Domo Pratdesaba
.jpg)
Domo Pratdesaba estas malnova domo en la urbo Vic. Ĝi estas konstruita en la 19-a jarcento kaj situas en la strato nomita Escola.[1] La domo estas konata pro siaj multaj belaj detaloj en la konstruo, kiel ekzemple miksado de diversaj stiloj. Ĝi estas tre grava por la urbo kaj protektata kiel kultura heredo.[2] En tiu domo loĝis la familio de Josep Pratdesaba, kiu estis fama astronomo kaj sciencisto.[3]
Priskribo[redakti | redakti fonton]
Estas granda konstruaĵo kun muro en la mezo, kiu faras angulon. La fenestroj ne estas simetriaj sur la tuta muro, sed oni vidas ses vertikalajn liniojn. Estas balkonoj sur la du supraj etaĝoj kaj fenestroj en la mansardo. Ĉiuj estas tre simplaj kaj klasikaj kaj estas ornamitaj per simplaj ornamoj.[4]
La konstruaĵo havas etaĝojn sub la tero el malnova tempo, etaĝon el la 19-a jarcento, kaj internan ĝardenon kun vido al la granda preĝejo de la urbo. Tiu ĝardeno havas grandajn arbojn kaj parto de ĝi estas limigita de la muro de malnova universitato. En la ĝardeno estas grandaj arboj, kiel ekzemple kaŝtanarbo, platano, kaj cipreso.[3][5]
Observatorio de Pratdesaba[redakti | redakti fonton]
En la Domo Pratdesaba, estas speciala loko: la astronoma observatorio. Ĝi staras sur la tegmento de la konstruaĵo. Ĝi estis malfermita en 1916. La observatorio estis kreita de Josep Pratdesaba kaj konstruita de Lluís Ylla.[6][7]
La observatorio havas kupolon el fero. Sur la ekstera flanko, estas desegnitaj la signoj de la zodiako. Ĉe la fundamento de la kupolo, Pratdesaba skribis: „Se vi rigardas la belegajn aferojn en la ĉielo, vi vidos la senfinan saĝecon de Dio, kaj via spirito altiĝos proksime al Lia Kreinto”.[8]
Specifa eco de la observatorio estas la duobla ekvatora teleskopo, kiun Pratdesaba aĉetis en Parizo en 1909. Tiu teleskopo permesas observi la stelojn kaj foti ilin. Estas nur kvar tiaj teleskopoj en Hispanio. Alia el ili estas en la Observatorio Fabra en Barcelono.[9]
Kiam Pratdesaba mortis en 1967, la kupolo de la observatorio komencis ruiniĝi, kaj kelkaj pecoj malkonektiĝis.[9] Post pli ol 50 jaroj da fermitaĵo, la Observatorio Pratdesaba denove malfermiĝis en 2023.[6][10] Tio okazis pro plena renovigo ekde 2022.[11] Oni restaŭris la kupolon, kaj la internon kaj eksteron. Ankaŭ, oni reakiris la teleskopon, kiu estis farita en 1909.[11] Tiu renovigo donis al la observatorio novan vivon, kaj nun ĝi denove estas disponebla al la publika uzo por observi la stelojn kaj disvastigi sciencon en la ĉefurbo de Osona.
Josep Pratdesaba jam havis observatorion en la Plaça Major, kie li naskiĝis.[7] Li uzis ĝin por avanci sian karieron en sciencaj studoj. En 1957, la International Lunar Society donis al luna kratero la nomon de tiu vigla sciencisto.[12]
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ «La Casa Pratdesaba de Vic completa la restauració de la històrica cúpula». el9nou.cat.
- ↑ «Visites guiades per descobrir la casa Pratdesaba, protegida com a Bé Cultural d’Interès Local». vic.cat, 03-02-2022.
- ↑ 3,0 3,1 «Casa Pratdesaba (Jardí)». vic.cat.
- ↑ «Casa Pratdesaba». Inventari del Patrimoni Arquitectònic. Direcció General del Patrimoni Cultural de la Generalitat de Catalunya.
- ↑ «Casa Pratdesaba | Barcelona Film Commission». bcncatfilmcommission.com.
- ↑ 6,0 6,1 «La Casa Pratdesaba de Vic completa la restauració de la històrica cúpula». el9nou.cat.
- ↑ 7,0 7,1 «Casa Pratdesaba (Observatori)». vic.cat.
- ↑ «La casa i l’observatori Pratdesaba de Vic. Una peça fonamental del patrimoni de la història de la ciència a Catalunya.». Institut d'Estudis Catalans.
- ↑ 9,0 9,1 Castelló, Antònia. «L'observatori Pratdesaba de Vic torna a apuntar al cel - 26 gen 2024». elpuntavui.cat, 01-06-2024.v
- ↑ «Reobre el Pratdesaba, l’observatori que mira el cel més vigatà».
- ↑ 11,0 11,1 «Casa Pratdesaba (Observatori)». Vic.cat.
- ↑ «Casa Pratdesaba (Jardí)». vic.cat.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
Bildoj, sonoj kaj videoj pri temo Domo Pratdesaba en Vikimedia Komunejo