Jolanda de Hungario

Jolanda de Hungario
Reĝedzino de Aragono
Tombo de Jolanda de Hungario
Regado	1235 – 1251
Antaŭulo	Eleanora de Kastilio
Sekvanto	Konstanca de Sicilio
Persona informo
Naskonomo	Árpád-házi Jolánta
Naskiĝo	1216 en Esztergom
Morto	1251 en Huesca
Tombo	Monaĥejo de Santa Maria de Vallbona, Provinco Ilerdo
Lingvoj	kataluna vd
Ŝtataneco	Hungario Aragonio vd
Familio
Dinastio	Arpad-dinastio Kronlando de Aragono
Patro	Andreo la 2-a de Hungario
Patrino	Jolanda de Courtenay
Gefratoj	Elizabeto de Hungario, Anno Maria de Hungario, Béla la 4-a, Stefano la Postmorta, Kolomano de Galicio kaj Andreo de Galicio vd
Edz(in)o	Jakobo la 1-a (1235–1251) vd
Infanoj	Jolanda, Reĝino de Kastilio Konstanca, Infantino de Kastilio Petro la 3-a de Aragono Jakobo la 2-a de Majorko Ferdinando de Aragono Sanĉa de Aragono Izabela, Reĝino de Francio Maria de Aragono Sanĉo, Arkiepiskopo de Toledo Eleanor de Aragono
Profesio
Okupo	reganto vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Jolanda de Hungario (ĉ. 1216–1251) estis Reĝedzino de Aragono kaj la dua edzino de Reĝo Jakobo la 1-a de Aragono. Ŝi estis ankaŭ nomita Jolánta en la hungara, Iolanda aŭ Violant d'Hongria en la kataluna kaj Yolanda aŭ Violante de Hungría en la hispana.

Familio

Jolanda naskiĝis en Esztergom, kiel filino de Reĝo Andreo la 2-a de Hungario kaj Reĝino Jolanda de Courtenay. Ŝiaj patroflankaj geavoj estis Béla la 3-a de Hungario kaj lia unua edzino Agnesa de Antioĥio. Ŝiaj patrinflankaj geavoj estis Petro la 2-a de Courtenay kaj lia dua edzino Jolanda de Flandrio.

Jolanda estis la duon-fratino de Anna Maria, Imperiestrino de Bulgario, Béla la 4-a de Hungario, Sankta Elizabeto de Hungario kaj Kolomano de Galicio.

La patrino de Jolanda mortis en 1233, kiam Jolanda estis 17-jaraĝa. Ŝia patro reedziĝis kun Beatrice d'Este, kaj ili havis filon nomitan Stefano.

Geedziĝo

Jolanda edziniĝis kun Jakobo en 1235. Jakobo jam havis filon Alfonso de Eleanora de Kastilio. Jakobo eksedziĝis de Eleanora kaj decidis reedziĝi. Li elektis Jolanda-n.

Jakobo kaj Jolanda havis dek gefilojn:

1. Violante de Aragono (1236–1301), Reĝino de Kastilio per sia edziniĝo kun Alfonso la 10-a de Kastilio
2. Konstanca de Aragono, Damo de Villena (1239–1269)
3. Petro la 3-a de Aragono (1240–1285)
4. Jakobo la 2-a de Majorko (1243–1311)
5. Ferdinando de Aragono (1245–1250)
6. Sanĉa de Aragono (1246–1251)
7. Izabela de Aragono, Reĝino de Francio (1247–1271)
8. Maria de Aragono (1248–1267)
9. Sanĉo, Arkiepiskopo de Toledo (1250–1275)
10. Eleanor de Aragono (naskiĝis en 1251, mortodato nekonata; mortis june)

Jolanda estis la avino de Reĝo Filipo la 4-a de Francio kaj Karlo de Valois. Karlo estis la patro de Filipo la 6-a de Francio.

Publika aktiveco

Jolanda estis virino de talento kaj karaktero. Apud Jakobo la 1-a, ŝi havis gravan politikan rolon en la Kronlando de Aragono. Ŝi estis unu el la plej valoraj konsilantoj de la Reĝo, al kiu ŝi havis fortan influon.

Ŝi decide intervenis en internaciaj konsentoj tiel gravaj kiel la "Traktato de Almizra" kun Kastilio (1244), subskribita kondiĉe ke Zayyan ibn Mardanish rezignu pri la urbo Valencia, en kiun ŝi triumfe eniris kun sia edzo la 9-an de oktobro 1238.

Morto kaj entombigo

Jolanda mortis pro febro, en la sanktejo de Salas, apud Huesca en 1251. Probable ŝi estis kontaĝita de sia plej juna filo, princo Ferdinando, kiun ŝi prizorgis ĝis lia morto.

La restaĵoj de Jolanda kaj de ŝia filino Sanĉa kuŝas en la Monaĥejo de Santa Maria de Vallbona en Vallbona de les Monges, Katalunio.

