Mary Robinson
.jpg)
Mary ROBINSON (irlande Máire Mhic Róibín; naskita Bourke la 21-an de majo 1944) estas irlanda politikisto, kiu funkciis kiel la sepa prezidento de Irlando de 1990 ĝis 1997 [1], kaj ankaŭ kiel Alta Komisaro de la Unuiĝintaj Nacioj pri Homaj Rajtoj de 1997 ĝis 2002.
Vivo
[redakti | redakti fonton]Robinson estis naskita Mary Therese Bourke, en la urbo Ballina en Distrikto Mayo en Irlando en 1944 [2]. Ŝiaj gepatroj estas ambaŭ kuracistoj. La familio estis katolika, kaj havis longan tradicion en Irlando, kiam en la politika debato inter apartenado al Britio, kaj la sendependeco de Irlando, la diversaj familianoj prenis malsamajn poziciojn.
Robinson studis en Trinity College en Dublino, kaj poste ricevis la titolon de "Profesoro" kaj instruis juron.
Kariero
[redakti | redakti fonton]Robinson estis akceptita al la Irlandan Senaton (la supera ĉambro de la Irlanda Parlamento, la Irlanda Parlamento), kiel unu el tri reprezentantoj de Trinity College en tiu institucio. Ŝi kampanjis por larĝa gamo de temoj, komencante kun la rajto de virinoj sidi en ĵurio, la nuligo de la decido laŭ kiu virino servanta en la ŝtatservo rezignus post sia geedziĝo, kaj finiĝante kun la rajto uzi kontraŭkoncipilojn. Ŝi ankaŭ laboris kiel jura konsilisto por la vestiblo por reformi la leĝaron traktantan samseksemulojn en Irlando, kiun ŝi estis kontraŭ. Dum tiu ĉi periodo ŝi geedziĝis kun Nicholas Robinson, membro de la protestanta religio, kiu kaŭzis krizon inter ŝi kaj ŝia familio.
Komence Robinson estis sendependa senatano, sed dum sia agado ŝi aliĝis al la Irlanda Laborista Partio (La tria plej granda partio en Irlando, post la du historiaj regpartioj Fianna Fáil kaj Fine Gael). La provoj de Robinson esti elektita al la malsupra ĉambro de la irlanda parlamento, la Dáil, malsukcesis.
En 1985, Robinson abdikis de la Laboristpartio en protesto kontraŭ la anglo-irlanda kontrakto subskribita fare de la registaro de Garrett Fitzgerald (de kiu la Laboristpartio estis parto) kun la registaro de Margaret Thatcher en Anglio, argumentante ke ekzistis loko por konsulti la reprezentantoj de la uniisma plimulto en Nord-Irlando.
Robinson restis membro de la Senato dum la venontaj kvar jaroj. Kelkaj el la temoj pri kiuj laboris lia antaŭulo - virinoj sidis en ĵurioj, kontraŭkoncipiloj estis laŭleĝaj (kvankam ilia distribuo estis limigita) kaj la malpermeso de edziĝintaj virinoj en la publika servo estis ĉesigita. En 1989 ŝi retiriĝis de la Senato. En 1990, reprezentantoj de la Laboristpartio kontaktis ŝin kun la oferto esti kandidato por la prezidanteco de Irlando. Antaŭe ne estis virina kandidato, aŭ laborista kandidato por la prezidanteco. Robinson konsentis.
Prezidenta elekto
[redakti | redakti fonton]Robinson estis la kandidato de la tria plej granda partio kontraŭ kandidatoj de la du ĉefaj partioj, kaj kontraŭ tradicio laŭ kiu reprezentanto de la partio Fianna Fáil estis elektita prezidanto ĉe la fino de la kampanjo [3].
Tiutempe, la dua plej granda partio, Fine Gael, prizorgis nespertan kandidaton nomitan Austin Kerry, kiu ŝajnis esti la defaŭlto post kiam altrangaj partioficialuloj malaprobis la oferton. Nome de la plej grava partio, Fianna Fáil, vicĉefministro Brian Lenihan, inteligenta politikisto kun modera liberala rekordo, estis nomumita por la elektoj, kiu ŝajnas esti kandidato kies venko estas certa. Lenihan sukcesis, dum la balotkampanjo, implikiĝi en mensogo rakontita en gazetara intervjuo (kiu tuŝis partian aferon, kiu okazis proksimume ok jarojn pli frue), kaj poste en serio da neoj, kiuj kondukis al lia forigo de la posteno de Vicministroprezidento dum la elekto, kaj al la fina venko de Robinson
Prezidanto de Irlando
[redakti | redakti fonton]Robinson alportis juran scion, intelekton, kaj politikan sperton al la pozicio de prezidanto. Ŝi konis la limojn de sia prufigura pozicio, sed ŝi provis uzi ĝin por antaŭenigi aferojn kiujn estis proksimaj al ŝia koro. Ŝi prenis sur si antaŭenigi la rilatojn inter Irlando kaj la irlanda diasporo en la mondo. Dum ĉiuj jaroj de ŝia mandato, lumo estis ŝaltita en la kuireja fenestro de la Prezidanta konstruaĵo, klare videbla de ĉiuj partoj de Dublino, por "gvidi" la ekzilitaj knaboj hejmen, laŭ antikva irlanda kutimo. Ŝi vizitis Brition en simbola paŝo por ŝanĝi anglo-irlandajn rilatojn, kaj estis la unua irlanda prezidanto estanta ricevita fare de Reĝino Elizabeth la 2-a en Palaco Buckingham. En respondo, ŝi gastigis la tiama kronprincon, Karlon, ĉe la Prezidanta palaco en Dublino.
