Etnoj en Ĉinio

La sekvantaro estas listo de etnaj grupoj en Ĉinio kie "Ĉinio" estas prenita signifhavaj areojn regaditajn de la du statoj uzanta "Ĉinion" en iliaj formalaj nomoj, la Ĉina Popola Respubliko (ĈPR) kaj la Respubliko de Ĉinio (ROĈ, "Tajvano").

La etnoj de la Ĉina Popola Respubliko inkluzivas 56 etnojn kiuj estas oficiale agnoskita de la registaro, inter aliaj. La Hanoj konsistigas la etnan plimulton, kun 91,59%^[1] de la loĝantaro klasifikita kiel Hanoj. Krom la Hanoj, estas 55 aliaj agnoskitaj etnoj kun loĝantaro de proksimume 105 milionoj kiuj loĝas en ĉina teritorio.

La Hanoj estas la plej granda etna grupo, kie kelkaj 91.59% ^[2] el la loĝantaro estis klasifikita kiel ĉinaj hanoj (~1.2 miliardo). Cetere la plimulta ĉinaj hanoj, 55 aliaj "nacioj" aŭ etnaj grupoj estas rekonita en Ĉinio de la ĈPRa registaro, nombro je proksimume 105 milionoj da loĝantoj, plejparte koncentrita en la nordokcidento, nordo, nordoriento, sudo kaj sudokcidenta sed kun kelkaj en centraj internaj areoj.

La gravaj malplimultaj etnaj grupoj estas ĝŭangoj (16.1 miliono), Manĉuroj (10.6 miliono), hujoj (9.8 miliono), mjaŭoj (8.9 miliono), ujguroj (8.3 miliono), tuĝjaoj (8 miliono), jioj (7.7 miliono), Mongoloj (5.8 miliono), Tibetanoj (5.4 miliono), Bujioj (2.9 miliono), Dungoj (2.9 miliono), Jaŭoj (2.6 miliono), Koreoj (1.9 miliono), Bajoj (1.8 miliono), Hanioj (1.4 miliono), Kazaĥoj (1.2 miliono), Lioj (1.2 miliono) kaj Tajoj (1.1 miliono).

Oficiale konfirmitaj etnaj grupoj en la ĉeftera Ĉinio

En ordo de loĝantaro,^[3] Tio ĉi estas la listo de la 56 etnaj grupoj en Ĉinio kiu estas oficiale konfirmita de la registaro de la Ĉina Popola Respubliko. Membroj de pluraj etnaj grupoj loĝas en Honkongo kaj Makao, sed pro la longa apartigo de Ĉinio, multaj de ĉi tiuj etnaj grupoj estas ĝenerale nesciata ^{[mankas fonto]} al la Speciala Administra Regiono de Ĉinio (Ĉina Popola Respubliko) de Hongkongo kaj Makao.^[klarigu]

Listo

Laŭloĝantare, ĉi tiu estas la listo de la 56 nacimalplimultoj kiuj estas oficiale agnoskita de la registaro de la Ĉina Popola Respubliko.

