Malkoloniigi la menson
| Decolonising the Mind | |
|---|---|
| |
| literatura verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Ngũgĩ wa Thiong'o |
| Lingvoj | |
| Lingvo | English |
| Eldonado | |
| Eldondato | 1986 |
| Trajtoj | |
| ISBN | 0-435-08016-4 |
| Ĝenro | Non-fiction |
Malkoloniigi la menson: la politiko de lingvo en afrika literaturo (originala librotitolo estas Decolonising the Mind: the Politics of Language in African Literature (eld. Heinemann Educational, 1986) de la kenja verkisto kaj teoriisto pri postkoloniismo Ngũgĩ wa Thiong'o, estas kolekto de eseoj pri lingvo kaj ties helpema rolo en nacia kulturo, historio kaj identeco. La libro, kiu rekomendas lingvan sendependiĝon, estas unu el liaj plej famaj kaj plej cititaj ne-fikciaj publikaĵoj kiu teoriumadas pri la "lingva debato" en postkoloniaj studoj[1]. La libro pledas por lingva malkoloniigo kaj pritraktas la "lingvan problemon" kun kiu baraktas afrikaj verkistoj.
Decolonising the mind konsistas el kvar eseoj: "La lingvo de afrika literaturo," "La lingvo de afrika teatro," "La lingvo de afrika fikcio" kaj "La serĉado de trafeco." Pluraj de la ĉapitroj en la libro devenita kiel lekcioj kaj ŝajne ĉi tiu formato donis Ngũgĩ "la ŝanco tiri kune en parenca kaj kohera formo la ĉefaj aferoj sur la lingva demando en literaturo." La libro proponas klare kontraŭimperiisman perspektivon sur la "daŭranta debato … pri la destino de Afriko" kaj la rolo de lingvo en kaj la kontraŭbatalo kaj en la permeso de imperiismo kaj la kondiĉoj de novkoloniismo en afrikaj nacioj. La libro estas ankaŭ la "adiaŭon al la angla" fare de Ngũgĩ traktante la "lingvan problemon" kiun alfrontas afrikaj aŭtoroj[2]. Ngũgĩ fokusas demandojn pri la spektantaro kiun la verkisto intencas atingi, la celon de lia verkado kaj pri la lingva rimedo de la afrika verkisto (ĉu oni devus verki en sia indiĝena lingvo aŭ en hegemonia lingvo kiel la franca aŭ la angla?) [3].
Decolonising the mind estas kombino de aŭtobiografio, postkolonia teorio, pedagogio, afrika historio kaj literatura kritiko. Ngũgĩ dediĉis Decolonising the mind "al ĉiuj tiuj kiuj skribas en afrikaj lingvoj kaj al ĉiuj tiuj kiuj super la jaroj daŭrigis la dignon de la literaturo, kulturo, filozofio kaj aliaj trezoroj portitaj de afrikaj lingvoj."[4]
 |
|
Fono
[redakti | redakti fonton]La lingva debato en postkoloniaj studoj
[redakti | redakti fonton]Lingvo estas centra demando en postkoloniaj studoj . Multaj postkoloniaj akademiuloj kaj verkistoj detaligas la kolonian praktikon de trudado de la lingvoj de la koloniigisto al la popoloj kiujn ili koloniigis, eĉ malpermesante la uzon de la denaska lingvo de la koloniigitaj homoj. Ili ekzamenas tiun praktikon kiel parto de la sistema subpremo de imperiismo en novkoloniaj socioj, kaj ili esploras ĝiajn konsekvencojn sur la psikologia, fizika, kaj kultura bonfarto de koloniigitaj popoloj. En la kunteksto de postkoloniaj studoj, lingvo estas armilo kaj loko de intensa novkolonia konflikto[5].
Kiel skizas Jennifer Margulis, akademiulo pri postkoloniaj studoj ĉe Emory University , la temo de lingvoj levas plurajn polemikajn demandojn por konsidero en la studo de literaturaj tekstoj[5]:
Ĉu la aŭtoro elektas labori en loka lingvo aŭ en ĉefa eŭropa? Se la unua — kiel la verko estas tradukita kaj de kiu? Kion povus fari la traduko al la verko? Kiaj semantikaj procezoj de forigo/deformado kaj alproprigo/reformado okazas en la verko? Kiam loka lingvo pruntas terminojn, en kiu kunteksto ili okazas? Fine, kion implicas la lingvouzo pri implica teorio de rezisto?
Oliver Lovesey, studento de Ngũgĩ wa Thiong’o, notas en lia libro pri Ngũgĩ kaj lia verkaro, ke la demando "ĉu jes aŭ ne verki en afrikaj lingvoj?" estas grava por la afrika verkisto. Pri tiu ĉi temo li citas Albert Stanislaus Gérard (1920-1996)[6] kiu estis belga akademiano okupiĝanta pri kompara literaturcienco kaj pri afrika literaturo. Lia libro African Language Literatures estis laŭdita fare de Ngũgĩ wa Thiong'o kiel "pionira enketo de literaturo en afrikaj lingvoj"[7].
Jen la dilemo de la afrika verkisto hodiaŭ: aŭ li povas uzi eŭropan lingvon kaj tiel akiri rekonon (kaj financan rekompencon) de tutmonda publiko, sed kun risko detranĉi sin de la radikoj mem de ĉiuj krom la plej esotera kreinto. florado, la komuna sperto de sia propra socio; aŭ li povas uzi sian propran gepatran lingvon, stoike eviti la allogon de la monda merkato, resti unu el la malgloraj Miltonoj de la nuna epoko, sed helpi sian propran popolon antaŭeniri en la epokon de amasa alfabetigo kaj pavimi la vojon al estontaj atingoj kaj renomo.
Verkaro
[redakti | redakti fonton]La verkoj kiujn Ngũgĩ publikigis ekde sia ekzilo en 1982 - Barrel of a Pen (1983), Decolonising the Mind (1986), kaj Moving the Centre: The Struggle of Cultural Freedom (1993) - estas ofte kune pristudataj ĉar ili kune pritraktas komunajn temojn kiel imperiismo, edukado, religio, kulturo, afrikaj lingvoj, afrika literaturo kaj afrika teatro. "Individue tiuj volumoj aldonas novan grandecon al lia skribo", skribas Cook kaj Okenimkpe"[8].
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Lovesey, Oliver. (2012) Approaches to Teaching the Works of Ngũgĩ wa Thiong'o. New York: The Modern Language Association of America. ISBN 978-1-60329-112-5.
- ↑ (en) Sicherman, Carol (1990). Ngugi wa Thiong'o: The Making a Rebel. London: Hans Zell Publishers. p. 23. ISBN 0-90545-066-3.
- ↑ Lovesey, Oliver. (2000) Ngũgĩ wa Thiong'o. New York: Twayne Publishers. ISBN 0-8057-1695-5.
- ↑ {{{Titolo}}}. ISBN 0-435-08016-4.
- ↑ 5,0 5,1 (en) Margulis, Jennifer. "Language". Postcolonial Studies at Emory.
- ↑ Lovesey (2000). Ngũgĩ wa Thiong'o. p. 15.
- ↑ (en) Ngũgĩ wa, Thiong'o. Decolonising the Mind. James Currey. p. 24. ISBN 9780852555019.
- ↑ Cook, Davido (1997). Ngũgĩ wa Thiong'o: Esplorado de liaj Skriboj . Oksfordo: James Currey Ltd p. 12. ISBN 0-435-07430-X.