La ĉefministroj de Irlando dum ŝia tempo konservis bonajn rilatojn kun ŝi, kaj Bertie Ahern laboris forte por nomumi ŝin al la pozicio de UN Homaj Rajtoj- Komisaro kiam ŝi informis al li ke ŝi deziris la nomumon. Dum la kvindek du jaroj antaŭ ol li estis nomumita, ekzistis nur unu prezidenta parolado antaŭ ambaŭ ĉambroj de parlamento (tiu farita fare de Eamon de Valira dum la kvindeka datreveno de la Paska Ribelo ). Robinson donis du tiajn paroladojn dum ŝia permanenta ofico. Ŝi faris polemikan paŝon kiam ŝi vizitis Nord-Irlandon kaj renkontiĝis tie kun Gerry Adams, gvidanto de la partio Sinn Féin, malgraŭ la postuloj de la irlanda Ekstera Ministerio, kiu asertis ke la partio de Adams estis ligita al la IRA. Dum ŝia permanenta ofico, Robinson konservis kontaktojn kun la estroj de ĉiuj rivalaj frakcioj en Nord-Irlando, inkluzive de Nobel-premio pri paco David Trimble kaj John Hume.
Robinson invitis al la prezidanta palaco reprezentantojn de grupoj kiuj estis ĝis nun ĉe la randoj de la irlanda socio, kiel religiaj grupoj, kaj samseksemuloj kaj lesbaninoj, ŝi renkontiĝis kun Papo Johano Paŭlo la 2-a kaj la Dalai-lamao.
Robinson vizitis Ruandon por atentigi la mondon pri la sufero en ĉi tiu lando post la civita milito, kiu limis al genocido.
Ĉi tiuj paŝoj alportis al ŝi popularecon de 93%. Kaj tamen ŝi forlasis la prezidantecon tri monatojn antaŭ la fino de sia mandato por akcepti la postenon de Alta Komisaro de Unuiĝintaj Nacioj pri Homaj Rajtoj. Antaŭ ol eloficiĝi, Robinson sukcesis subskribi du leĝojn aprobitajn de la irlanda parlamento, por kiuj ŝi laboris longe - la amendo permesanta la liberan disdonadon de kontraŭkoncipiloj, kaj alia amendo al la leĝo, kiu forigis la leĝan malpermeson de samseksemo, kaj komparis la aĝo de konsento por samseksemaj rilatoj al aliseksemaj rilatoj.
Alta Komisaro de Unuiĝintaj Nacioj pri Homaj Rajtoj
[redakti | redakti fonton].png)
En 1997, Robinson estis nomumita fare de la Ĝenerala Sekretario de la Unuiĝintaj Nacioj, Kofi Annan, kaj kun la konsento de la Plenum de Unuiĝintaj Nacioj al la Alta Komisaro de Unuiĝintaj Nacioj pri Homaj Rajtoj (OHCHR). Robinson sidis en la oficejoj de la Alta Komisaro en 1997. Ĝenevo, kaj laboris por antaŭenigi homajn rajtojn tra la mondo. Kiel parto de sia pozicio, ŝi vizitis Ruandon, Kamboĝon kaj Kolombion, same kiel en Ĉinio kie ĝi subskribis historian interkonsenton en 1998 celanta plibonigi la homajn rajtojn situacion en ĉi tiu lando. Ĝi sendis reprezentantojn al multaj landoj kiel Indonezio, kaj hodiaŭ estas reprezentantoj de ĉi tiu oficejo en dudek landoj, kiuj kontrolas la homajn rajtojn en ĉi tiuj landoj, situacio kiu ne ekzistis antaŭ ŝia mandato. Ŝi provis monitori la homajn rajtojn en la eksa Jugoslavio kaj en Kosovo.
En aŭgusto 2001, Robinson prezidis la Monda Konferenco kontraŭ Rasismo, rasa diskriminacio, Ksenofobio kaj rilata maltoleremo, kiu okazis en Durbano, Sud-Afriko. Ĉi tiu konferenco kritikis Israelon, kiu poste retiriĝis de ĝi kun Usono. La resumo de la konferenco en deklaro donita La 8-an de septembro 2001, ne enhavis kondamnon de cionismo kiel rasismo (kiel sugestite de multaj landoj dum la konferenco); sed la mesaĝo inkludis pardonpeton de la landoj de Eŭropa Unio al afrikaj landoj pro rasismo, sklaveco kaj koloniismo. La konferenco rekonis la suferon de la judoj en la holokaŭsto, kaj esprimis malĝojon por la sufero de la palestinanoj en la okupitaj teritorioj.