Esperanta nomo^A	Kodo^B	Pinjine	S. ĉine	T. ĉine	Loĝantaro^C
Hanoj	Han/HA	Hàn Zú	汉族	漢族	1 230 117 207
Ĝŭangoj	Zhuang/ZH	Zhuàng Zú	壮族	壯族	16 178 811
Manĉuroj	Vira/MA	Mǎn Zú	满族	滿族	10 682 263
Hujoj¹	Hui/HU	Huí Zú	回族	回族	9 816 802
Mjaŭoj²	Miao/MH	Miáo Zú	苗族	苗族	8 940 116
Ujguroj	ujgura/UG	Wéiwúěr Zú	维吾尔族	維吾爾族	8 399 393
Tuĝjaoj	Tujia/TJ	Tǔjiā Zú	土家族	土家族	8 028 133
Jioj	Yi/YI	Yí Zú	彝族	彝族	7 762 286
Mongoloj	Mongol/MG	Měnggǔ Zú	蒙古族	蒙古族	5 813 947
Tibetanoj³	Zang/ZA	Zàng Zú	藏族	藏族	5 416 021
Bujioj	Buyei/BY	Bùyī Zú	布依族	布依族	2 971 460
Dungoj	Dong/FARI	Dòng Zú	侗族	侗族	2 960 293
Jaŭoj	Yao/YA	Yáo Zú	瑶族	瑤族	2 637 421
Koreoj	Chosen/CS	Cháoxiǎn Zú	朝鲜族	朝鮮族	1 923 842
Bajoj	Bai/BA	Bái Zú	白族	白族	1 858 063
Hanioj	Hani/HN	Hāní Zú	哈尼族	哈尼族	1 439 673
Kazaĥoj	Kazak/KZ	Hāsàkè Zú	哈萨克族	哈薩克族	1 250 458
Lioj	Li/LI	Lí Zú	黎族	黎族	1 247 814
Tajoj⁴	Dai/DA	Dǎi Zú	傣族	傣族	1 158 989
Ŝeoj	Ŝi/SH	Shē Zú	畲族	畲族	709 592
Lisuoj	Lisu/LS	Lìsù Zú	傈僳族	傈僳族	634 912
Golaŭoj	Gelao/GL	Gēlǎo Zú	仡佬族	仡佬族	579 357
Dungŝjangoj	Dongxiang/DX	Dōngxiāng Zú	东乡族	東鄉族	513 805
Gaŭŝanoj⁵	Gaoshan/GS	Gāoshān Zú	高山族	高山族	458 000
Lahuoj	Lahu/LH	Lāhù Zú	拉祜族	拉祜族	453 705
Ŝujoj	Sui/SU	Shuǐ Zú	水族	水族	406 902
Vaoj	Va/VA	Wǎ Zú	佤族	佤族	396 610
Naŝioj⁶	Naxi/NX	Nàxī Zú	纳西族	納西族	308 839
Ĉjangoj	Qiang/QI	Qiāng Zú	羌族	羌族	306 072
Tuoj	Tu/TU	Tǔ Zú	土族	土族	241 198
Molaŭoj	Mulao/ML	Mùlǎo Zú	仫佬族	仫佬族	207 352
Ŝibooj	Xibe/XB	Xíbó Zú	锡伯族	錫伯族	188 824
Ĥalĥazoj	Kirgiz/KG	Kēěrkèzī Zú	柯尔克孜族	柯爾克孜族	160 823
Dahuroj	Daur/DU	Dáwòěr Zú	达斡尔族	達斡爾族	132 394
Ĝingpooj⁷	Jingpo/JP	Jǐngpō Zú	景颇族	景頗族	132 143
Maŭnanoj	Maonan/MN	Màonán Zú	毛南族	毛南族	107 166
Salaroj	Salar/SL	Sǎlá Zú	撒拉族	撒拉族	104 503
Bulangoj	Bulang/BL	Bùlǎng Zú	布朗族	布朗族	91 882
Taĝikoj	Tajik/TA	Tǎjíkè Zú	塔吉克族	塔吉克族	41 028
Aĉangoj	Achang/AC	Āchāng Zú	阿昌族	阿昌族	33 936
Pumioj	Pumi/PM	Pǔmǐ Zú	普米族	普米族	33 600
Evenkoj	Ewenki/EW	Èwēnkè Zú	鄂温克族	鄂温克族	30 505
Nuoj	Nu/NU	Nù Zú	怒族	怒族	28 759
Ĝinoj⁸	Ĝina/GI	Jīng Zú	京族	京族	22 517
Ĝinooj	Jino/JN	Jīnuò Zú	基诺族	基諾族	20 899
Benglungoj	Deang/DE	Déáng Zú	德昂族	德昂族	17 935
Baŭ'anoj	Bonan/BO	Bǎoān Zú	保安族	保安族	16 505
Rusoj	Russ/RS	Éluōsī Zú	俄罗斯族	俄羅斯族	15 609
Juguroj	Yugur/YG	Yùgù Zú	裕固族	裕固族	13 719
Uzbekoj	Uzbeka/UZ]	Wūzībiékè Zú	乌孜别克族	烏孜别克族	12 370
Menbaoj	Monba/MB	Ménbā Zú	门巴族	門巴族	8 923
Oroĉjunoj	Oroqen/OR	Èlúnchūn Zú	鄂伦春族	鄂倫春族	8 196
Dulungoj	Derung/DR	Dúlóng Zú	独龙族	獨龍族	7 426
Tataroj	Tatar/TT	Tǎtǎěr Zú	塔塔尔族	塔塔爾族	4 890
Heĝeoj⁹	Hezhen/HZ	Hèzhé Zú	赫哲族	赫哲族	4 640
Lŭobaoj	Lhoba/LB	Luòbā Zú	珞巴族	珞巴族	2 965
^A La nomoj ĉi tie estas bazaj sur "Esperanta-Ĉina Vortaro", Pekino 1986. ^B GB(Nacia Normo) 3304－91 "Naciaj nomoj de Ĉinio en romanĉo kun kodoj".^[4] ^CLa loĝantaro nur inkluzive de la Ĉina Popola Respubliko kaj la Respubliko Ĉinio. ¹Inkluzivas Uculojn en Hajnano ²Sama kiel Hmongoj en Hindoĉinio ³Konsistas el subgrupojn Amdovaoj kaj Ĥambaoj ⁴Termino por kelkaj Kradaja-parolantaj grupoj, ke nomiĝis historie Baj-ji ⁵Kollektiva nomo por Aborigenoj de Tajvano ⁶Inkluzivas eventuale distingeblan Mosuojn ⁷Sama kiel Kaĉinoj en Mjanmao ⁸Vjetnamoj, ke loĝas historie en Ĉinio ⁹Sama kiel Nanajoj en Rusio

