Jan van Ruusbroec

Iohannes Rusbroquius (1293-1381)
Bildo de la belga teologo, Jan van Ruusbroec.
Persona informo
Naskiĝo	1293 en Bruselo, Belgio
Morto	2-an de decembro 1381 en Prioreco de Groenendael, Bruselo, Belgio
Religio	katolika eklezio vd
Lingvoj	mezepoka nederlanda lingvo • nederlanda vd
Ŝtataneco	Duklando Brabanto vd
Familio
Parencoj	Jan Hinckaert (en) (onklo) vd
Profesio
Okupo	verkisto mistikulo chaplain (en) katolika sacerdoto vd
Aktiva en	Katedralo de Bruselo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Jan van RUUSBROEC estis flandra aŭgustenana teologo, verkisto kaj unu el la plej gravaj mezepokaj mistikuloj de la Nederlando. Dum sia tuta vivo li verkis dekdu librojn, sep epistoloj, du himnoj kaj unu preĝo, ĉiuj en la meza nederlanda.

Biografio

Konata miniaturo el la manuskripto "Verkoj". Kompilita en Bergen-op-Zoom, 1480. Konservite en la Genta Universitata Biblioteko.

Trejnado

Jan van Ruusbroec studis en Bruselo en la aĝo de dek unu kun sia onklo, Jan Hinckaert; li tiam estis kanonikulo de la Sainte-Gudule kolegiata preĝejo. Li ricevis tie relative modestan edukadon.

Oni povas tiam distingi du ciklojn en lia vivo: unue en Bruselo ĝis 1343, li estis laika klerikulo (sacerdoto); poste en Groenendael (la "verda valo") ĝis lia morto en 1381, li iĝis regula klerikulo (monaĥo).

Sacerdoto

Li estis ordinita sacerdoto en la aĝo de dudek kvar kaj iĝis kapelsacerdoto de Sainte-Gudule. Li restis simpla sacerdoto en Bruselo ĝis la aĝo de kvindek jaroj. Li komencas la verkadon de ekvilibra mistika verko, kiu ne malakceptas, male al certaj mistikaj fluoj de tiu tempo, nek la verkojn nek la mediacion de la Eklezio (sakramentoj kaj liturgio).

Ĉe la monaĥejo

En la aĝo de kvindek, en 1343, Jan van Ruusbroec ŝanĝis sian vivon kaj fondis la priorecon de Groenendael, en la arbaro de Soignes. Tiu ĉi komunumo estis komence sen precizaj reguloj, poste sekvis tiun de la aŭgustenaj kanonikoj. Jan van Ruusbroec estis la centra figuro, sen tamen esti ĝia gvidanto. Tie, li daŭrigis sian verkon, kies lasta, "La dek du beguinoj", estas unu el la plej konataj. Lia reputacio estis bonega dum lia vivo, ne nur en Brabanto sed en ĉiuj najbaraj landoj.

Li mortis kun okdek naŭ jarojn - eksterordinara aĝo por tiu epoko - en sia komunumo de Groenendael, la 2-an de decembro 1381. Li estis sanktigita en 1908 per pontifika dekreto.

Postereco

Jan van Ruusbroec estis aŭtoro de libro verkita en meza nederlandano (aŭ tiola dialekto): ĝi enhavas dek unu mistikajn traktaĵojn kaj multajn leterojn, kaj reprezentas kritikan sintezon inter la spiriteco de la flandraj beguinoj (aŭ enfermituloj) kaj rejna mistikismo. Lia plej fama verko restas "La Ornamaĵo de Spiritaj Geedziĝoj", originante el lia Brusela periodo. Tiu ĉi verko estis suspektita de panteismo - tial herezo -, precipe de la kanceliero de la Universitato de Parizo Johano de Gerson, kaj poste de Bossuet.

En la 15-a jarcento la spirita instruo de Ruusbroec disvastiĝis danke al la kompilaĵoj de liaj libroj, produktitaj de la flandra franciskano Henri Herp (1410-1477), kaj vaste disvastigitaj de la tiam aperanta presejo. Per ĉi tiu peranto, la penso de Ruusbroec influos la hispanan mistikismon de la 16-a jarcento, same kiel la francan lernejon de spiriteco en la 17-a jarcento.

