Kosmoteleskopo Herschel
La Kosmoteleskopo Herschel estas infraruĝa kosmoteleskopo fasonita de la Eŭropa Kosma Agentejo (EKA) funkcianta inter 2009 kaj 2013. Ĝia scienca celo estas efektivigi astronomiajn observaĵojn en la malproksima infraruĝa kaj submilimetra intervaloj (ondolongoj 55 ĝis 672 µm) por studi la naskiĝon de steloj. , la formado kaj evoluo de primitivaj galaksioj same kiel la kemio de la kosma medio.
Kun ĝia primara spegulo 3.5 metrojn larĝa laŭ diametro, Herschel estis ĉe sia lanĉo la plej granda kosmoteleskopo enserviĝinta. Ĝi estas ekipita per tri specialigitaj detektiloj PACS, SPIRE kaj HIFI funkciigantaj ĉe tre malaltaj temperaturoj. Herschel, kiu postulis longan fazon de teknika maturiĝo, estis la lasta el la grandaj misioj de la longdaŭra scienca programo Horizonto 2000, evoluigita de la kosma agentejo en la 1980-aj jaroj, por esti lanĉita. Herschel sukcedas, por infraruĝa observado, la eŭropan ISO-teleskopon (1995-1998), la usonan Spitzer (2003-2020) kaj la japanan Akari (2006-2011).
La unuaj skizoj de la teleskopo estiĝis en 1982 kun la nomo FIRST (angle Far InfraRed and Sub-millimeter Telescope, "For-InfraRuĝa kaj Submilimetra Teleskopo"). Ĝi estis renomita en 2000 laŭ la astronomo William Herschel. Herschel estis lanĉita en 2009 per lanĉilo Ariane 5, kun alia eŭropa kosmoobservatorio Planck, kaj metita en suncentran orbito ĉirkaŭ la Lagrange-punkto L2 de la Sun-Tera sistemo. Por observi malproksiman infraruĝan kaj submilimetran radiadon, Herschel devas malvarmigi siajn instrumentojn per likva heliumo. Tri jaroj kaj duono post la lanĉo, la enŝipa heliumo tute vaporiĝis, finante kiel planite la operaciojn de la sputniko, kiu estis en junio 2013 en enruborbitigita. Herschel plene plenumis siajn celojn, amasigante 22,000 horojn da observado, kies ekspluatado ekkomenciĝis kiam la misio finiĝis. La kosto de la misio estas taksita en 2010 je 1,1 miliardoj da eŭroj inkluzive de lanĉkostoj kaj operaciaj kostoj.