Festoj de la ĉinaj nacimalplimultoj

En Ĉinio multas ne nur la nacimalplimultoj, sed ankaŭ iliaj festoj. Pri tio ne estas troiga la esprimo: "La nacimalplimultoj festas post tri aŭ kvin tagoj." Iam okazas, ke malsamaj nacioj festas la saman tagon pro malsamaj kaŭzoj.

Ekzemple, la oka tago de la kvara monato laŭ la ĉina luna kalendaro estas festo por pluraj nacimalplimultoj. Tiutage, en meza kaj sudokcidenta Ĉinio mjaŭ-aj junuloj ludas luŝengon kaj junulinoj vigle dancas memore al sia nacia heroo; kaj gŭangoj en suda parto de Guanĝi (Gŭangŝji) okazigas ceremonion memore al la sia. La celebrado de bujioj en la sama tago rilatas al kamplaboro - ili manĝigas al la bovoj kvinkoloran gluecan rizaĵon kaj ripozigas ilin por unu tago. En malsamaj lokoj la tuĝjaoj festas tiun tagon kun diversaj enhavoj: iuj festas datrevenon de la naskigo de la Budho; aliaj - naskiĝtagon de bovo; ceteraj festas por pliigi sian energion, t.e. manĝi nove kreskantajn bambuŝosojn.

La unua tago de la unua monato laŭ la ĉina luna kalendaro, nome la Printempa festo, estas unu el la plej gravaj tradiciaj festoj de la ĉina popolo. En la festotago oni okazigas solenadon por adiaŭi la malnovan jaron kaj peti riĉan rikolton en la venonta jaro. Drakdanco kaj leondanco estas ofte ludataj tiutage.

