Edward Edward
Edward Edward estas popola balado. La balado, kiel aliaj popularaj baladoj, havas multajn versiojn kaj la nomo de la originala aŭtoro de la balado estas nekonata.
Intrigo
[redakti | redakti fonton]La balado estas rakontita per dialogo inter patrino kaj ŝia filo, nomata Eduardo. La patrino demandas sian filon, kial lia glavo gutigas sangon kaj kial li estas tiel malĝoja. La filo responde diras al ŝi, ke li mortigis la akcipitron, kiun li kreskigis.
La patrino rimarkas, ke la respondo de ŝia filo estas mensogo, kaj respondas: "Neniam la sango de la falko estis tiel ruĝa." La filo tiam plu asertas, ke li mortigis sian rajdĉevalon: "Ĉar mi batis mian ruĝbrunan ĉevalon, la elegantan kaj malpezan, ha!" . La patrino ekkomprenas ke ŝia filo ankoraŭ ne diras la veron, kaj asertas, ke la sango sur la glavo de Eduardo ne estas de la sango de la ĉevalo sed konkludas, ke la ĉevalo mortis ĉar li estis maljuna. Tiam, Eduardo rakontas la veran respondon al la demando de sia patrino: "Mi mortigis mian patron, kiun mi amis hodiaŭ, ve al mi por ĉiam, ha!" .
Post ĉi tiuj demandoj, la patrino komencas demandi pri la estonteco de sia filo. Ŝi unue demandas, kiel li pekliberigos la teruran pekon, kiun li faris: "kaj per kio vi pekliberigos vian gravan pekon." Eduardo diras, ke li malsupreniros al la maro: "En la boato aliflanke de la maro Arad." La patrino demandas lin, kio okazos al liaj domo kaj turoj, kaj pri la estonteco de lia proksimuloj, liaj familianoj: "Kaj al viaj filoj kaj al via edzino, sub la graco de dio, kion vi ordonos, ke vi veturu al la koro de la maro, ha?". Eduardo diras, ke ili devos lukti por si mem, kaj ke li neniam plu vidos ilin: "La mondo estas bonega - ili ne eliris por etendi la manon, ĉar mi neniam vidos ilian vizaĝon por ĉiam, ha!" . Kaj fakte ĉi tie la gradeco en la balado estas pruvita, ke fakte li rezignas pri si mem kaj poste pri siaj posedaĵoj kaj pliposte ankaŭ familio kaj fine ankaŭ malbenas sian patrinon, ju pli li rezignas des pli forte la rezigno mem.
Fine de la balado, la patrino demandas pri sia estonteco: "Kaj al via patrino, via gepatro, ĉi tiu estas via kara patrino, kio estas en via buŝo, bonvolu diri, mia filo, ha?". Subite, la filo trudas al sia patrino malbenon de infero: "Malbeno de infero al vi en mia buŝo, ĉar vi flustris la intrigon en miaj oreloj, ha!"
De ĉi tiu linio oni povas kompreni, ke estas ligo inter la patrino kaj la agoj de la filo. Ŝajne ŝi influis lin murdi sian patron pro iu konflikto, kiun ŝi havis kun la patro. La konversacio inter ili povas esti konsiderata raporto, kiun la filo donas al sia patrino post la ago, kaj dum la proceso li komprenas la seriozecon de siaj agoj.
La tuta balado estas laŭgrada: komence Edward asertas esti murdinta sian akcipitron, kaj inter akcipitro kaj la homo ekzistas malvarma amrilato, kaj poste asertas, ke li murdis sian ĉevalon, kaj inter la homo kaj ĉevalo ekzistas relative proksima amrilato, kaj finfine asertas, ke li murdis lian patron, kaj inter filo kaj patro kutime ekzistas tre proksima rilato.
Murdo-baladoj
[redakti | redakti fonton]La balado estas tipa ekzemplo de sub-ĝenro de popolaj baladoj konata kiel "murdaj baladoj". Tiaj baladoj rakontas la historion de murdo aŭ mortigo de proksimulo, ofte de familiano, romantika amanto, aŭ alia proksima konatulo de la murdinto. La murdinto kutime provas kaŝi sian krimon aŭ eskapi de puno, sed la vero malkaŝiĝas, foje pro pento kaj konfeso de la murdinto, kaj foje laŭ tordaj kaj eĉ sarkasmaj manieroj. Murdo-baladoj estas foje konstruitaj kiel monologo de la murdinto konfesanta sian krimon, aŭ kiel dialogo inter la murdinto kaj alia rolulo esploranta lin.
La balado estas ekzemplo de murdbalado konstruita kiel krimromano, en kiu suspektinda aludo al la komenco de la balado, la sango gutanta de la glavo, kondukas al laŭpaŝa malkovro de la krimo, al surpriza ŝanĝo de intrigo en la lasta linio de la balado: la implikiĝo de la pridemandanta patrino. Alia fama ekzemplo de murda balado estas Lord Randall, kiu estas konstruita kiel dialogo pri enketo inter la murdito kaj lia patrino.
Versioj kaj prezentoj
[redakti | redakti fonton]La balado estas konata en diversaj lingvoj, versioj, melodioj kaj prezentadoj.
Angla versio publikigita de la irlanda episkopo Thomas Percy en 1726, verkita de la germana komponisto Karl Loewe en 1817, de la aŭstra komponisto Franz Schubert en 1827, kaj de la germana komponisto Johannes Brahms en 1854, kaj denove en la 1970-aj jaroj. La rusa komponisto Pjotr Iljiĉ Ĉajkovskij publikigis en 1880 voĉan dueton kun piano, kun sia propra melodio kaj tradukita en la rusan de la poeto Lev Tolstoj. La angla poeto Algernon Charles Swinburne inkluzivis version de ĝi nomatan "La Sangviŝata Filo" en poemaro de 1866 "Poemoj kaj Baladoj".
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- La vortoj de la balado en moderna angla kaj skota angla
- Prezentado de la balado en la angla laŭ populara popola melodio, de ensemblo gvidata de itala kantisto kaj literaturulo Giordano D'Armelina, ĉe YouTube