Mangao
Mangao (japanlingve: 漫画 manga) estas japana bildliteratura esprimrimedo, ekvivalento de la okcidenta komikso. Ekster Japanio, la vorto aludas nur la japanan komikson, kun ties propraj trajtoj. Mangao adaptita al animacia formo nomiĝas animeo kaj en la lasta duono de la 20a jarcento, ili ambaŭ populariĝis en Okcidento. La korea versio de mangao estas "manhwa" kaj la ĉina varianto ricevas la nomon "manhua".[1][2][3]
Mangao estas respektata kiel artformo, kaj sia legantaro ne limiĝas al infanaro. Ekzistas multaj specoj de mangao laŭ la celpubliko (ŝoĝo, ŝonen...). La temoj traktataj estas pluraj, kiel ekzemple agad-aventuro, amaferoj, sportoj, komedio, fantasto, scienc-fikcio...
Kutime, oni legas mangaojn dekstre-maldekstren. Pro la granda kvanto da ili kaj pro malpliigi la kostojn de eldonado kaj presado, ili aperas en antologiaj revuoj nigre kaj blanke, krom fojfojaj paĝoj kiel kovriloj. Tiuj revuoj estas publikigitaj ĉiusemajne aŭ ĉiumonate (kiel Shonen Jump, Nakayoshi aŭ Big Comic) kaj ili entenas centojn da paĝoj kie prezentiĝas multaj apartaj rakontoj de pluraj aŭtoroj. Se la mangaserio estas sukcesa, la ĉapitroj estas denove eldonataj, ĉi-foje en formo de volumoj (tankobon).
Etimologio
[redakti | redakti fonton]Mangao signifas distran bild(ar)on. Man (漫) signifas "sencelan" aŭ "distran". Ga (画) signifas "bildon". La termino mangao estis ekuzita de la artisto Kacuŝika Hokusaj.[4][5]
Historio
[redakti | redakti fonton]
Oni diras, ke la plej malnova pratipo de mangao en la japana historio estas supozeble Cho-ju-giga (鳥獣戯画) de Toba Sojo en la epoko Heian. Kiam komenciĝis Erao Meiji, eŭropaj artistoj miris pro la japanaj gravuraĵoj (uyiko-e) danke al ties ekzota beleco, kiu prezentis malsaman manieron reinterpreti realecon.
La mangaverkisto Tezuka Osamu establis la nunan manga-artformon post la Dua Mondmilito.
Specoj
[redakti | redakti fonton]Mangarevuoj kutime havas specifan celpublikon, kiu estas bazita sur ambaŭ kaj sekso kaj aĝo.
- Josei (女性): Por junaj virinoj.
- Kodomo (子供): Por infanoj.
- Redisu (レディース): Por plenkreskaj kaj maturaĝaj virinoj.
- Seijin (成人): Por plenkreskaj viroj.
- Seinen (青年): Por junaj viroj.
- Shōjo (少女): Por adoleskaj knabinoj. La rakontoj multfoje temas pri lernejaj amaferoj.[6]
- Shōnen (少年): Por adoleskaj knaboj. La rakontoj ofte temas pri lukto, militoj kaj kuraĝo.
Konataj mangaistoj (elekto)
[redakti | redakti fonton]- Adaĉi Mitsuru (あだち充)
- Adaĉi Tsutomu (あだち勉)
- Akimoto Osamu (秋本治)
- Aojama Gōŝō (青山剛昌)
- Arakaŭa Hiromu (荒川弘)
- Ĉiba Tetsuja (ちばてつや)
- CLAMP
- Fukumoto Nobujuki (福本伸行)
- Fuĵiko Fuĵio (藤子不二雄)
- Hasegaŭa Maĉiko (長谷川町子)
- Iŝinomori Ŝotaro (石ノ森章太郎)
- Kaŭaŝita Mizuki (河下水希)
- Tite Kubo (久保帯人)
- Mijazaki Hajao (宮崎駿)
- Mizuki Ŝigeru (水木しげる)
- Nakazaŭa Kejĵi (中沢啓治)
- Suehiro Maruo (丸尾末広)
- Takahaŝi Kazuki (高橋和希)
- Takeuĉi Naoko (武内直子)
- Tezuka Osamu (手塚治虫)
- Usui Yoshito (臼井儀人)
- Ŭacuki Nobuhiro (和月伸宏)
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ http://www.ingentaconnect.com/content/bpl/jpcu/2005/00000038/00000003/art00002
- ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2011-08-10. Alirita 2022-02-18 .
- ↑ http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/lexicon.php?id=67
- ↑ https://web.archive.org/web/20071001175542/http://www2.kobe-u.ac.jp/~shuichin/scbdmmt/jp/journal/pdf/journal2-1.pdf
- ↑ https://ca.wikipedia.org/wiki/Especial:Fonts_bibliogr%C3%A0fiques/4-385-15586-0
- ↑ https://web.archive.org/web/20080411053104/http://www.csuchico.edu/pub/cs/spring_06/feature_03.html
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Japana desegnita filmo, Animeo
- Listo de mangaoj
- Otaku
- Animexx, unuiĝo por mangao kaj animeo en Germanio
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- http://lyhana8.free.fr
- http://www.animenewsnetwork.com
- http://www.howtodrawmanga.com
- http://www.manga.baka-updates.com Arkivigite je 2008-03-02 per la retarkivo Wayback Machine
- http://www.trigun-world.com
- http://www.mywarp.fr Arkivigite je 2011-01-11 per la retarkivo Wayback Machine