Ŝi elektis entombigon en la monaĥejo de Vallbona, al kiu ŝi estis bonfaranto. Ŝia tombo, konstruita en la muro dekstre de la ĥorejo estras tre sobra. La tombo, starigita sur du pilieroj dekoraciitaj per individuaj oraj krucoj enskribitaj en cirkloj de gorĝoj, estas sekura kaj havas brunŝtonan tegaĵon kaj frontonon el blanka ŝtono. La sola ornamo estas kruco en la centro de la supraĵo el la samaj karakterizoj kiel la pilieroj sed pli granda kaj senkolora, tri blazonoj kun la reĝaj armiloj de ŝia edzo sur la videbla flanko ambaŭflanke de la kesto.

La restaĵoj de la Reĝino estis transigitaj al la tombo en 1275, kiel indikite per enskribo sur la videbla flanko de la kesto (Fuit translata donna | Violán regina | Aragonum | anno 1276). Jolanda estas la sola membro de la Arpad-dinastio kies restaĵoj restis netuŝitaj.

Ŝia edzo reedziĝis plian fojon, kun Teresa Gil de Vidaure, kiu iam estas lia amatino.

Genealogio

Genealogio

16. Béla la 2-a de Hungario

8. Géza la 2-a de Hungario

17. Helena de Raška

4. Béla la 3-a de Hungario

18. Mstislav la 1-a de Kievo

9. Eŭfrozina de Kievo

19. Liubava Dmitrievna

2. Andreo la 2-a de Hungario

20. Henriko de Châtillon

10. Rejnaldo de Châtillon

21. Ermengarde de Montjay

5. Agnesa de Antioĥio

22. Bohemundo la 2-a II de Antioĥio

11. Konstanca de Antioĥio

23. Alice, princino de Jerusalemo

1. Jolanda de Hungario

24. Ludoviko la 6-a de Francio

12. Petro la 1-a de Courtenay

25. Adelaida de Savojo

6. Petro la 2-a de Courtenay

26. Renaud de Courtenay

13. Elizabeth de Courtenay

27. Hawise du Donjon

3. Jolanda de Courtenay

28. Baldueno la 4-a, Grafo de Hainaut

14. Baldueno la 5-a, Grafo de Hainaut

29. Alice de Namur

7. Jolanda de Flandrio

30. Teodoriko de Alzaco

15. Margareta la 1-a, Grafino de Flandrio

31. Sibila de Anjou

 

Heredaĵo

Stratoj estis dediĉitaj al ŝi, ekde la 19-a jarcento, en Barcelono, Zaragozo kaj diversaj urboj de la landoj de la antaŭa Kronlando de Aragono.

Laŭ romantika legendo, kandizitaj fruktoj kaj legomoj formas parton de la tipaj donacoj donataj dum Mocadorada de Sant Donís ("Tukado de Sankta Dionizio"), celebrata ĉiujare por la datreveno de la konkero, kio devenas de la fruktoj kaj legomoj kiujn valenciaj Islamanoj ofertis al Jakobo kaj Jolanda kiam urbo Valencia kapitulacis.

En 2002, la hungara registaro financis la restaŭrado de ŝia tombo, kio kostis 12 000 eŭrojn, sed la monaĥa komunumo malpermesis la esploron de ĝia interno.

Bibliografio

• Ll. Cerveró Martí, "El comte Dionís d'Hongria, senyor de Canals, al seguici de la reina Violant: la descendència de Dionís als regnes de València i d'Aragó", kaj Jaime I y su época: X Congreso de Historia de la Corona de Aragón (Zaragoza, 1979), vol. 1, Saragossa, Institución Fernando el Católico, 1980, pp. 559–577.
• A. de Fluvià Escorsa, "Hongria i Catalunya: set segles de bones relacions", Paratge, 14 (2002), 83-85.
• F. Mateu i Llopis, "El Rex Hungarie y el Rex Valencie: sincronismos monetarios y sigilográficos en torno de doña Violante de Hungría", kaj Jaime I y su época: X Congreso de Historia de la Corona de Aragón (Zaragoza, 1979), vol. 3, Saragossa, Institución Fernando el Católico, 1980, pp. 545–555.
• F. Olivér Brachfeld, Doña Violante de Hungría, reina de Aragón, Madrido-Barcelono, Ediciones de la Gacela, 1942 (kataluna trad.: Violant d'Hongria, Barcelono, Associació Cultural Catalano-Hongaresa i de Relacions Culturals Hongria-Catalunya, 1991; hungara trad.: Árpád-házi Jolánta, Aragónia királyneja, Szeged, Anderle Ádám, 1993).
• R. Pérez de Heredia Valle, La reina Doña Violante de Hungría: fragmentos de su vida y arraigo de su recuerdo en Castellón de la Plana, Castelló de la Plana, Fundación Dávalos-Fletcher, 2001.
• M. C. Roca, Les dones de Jaume I, Barcelono, l'Esfera dels Llibres, 2008.

Fonto

En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Violant of Hungary en la angla Vikipedio.