La Pentroarto en la Malnova Hungarujo. Verkis István Genthon, el la hungara lingvo tradukis Ferenc Szilágyi. 1932, 12 p., kaj 72 bildopaĝoj. Eleganta eksteraĵo. „La E-a eldono estas speciale grava, ĉar per ĝi estas eble konigi al ĉiuj popoloj de l' mondo ĉi tiujn antikvajn hungarajn trezorojn, eble tute ne diskonigeblajn sen E.“ (El la Enkonduko.)
„ Ĉi-tiu bela verko tre instruplene pritraktas la evoluon de la hungara religia arto de la tempo de Ludoviko la Granda ĝis la komenco de la turkaj invadoj. Plej detale ĝi raportas pri la verkoj plej antikvaj, pri Tamos Kolozsvári, pri Elizabeth-preĝejo en Kassa kaj pri la majstro M. S. Ofte la rilatoj al la germana kaj itala artoj samtempe estas priparolataj. Tre salutinda estas la aldono de 102 bildtabuloj, same ŝatindaj la indikoj rilate ia prononcadon de la hungaraj nomoj. Ankaŭ kelkaj maloftaj fakesprimoj estas klarigataj. Lingve la tradukanto keikfoje vidigas nedecidemon dum elekto inter du esprimoj. La priarta vorto estas „gotika“, „gota“ estas lingvonomo. Krome estas diskutindaj: pĝ. 19 post „kvankam“ sekvas „tamen“, ne „sed“ ; p. 30 ke artaj monumentoj ŝiriĝas (anst. dividiĝas!) en du partojn (grupojn) estus tre bedaŭrinda okazaĵo!; p. 43 opinii kiel (anst. simpla nominativo); p. 53 artisto eble ne „agadas“, sed verkas; p. 55 komenc(iĝ)-inta; p. 56 Sankta Barbara estas ino, do „ŝi“ disputas; p. 59 linio 5 de sube gvidataj (rilatas al kanajloj); p. 66 de kiu la stilo rememorigas la gotik(ec)on . .. kies gotik(ec)on la stilo ktp. (kun la teksto komparu la francan frazon: dont le style seulement nous rapeile le gothicisme); p. 67 rilate anst. relative. Pri kelkaj laŭmodaĵoj kaj sendubaj preseraroj mi silentu. ”
„ La religia pentroarto de Hungarujo inter la jaroj 1,450 kaj 1,500 apenaŭ estas konata alilande. Literatura Mondo do faris grandan servon al artamantoj de la tuta mondo, eldonante tradukon de la interesa verko de D-ro Genthon en facile komprenebla kaj flua stilo. Eĉ neesperantisto senpene povas lerni multon, trafoliumante la belan libron.
Ke la pentroarto hungara estis dum tiu periodo multe influata de la fremdaj majstroj, estas nedubeble, Tamen kelkaj karakteroj estas ĝisfunde hungaraj; kaj jam antaŭ la periodo de fremda influo la hungara pentroarto fartis bone. El tiu vidpunkto tre interesaj estas (inter aliaj) la bildoj de la Kassa Muzeo (reviviĝo de Lazaro, k.c.) kaj de la nekonata majstro “M.S.” Studado de la vizaĝoj estas tiel plena fonto de informo pri la efiko de fremda influo sur la naciajn praecojn de hungara arto, kiel studado de la ornamoj kaj fonoj. Pro la centra situacio de Hungarujo, la nombro de fremda influoj verŝajne estis pli granda, ol en aliaj landoj, kaj tio klarigas la rimarkindan diversecon de la bildoj. La grupo de la Besztercebany-a Muzeo bone ilustras, kiel slava influo influis la lokan senton ; La Sankta Triunuo de Felsőerdőfalva klarigas la modifon de aŭstra influo, k.t.p. Kelkaj bildoj sendube multe interesos la liturgon ; precipe menciinda tiurilate estas La Meso de S. Marieno.
Entute la libro estas interesega dokumentaro, ne nur el la vidpunkto de arto, sed ankaŭ el tiu de historio nacia, eŭropa, kaj religia. Bone presita kaj zorge eldonita, ĝi estas vere akirinda. Kiu, krom sia propra ekzemplero, aĉetos aliajn por donaco al loka biblioteko aŭ al artamantaj amikoj, tiu estu certa, ke la mono estos bone kaj utile elspezita. ”
