj kunporti sian nevinon, sed ŝi subite mortis en misteraj cirkonstancoj. Laura estas deprimita per la perdo de iu kiu povus estinti ŝia amiko kaj al ŝi mankas. Subita paneo de la kaleŝo ne malproksime de la domo kie Laura vivas igas junan knabinon, samaĝa de Laura, aperi en la domo. Ŝia nomo estas Carmilla. Ambaŭ knabinoj rekonas unu la alian kiel tiu, kiun ili renkontis en infana sonĝo.

Carmilla estas vundita en skipakcidento. Ŝia patrino sciigas la patron de Laura ke ŝia ekskurseto estas tre urĝa kaj ne povas esti prokrastita. Ŝi petas lasi sian filinon en la kastelo dum tri monatoj, post kiuj ŝi prenos ŝin.

Carmilla kaj Laura iĝas proksimaj amikoj, sed la humoro de Carmilla estas kondiĉigita de subitaj ŝanĝoj. Ŝi foje faras maltrankviligantajn provojn svati Laura romantike. Carmilla rifuzas riveli io ajn koncerne ŝi mem aŭ ŝian pasintecon, malgraŭ la demandoj de Laura. Ŝia sekreteco ne estas ŝia nura stranga trajto. Carmilla dormas la plej grandan parton de la tago, kaj dum la nokto ŝi ŝajnas somnambulo. Kiam sendaĵo de malnovaj familioportretoj alvenas en la kastelon, Laura malkovras ke unu el ŝiaj prapatroj, "Mirkalla, Grafino de Karnstein", kies portreto devenas de 1698, portas identan similecon al Carmilla, inkluzive de naskomarko sur ŝia kolo.

Dum la restado de Carmilla ĉe la kastelo, Laura havas koŝmarojn en kiuj diabla kat-simila monstro eniras ŝian ĉambron dum la nokto kaj mordas ŝin en la brusto. La monstro tiam prenas la formon de virino kaj malaperas tra la pordo. La sano de Laura plimalboniĝas, kaj ŝia patro vokas kuraciston por ekzameno. La kuracisto parolas private kun ŝia patro kaj postulas ke Laura neniam estu lasita sola.

Tiam la patro kaj Laura aranĝas ekskurseton al la detruita setlejo de Karnstein. Survoje tien, ili neatendite renkontas generalon Spielsdorf, kiu rakontas al ili sian teruran rakonton.

Spielsdorf kaj lia nevino renkontis junan virinon nomitan Millarca kaj ŝian misteran patrinon ĉe kostumbalo. La patrino asertis, ke ŝi estas malnova amiko de la generalo kaj petis, ke Millarca estu permesita resti ĉe sia nevino dum tri semajnoj dum ŝi estas okupita pri sekreta afero de granda graveco. La nevino de la generalo malsaniĝas kun mistera malsano, kaj la simptomoj de la malsano precize kongruas kun tiu de Laura. Post konsultado kun la paroĥa kuracisto, la generalo ekkomprenas ke lia nevino estis vizitita fare de vampiro. Prenante la sabron, li kaŝis sin en la ŝranko kaj atendis ĝis li vidis malbonaŭguran katecan estaĵon rampi ĝis la dormoĉambro de sia nevino kaj mordi ŝin je la kolon. Vidante tion, la generalo saltis el kovrilo kaj atakis la monstron, kiu prenis la formon de Millarca. Ŝi eskapis tra la fermita pordo, nedifektita. La nevino de la generalo mortis preskaŭ tuj post tio.

Al la alveno en Karnstein, la generalo demandis la lokan forstiston kie ili povus trovi la tombon de Mircalla Karnstein. La forstisto respondis ke la tombo estis movita de ĉi tie antaŭ multaj jaroj fare de la viro kiu forigis ilian regionon de vampiroj.

Dum la generalo kaj Laura estas lasitaj solaj en la detruita kapelo, Carmilla ekaperas. Fluante en koleregon je la vido de ŝi, la generalo rapidas ĉe Carmilla kun hakilo. Ŝi ekflugas. La generalo klarigas al Laura ke Carmilla estas la sama Millarca, kies ambaŭ nomoj estas anagramo de la nomo de la vampira grafino Mircalla Karnstein.