Ne nur hanoj, sed ankaŭ ĝŭangoj, manĉuroj, kore-nacianoj, mongoloj kaj aliaj nacimalplimultoj solenas la Printempan Feston, ĉiu kun siaj propraj naciaj trajtoj. Ekz., la ĝŭangoj kutimas manĝi gluecan rizaĵon volvitan per bambuaj folioj en la festo. Tia rizaĵo ĝenerale estas tre granda, iu pezas eĉ 5-6 kilogramojn. Frumatene de tiu tago lahuaj junuloj konkure iras al fonto por ĉerpi akvon, kiu estas rigardata kiel simbolo de pureco kaj feliĉo. Pro geografia kaj klimata diferencoj nacimalplimultoj festas sian novjaron en malsamaj tagoj kaj per malsamaj manieroj. Ekz., la jioj de Sichuan-provinco festas Novjaron en oktobro. La taj-oj de Yunnan-provinco en aprilo festas sian Novjaron - La Akvoverŝan Feston. La tibetanoj festas Ia Novjaron laŭ sia propra kalendaro,

En Ĉinio la nacimalplimultoj plejparte havas religian kredon. El religioj originis multaj festoj. Por la hujoj, ujguroj, kazahoj kaj aliaj nacimalplimultoj, kiuj kredas islamon, la Fasto-rompa festo, Mahomet-nasko kaj korbanfesto estas la plej gravaj. La tibeta preĝ-kunsido estas tradicia festo de tibeta budhismo.

La de tajoj atentataj Pordoferma kaj Pordomalferma festoj estas budhismaj. De la Pordoferma festo ĝis la Pordomalferma festo, en ĉiuj unua, sepa, dekkvina kaj dudektria tagoj, la pli-ol-40-jaraj budhistoj enloĝigas en la templon por du noktoj kaj tri tagoj. En la templo ili aŭskultas reciton de sutroj, vivas kiel bonzoj. Iliaj manĝaĵoj estas portataj de iliaj gefiloj.

Iuj festoj originis de laboro. Printempe, en sudoriento de Guizhou (Gujĝoŭ)-provinco, la dongoj celebras la Vojo-vivigan Feston, kiu signifas komencon de printempa terkultivado. La vilaĝanoj kolektiĝas sur kampo, iu respektato faras modelon plugi kampon, planti pajlojn por signifi rizid-prikladon. Post la ceremonio oni kantas kaj dancas. La bajoj en Yunnan-provinco lertas kulturi rizon. ĉiujare en la tempo de rizidpriklado ili okazigas koncernan aktivadon. La evenkoj sur stepo de norda Ĉinio celebras la Rikoltan Feston en la 22-a de la kvina monato laŭ la ĉina luna kalendaro. Tiutage en festaj vestoj oni vizitas unu alian.

Malgraŭ diferencaj naciaj trajtoj en la nacimalplimultaj festoj oni prenas amuzon kiel ĉefan enhavon. La tria monato laŭ la ĉina luna kalendaro estas flora sezono ĉe la Nujiang (Nuĝjang)-rivero en Yunnan. Tiam ĉiuj nuoj en florumitaj vestoj, kun floroj en la manoj drinkas rizvinon kaj reciprokas kantojn por celebri la Floran Feston.

Wenquan (Ŭenĉjŭan) subdistrikto de Dushan-gubernio, Guizhou-provinco, famas pro siaj termofontoj. La sesa tago de la sesa monato laü la ĉina luna kalendaro estas tradicia Festo por Bano de la lokanoj - ŝuj-oj. En la festotago sennombraj homoj sin banas en fonto kaj faras reciprokadon de kantoj tagnokte.

Nuntempe la antikvaj festoj portas ankaŭ novepokajn trajtojn: en la festotagoj oni ne nur sin amuzas, sed ankaŭ faras komercadon. Nadam estas pompa kunveno de mongoloj. ĉiujare, en somera fino kaj aŭtuna komenco, la mongoloj feste vestitaj kolektigas sur stepo por celebri sian feston. En la kunveno okazas ne nur la tradiciaj sportaj konkursoj, kiaj luktado, ĉevalkonkuro, sagpafado, ŝnurtira lukto kaj pilkoludo, sed ankaü artaj prezentoj, diversaj ekspozicioj kaj komercaj traktadoj.

Menciindaj estas ankaŭ la Torĉa Festo de ji-oj, la Festo "1a Tria de la Tria Monato" de güang-oj, la cxabaj-a Kantfesto de la buji-oj, la Festo de "Triamonata Strato" de baj-oj ktp.

pri la nacioj en Eo