Robinson retiriĝis de sia posteno en 2002.
Post Operacio Cast Lead, la prezidanto de la konsilio petis ŝin estri la inspektan teamon, sed ŝi rifuzis la oferton ĉar, laŭ ŝi, la decido nomumi la inspektan teamon estis unuflanka kaj ne permesis ekvilibran aliron al esploro de la situacio sur la tereno [4].
En 2008, ŝi estis nomumita fare de la komitato de la Premio Pearl Meister Gringrad en Universitato Rockefeller por esti la virino kiu prezentos la premion, al la elektita elstara sciencistino por tiu jaro.
En aŭgusto 2009, Robinson ricevis la Prezidentan Medalon de Libereco de usona prezidanto Barack Obama [5].
Fontoj
[redakti | redakti fonton]- Brady, Anna. (1988) “814”, Women in Ireland: An Annotated Bibliography. Westport, Connecticut: Greenwood Press. ISBN 0-313-24486-3.
- Horgan, John. (1997) Mary Robinson: An Independent Voice. Dublin, Ireland: The O'Brien Press Ltd.. ISBN 0-86278-540-5.
- (1999) “Mary Robinson's Presidency: Relations With The Government”, Irish Jurist 34, p. 256–275.
- O'Leary, Olivia. (1998) Mary Robinson: The Authorised Biography. London: Hodder & Stoughton. ISBN 0-340-71738-6.
- O'Sullivan, Michael. (1993) Mary Robinson: The Life and Time of an Irish Liberal. Dublin: Blackwater Press. ISBN 978-086121-448-8.
Por plia legado
[redakti | redakti fonton]- Stephen Collins, Spring and the Labour Party (O'Brien Press, 1993) (ISBN 0-86278-349-6)
- Eamon Delaney, An Accidental Diplomat: My Years in the Irish Foreign Service (1987–1995) (New Island Books, 2001) (ISBN 1-902602-39-0)
- Garret FitzGerald, All in a Life (Gill and Macmillan, 1991) (ISBN 0-7171-1600-X)
- Fergus Finlay, Mary Robinson: A President with a Purpose (O'Brien Press, 1991) (ISBN 0-86278-257-0)
- Fergus Finlay. Snakes & Ladders (New Island Books, 1998) (ISBN 1-874597-76-6)
- Jack Jones, In Your Opinion: Political and Social Trends in Ireland through the Eyes of the Electorate (Townhouse, 2001) (ISBN 1-86059-149-3)
- Ray Kavanagh, The Rise and Fall of the Labour Party:1986–1999 (Blackwater Press 2001) (ISBN 1-84131-528-1)
- Gabriel Kiely, Anne O'Donnell, Patricia Kennedy, Suzanne Quin (eds) Irish Social Policy in Context (University College Dublin Press, 1999) (ISBN 1-900621-25-8)
- Brian Lenihan, For the Record (Blackwater Press, 1991) (ISBN 0-86121-362-9)
- Mary McQuillan, Mary Robinson: A President in Progress (Gill and Macmillan, 1994) (ISBN 0-7171-2251-4)
- Olivia O'Leary & Helen Burke, Mary Robinson: The Authorised Biography (Lir/Hodder & Stoughton, 1998) (ISBN 0-340-71738-6)
- Robinson, Mary. (2013) Everybody Matters: My Life Giving Voice. New York: Walker Publishing Company. ISBN 978-0-8027-7964-9.
- Lorna Siggins, The Woman Who Took Power in the Park: Mary Robinson, President of Ireland, 1990-1997 (Mainstream Publishing, 1997) (ISBN 1-85158-805-1)
- Torild Skard, "Mary Robinson", Women of Power – Half a century of female presidents and prime ministers worldwide(Bristol: Policy Press, 2014) (ISBN 978-1-44731-578-0)
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ The President Mary Robinson. Arkivita el la originalo je 12 September 2021. Alirita 20 May 2021.
- ↑ 'Ballina's Victoria House comes into State ownership' (The Western People, Tuesday, 5 November 2019). https://westernpeople.ie/2019/11/05/ballinas-victoria-house-comes-into-state-ownership/ Arkivigite je 2022-02-15 per la retarkivo Wayback Machine
- ↑ OHCHR | Mary Robinson. Alirita 2022-02-28.
- ↑ Daily Times - Leading News Resource of Pakistan
- ↑ Obama Gives Medal of Freedom to 16 Luminaries, הניו יורק טיימס, 12 באוגוסט 2009
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Biografio ĉe Áras Uachtaráin retejo
- Realigante rajtojn estis fondita en oktobro 2002 de Mary Robinson
- Mary Robinson vokas por tutmondan klimat-justican fonduson – video raporto de Demokratio Now!
- Lekcia transskribaĵo kaj video de la parolado de Robinson ĉe la Joan B. Kroc Instituto por paco kaj justeco ĉe la Universitato de San Diego, marto 2005
- . Mary Robinson. Arkivita el la originalo je 26 September 2014. Alirita 21 February 2014.