Barono Vordenburg, posteulo de la heroo kiu liberigis la regionon de vampiroj antaŭ multaj jaroj, aliĝas al la okazaĵoj. Vordenburg estas eksperto pri vampiroj, kaj li malkovris ke lia prapatro havis amaferon kun grafino Karnstein antaŭ ol ŝi mortis kaj iĝis unu el la eternuloj. En la paperaĵoj de lia prapatro, li malkovras indikon de la loko kie la tombo de Carmilla estas kaŝita. Speciala Imperia Komisiono elfosas la tombon kaj detruas la kadavron de la vampiro, agante per anstataŭanto de la reganta Habsburga Monarkio, ene de kies domajno Stirio situas. Laura suferas traŭmaton pro tio .

Influo

La titolfiguro Carmilla estas konsiderata la prototipo de longa vico de inoj, inkluzive de lesbaninoj, vampiroj, eĉ se - pro la tiamaj kutimoj - Le Fanu ne klare nomas ŝian seksecon. Tamen, la indico (ekz. la prefero por inaj viktimoj) estas klara. Kelkaj karakterizaĵoj de la "moderna vampiro" ankaŭ jam ĉeestas: la kapablo trapenetri muroj, transformiĝi en beston kaj dormi en ĉerko. Alirilate ŝi diferencas de la nun distinga tipo: Kvankam Carmilla preferas la nokton, ŝi ne dependas de protekti sin kontraŭ la suno. Ŝia besta alterego ne estas la vesperto, sed la kato.

Kvankam Le Fanu portretas la seksan deziron de la vampiro kun la singardo konvena al la tempo de la verkado, estas klare ke lesba pasio estas la ĉefa mova forto malantaŭ la evoluo de la rilato inter Carmilla kaj la rakontanto de la rakonto:

Kelkfoje, post longa periodo de apatio, mia mistera, bela amiko prenis mian manon kaj tenis ĝin, tenere premante ĝin; ruĝiĝis, ŝi rigardis min per languida brulanta rigardo, kaj ŝia maltrankvila spirado levis kaj mallevis ŝian robon. Estis kiel amema ekstazo; li konfuzis min, abomene, sed prenante potencon super mi. Allogis min avidaj okuloj, varmaj lipoj kovris miajn vangojn per kisoj; ŝi flustris preskaŭ plorsingulte: "Vi estas mia, vi devas esti mia, ni estas kune por ĉiam." (“Carmilla”, 4-a ĉapitro).

Carmilla elektas nur virinojn kiel viktimojn, kvankam nur kelkaj el ili elvokas emocian pasion. Carmilla estas nokta, sed ne estas limigita nur al la malluma tempo de la tago. Ŝi havas misteran belecon, kapablas ŝanĝi sian formon kaj trapasi murojn. Ŝia besta enkarniĝo estas monstra nigra kato (en Drakulo - granda hundo). Ŝi estas devigita dormi en ĉerko.

Kelkaj kritikistoj, inkluzive de William Veeder, sugestis ke Carmilla estis forta influo en The Turn of the Screw de Henry James.  

Filmadaptiĝoj (elekto)

Pluraj vampirfilmoj ankaŭ estis faritaj surbaze de la intrigo de Carmilla :

• 1932: Vampyr - La Sonĝo de Allan Gray (reĝ. Carl Theodor Dreyer)
• 1936: la filino de Drakulo (reĝ. Lambert Hillyer)
• 1960: ... kaj morti pro deziro (reĝ. Roger Vadim)
• 1964: Mortinto pendis de la sonorilŝnuro (reĝ. Camillo Mastrocinque)
• 1970: Kripto de la Vampiroj (reĝ. Roy Ward Baker)
• 1971: Nur vampiroj Kiss Bloody (reĝ. Jimmy Sangster)
• 1972: Dracula's Witch Hunt (reĝ. John Hough)
• 1972: La Sango Ŝprucita Novedzino (reĝ. Vicente Aranda)
• 1980: Carmilla (pola televidadaptigo, reĝisorita fare de Janusz Kondratiuk)
• 1989: Carmilla (televido-filmo, reĝisorita fare de Gabrielle Beaumont)
• 2009: Lesbian Vampire Killers (reĝ. Phil Claydon)
• 2011: La Sopiro de la Papilioj (reĝ. Mary Harron)
• 2014: Carmilla (retserio, reĝisorita fare de Spencer Maybee)
• 2014: Stirio (reĝ. Mauricio Chernovetzky, Mark Devendorf)
• 2014: La Nedezirata (reĝ. Bret Wood)
• 2017: La Carmilla Filmo (reĝ. Spencer Maybee)
• 2019: Carmilla - Ne gvidu nin en Tenton (reĝ. Emily Harris)

Eksteraj ligiloj

• Verkoj de Carmilla ĉe Projekto Gutenberg

• Carmilla on IMDb
• (15 March 2015) Carmilla. Inkitt.com.