En la 19-a jarcento, la belga poeto kaj verkisto Maurice Maeterlinck (1862-1949) kontribuis por la remalkovro de la granda flandra mistikulo, precipe en sia artikolo “Ruysbroek la admirinda” publikigita en la Revue Générale en Bruselo en 1889, poste en lia traduko en 1891 de "L'Ornamentaj spiritaj geedziĝoj".

Samtempe, la verkisto Joris-Karl Huysmans citis lin en la eltiraĵo de sia ĉefa verko Retronombrado: "Mi devas ĝoji preter la tempo... Kvankam la mondo havas teruron el mia ĝojo, kaj pri ĝia malĝentileco mi ne scias kion mi volas diri."

Ĝi estas menciita ankaŭ en la taglibro de Léon Bloy datita el la 26-a de novembro 1893 (Le Mendiant ingrat aŭ "La Sendankema Almozulo", 1898): "Se vi scius la plezurojn, kiujn Dio donas kaj la bongustan guston de la Sankta Spirito!" diris Ruysbroeck la Admirinda."

Li estas grandskale citita fare de la franca mistikulino Élisabeth de la Trinité en ŝiaj spiritaj disertaĵoj, prenante sian fonton el ŝiaj "Elektitaj Verkoj", publikigitaj en 1902.

Li ankaŭ estas citita de Georges Bernanos en "Journal d'un curé de campagne" ("Taglibro de paroĥestro de kampanjo") (1936): "Memoru ĉi tiujn vortojn de Ruysbroeck la Admirinda, flandro kiel mi: "Kiel vi ĝojus pri Dio, se malsanulo vokus vin pro tason da buljono, malsupreniru el la sepa ĉielo, kaj donu al li tion, kion li petas."

Nuntempe, liaj verkoj ("la Spirita Geedziĝo", "la Brila Ŝtono", "la Sep Enfermaĵoj", "la Libro de la Plej Alta Vero", "La Interna Loĝejo" kaj multaj aliaj) daŭre estas tradukitaj kaj legitaj en multaj lingvoj.

Lian nomon ricevis jezuita kolegio en Bruselo (Laeken) la Jan-van-Ruusbroeckollege.

Verkaro

1. Die Zierde der geistlichen Hochzeit, 1330
2. Die cierheit der gheesteliker brulocht, 1450
3. De ornatu spiritualium nuptiarum, 1512
4. Deuoti et venerabilis patris Ioannis Rusberi, 1512
5. De ornatu spiritualium nuptiarum, 3-a de aŭgusto 1512
6. D. Ioannis Ruisbroici ... Libelli duo, vere diuini, 1538
7. Opera Omnia, 1552
8. opera omnia, Laurentius Surius, 1552
9. De vera contemplatione, 1552
10. Opera omnia, 1609
11. t'Cieraet der gheestelycker brvyloft, 1624
12. Venerabilis patris ac domini Joannis Rusbrochii, 1692
13. Werken van Jan Van Ruusbroec, 1868

Vidu ankaŭ

• Androniko la 1-a el Trebizondo (1185-1235) bizanca imperiestro
• Majstro Eckhart (1260-1328)
• Johano la 2-a, Duko de Brabanto (1275-1312)
• Jan van Boendale (1280-1351) sekretario de la urbo Antverpeno
• Johano Taŭlero (1300-1361)
• Willem Jordaens (1321-1372) nederlanda teologo
• Geert Groote (1340-1384) nederlanda predikisto
• Johano de Gerson (1363-1429)
• Laurentius Surius (1522-1578) germana hagiografo kaj eklezihistoriisto
• Jean Baptist David (1801-1866) belga historiisto
• Pio la 10-a (1835-1914)
• Léon Bloy (1846-1917)
• Joris-Karl Huysmans (1848-1907) franca verkisto
• Maurice Maeterlinck (1862-1949)
• Élisabeth de la Trinité (1880-1906) karmelitana franca religiulino
• Georges Bernanos (1888-1948) franca verkisto