Saltu al enhavo

Mirza Ghalib

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Mirza Ghalib
Persona informo
Naskonomo Mirza Asadullah Baig Khan
Naskiĝo 27-an de decembro 1797 (1797-12-27)
en Kala Mahal
Morto 15-an de februaro 1869 (1869-02-15) (71-jaraĝa)
en Kala Kasim Khan
Religio Dekduimamismo vd
Lingvoj persaurduoaraba vd
Loĝloko Ghalib ki Haveli • Kala Kasim Khan • Malnova Delhio vd
Ŝtataneco Brita Raĝo (1857–1869)
Mogola Imperio (1810–1857) Redakti la valoron en Wikidata vd
Familio
Patro Mirza Abdullah Baig (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Patrino Azatu-n-Nisa Begum (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Edz(in)o Imrau Begum (en) Traduki (1810–1869) Redakti la valoron en Wikidata vd
Profesio
Alia nomo مرزا غالب vd
Okupo poeto
prozisto
verkisto
historiisto Redakti la valoron en Wikidata vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

Mirza Asadullah Ĥan GHALIB (ankaŭ konata kiel GhalibMirza Asadullah Beg Khan, perse غالب دهلوی‎; urdue مرزا اسد اللہ خان غالب‎; n. la 27-an de decembro 1797 en Agra - m. la 15-an de februaro 1869 en Delhio) estis unu el la plej famaj hindaj poetoj, kiu verkis en la urdua kaj persa, aŭtoritata fakulo pri la Korano kaj Sufiismo [1][2][3] [4].

Li estas unu el la plej famaj kaj popularaj poetoj en la urdua lingvo ĝis nuntempe. Kelkaj el liaj poemoj estas parto de la ĝenerala edukado en Barato kaj Pakistano. Laŭ tradicio, li prenis la nomon de la poeto Ghalib ("la supera"); tamen, lia naskiĝnomo estas Mirza Asadullah Beg Khan.

Kvankam Ghalib donis preferon al sia persa poezio, li nun estas plej konata por sia svelta korpuso de urdua poezio. Ĉi tiuj estas nur ŝajne simplaj kaj ofte kaŝas reton de aludoj, kiuj nur iom post iom aperas. Kiam li skribas ironie:

Ĉi tiuj mistikaj problemoj, viaj klarigoj, Ghalib!
Ni eĉ konsiderus vin sanktulo, se vi ne estus drinkulo.

Oni devas scii, ke "trinkado" en la urdua religia poezio estas bildo de ekstazo per la graco de Dio. Sed Ghalib laŭvorte trinkis.

Ghalib kultivis la sintenon de filozofia poeto kiu havis nur malmulte da intereso en institucia religio kaj povis fidi je la simpatio de la nobelaro en rendimento:

La celo de mia adorado kuŝas preter percepto;
Por homoj, kiuj vidas, la Kaabo estas kompaso kaj nenio alia.

En ĉi tiu signifo, "amo" estas metafizika kaj "ammalsano" estas la bazo de ekzisto:

urdue قید حیات و بند غم ، اصل میں دونوں ایک ہیں

موت سے پہلے آدمی غم سے نجات پائے کیوں؟

La malliberejo de vivo kaj la sklaveco de malĝojo estas esence unu.
Kiel homo povus trovi helpon de malĝojo antaŭ morto?

Krom lia poezio, liaj leteroj estas modelo de bona urdua prozo, pro kio sole li meritas lokon inter la literaturaj figuroj de Sudazio.

La hodiaŭa signifo

[redakti | redakti fonton]

La poemoj de Ghalib daŭre estas muzikigitaj kaj kantitaj en Barato kaj Pakistano, atingante grandajn spektantarojn. Lia vivo estis filmita en Barato en 1954 kaj en Pakistano en 1961, inkluzive de muzika scenaro de multaj el liaj poemoj. En 1988, la televidserialo Mirza Ghalib estis elsendo en Barato kaj estis enorma sukceso.

Krome, pluraj teatraĵoj traktas la vivon de la poeto.

  • Mirza Asadullah Ghalib. Woge der Rose – Woge des Weins. Aus dem Persischen und aus dem Urdu-Diwan. Übersetzung und Auswahl: Annemarie Schimmel. Zürich: Arche 1971.
  • Ralph Russell: The Oxford Ghalib. Life and Letters. Delhi: Oxford University Press 2003
  • William Dalrymple: The Last Mughal. The Fall of a Dynasty, Delhi, 1857. London: Bloomsbury 2006.

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. Pavan K. Varma. (1989) Ghalib, The Man, The Times. Penguin Books. ISBN 0-14-011664-8.
  2. Mīrzā Asadullāh Khān Ghālib. Britannica. Alirita 16 August 2020 .
  3. Nicole Dastur (12 May 2007) Remembering 1857 in 2007. The Times of India.
  4. Ras H. Siddiqui (27 July 2003) Ghalib in California. Dawn. Arkivita el la originalo je 4 February 2009. Alirita 20 May 2013 .

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]