Jakob Moneta
| Jakob Moneta | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Naskiĝo | 11-an de novembro 1914 en Błażowa | ||||
| Morto | 3-an de marto 2012 (97-jaraĝa) en Frankfurto ĉe Majno | ||||
| Lingvoj | germana vd | ||||
| Ŝtataneco | Germanio  vd
| ||||
| Partio | Socialdemokratia Partio de Germanio La Maldekstropartio.PDS La Maldekstro Grupo Internacia Marksista vd
| ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | ĵurnalisto vd
| ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Jakob MONETA (nask. 11-a de novembro 1914 en Błażowa, orienta Galicio, mort. 3-a de marto 2012 en Frankfurt am Main[1]) estis germana ĵurnalisto kaj politikisto (PDS/Die Linke). De 1962 ĝis 1978 li estis ĉefredaktoro de la revuo „Metall“, eldonita de la sindikato IG Metall.
Biografio
[redakti | redakti fonton]Moneta devenas el juda familio. La patro estas teksaĵkomercisto. Post pogromo en 1918 la familio fuĝas al Kolonjo. Jakob frekventas judan reform-real-gimnazion. Post la abituro 1933 li aliĝas al la junulara ligo SJVD de la Socialista Laborista Partio (SAP) kaj engaĝiĝas en laborista sportklubo.
Fine de 1933 Jakob Moneta forlasas Germanion por labori en kibuco en Palestino. Tie li organizas strikojn por la 8-hora labortago kaj kunlaboras kun araboj. Post la araba ribelo 1936-1939 Moneta forlasas cionismon kaj la kibucon kaj la britoj arestas lin dum 27 monatoj. Post la liberiĝo li fariĝas ĵurnalisto.
En 1948 li revenas al Kolonjo, kie li aliĝas al la germana sekcio (IKD) de la trockiista 4-a Internacio. Li fariĝas redaktoro de la tradicia SPD-organo Rejna gazeto kaj membro de la Socialdemokrata Partio de Germanio (SPD). Fine de 1953 li fariĝas sociala ataŝeo de la germana ambasado en Parizo. Krom sia oficiala laboro li engaĝiĝas - nerimarkite de siaj dungantoj - por la alĝeria liberiga fronto (FLN).
En 1962 li denove revenas al Kolonjo kaj la sindikato IG Metall faras lin ĉefredaktoro de sia membrogazeto „Metall“, poste ankaŭ de „Der Gewerkschafter“, kiujn li gvidas ĝis sia pensiiĝo en 1977. Sub lia gvido la eldonkvanto de „Metall“ rapide kreskas de 1,5 al 2,2 milionoj da ekzempleroj. Artikolojn kaj reporteraĵojn verkis interalie Ernest Mandel kaj Günter Wallraff.
En 1976 Moneta iniciatas la inviton de Wolf Biermann, kies fama Kolonja koncerto rezultas la malpermeson reveni al orienta Berlino kaj la perdon de la GDR-a ŝtataneco.
En 1990 SPD eksmembrigas lin post 40-jara membreco. Li poste membriĝas en PDS kaj estas estrarano ĝis 1995.
Paralele al sia profesia ĵurnalista laboro li pseŭdonime verkas artikolojn por multaj, ĉefe maldekstraj publikaĵoj.
Moneta dufoje vidviĝis kaj havas unu filinon.
Citaĵoj
[redakti | redakti fonton] |
| ||||||
Intervjuoj
[redakti | redakti fonton]- Ŝtato, kie judoj kaj araboj kunvivas … ("Ein Staat, in dem Juden und Araber zusammen leben...") germane - Luigi Wolf parolis kun Jakob Moneta pri la kaŭzoj de perforto kaj pri liaj spertoj en tiu lando.
- Sen la laboristoj ne eblas ion atingi ("Ohne die Arbeiter ist nichts zu erreichen") germane - Hans-Gerd Öfinger parolas kun Jakob Moneta pri ŝancoj, malfacilaĵoj kaj strategio por nova maldekstra partio. En Neues Deutschland, 16-a julio 2005
- Filmo: „Jakob Moneta. Judo – sindikatano - socialisto“ . Filmo de Juri Hälker, 90-minuta, spektebla en 36 ĉapitroj, esperante subtekstitaj. Filmbiografio. Jakob Moneta parolas pri sia vivo.
Publikaĵoj (elekto)
[redakti | redakti fonton]- libroj
- Die Kolonialpolitik der französischen KP, Hannover 1968
- Aufstieg und Niedergang des Stalinismus. Zur Geschichte der KPdSU, ISP Verlag, Frankfurt 1971 (kun Ernest Mandel)
- Norbert Blüm. Herz-Jesu-Marxist oder kapitalistischer Propagandist? Frankfurt a. M 1985 ISBN 3-88332-088-9
- Mehr Macht für die Ohnmächtigen : Reden und Aufsätze, Frankfurt a. M. 1991 ISBN 3-88332-177-X (daraus Mehr Gewalt für die Ohnmächtigen)
- Solidarität im Zeitalter des Skeptizismus : Kommentare aus drei Jahrzehnten, Köln 2004
- eseoj (enretaj)
- Schweizer Erfahrungen oder das Unbehagen in der Sattheit[rompita ligilo], Online-Fassung eines in Heft 3 der aufklärung (Jahrgang 1952) erschienenen Textes
- 50 Jahre DGB - Rückblick und Ausblick[rompita ligilo], UTOPIE kreativ, H. 111 (Januar 2000), S. 34 - 44 (PDF-Datei; 73 kB)
- Die Falten von Margot Honecker, Jakob Moneta antwortet Wolf Biermann, Sozialistische Zeitung Nr.24 vom 22. November 2001, Seite 14
- Genug für alle - Warum gerade in Krisenzeiten Reiche etwas abgeben und den Wohlstand der Gesellschaft mehren müssen Jüdische Allgemeine vom 1. Juli 2010, Seite 1
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Raporto de Jörg Meyer, Neues Deutschland (vidita la 5-an de marto 2012)
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Informoj pri Jakob Moneta en katalogo de la Germana Nacia Biblioteko (germane)
- Bio-bibliografiaj informoj pri Jakob Moneta ĉe: Trotskyana.net (angle) (PDF-formate; 154 kB)
- Artikel zum 85. Geburtstag Monetas aus der SoZ
- Über die Ethik der Solidarität. Eine Begegnungstagung zum 85. Geburtstag von Jakob Moneta[rompita ligilo] (PDF-Datei; 43 kB)