Praindianoj

Praindianoj aŭ Paleo-indianoj estas klasifika periodo donita al la unuaj homoj kiuj eniris, kaj poste enloĝis, en la amerikaj subkontinentoj dum la finaj glaciejaj epizodoj de la malfrua plejstocena epoko. La prefikso "paleo-" venas de la greka adjektivo palaios (παλαιός), signifante "aĝa". La esprimo "paleo-indianoj" validas specife por la ŝtonindustria periodo en la Okcidenta hemisfero kaj estas aparta de la esprimo "Paleolitiko".

Indicoj indikas ke ĉasistoj de grand-bestoj trapasis la Beringan Markolon de Eŭrazio en Nordamerikon sur tero kaj glaciponto (Beringio), kiuj ekzistis inter 45,000 a.K. - 12,000 a.K. (antaŭ 47,000 - al 14,000 jaroj).^[1] Malgrandaj izolitaj grupoj de ĉasistoj-kolektistoj migris kune kun gregoj de grandaj plantomanĝantoj dumlonge en Alaskon. El 16,500 a.K. - 13,500 a.K. (antaŭ 18,500 - al 15,500 jaroj), senglaciaj koridoroj evoluis laŭ la pacifika marbordo kaj valoj de Nordameriko.^[2] Tio permesis al bestoj, sekvitaj fare de homoj, migri suden en la internon. Homoj iris perpiede aŭ uzis primitivajn boatojn laŭ la marbordo. La precizaj datoj kaj itineroj de la loĝado de la Nova Mondo estas kondiĉigitaj de daŭranta debato.^[3]

Ŝtonaj iloj, precipe lancopunktoj kaj skrapiloj, estas la primaraj signoj de la plej frua homa aktiveco en Ameriko. Kreitaj ŝtonaj elguŝigitaj iloj estis uzitaj fare de arkeologoj kaj antropologoj por klasifiki kulturajn periodojn.^[4] Sciencaj indicoj ligas indiĝenajn amerikanojn al aziaj homoj, specife de orientaj siberiaj loĝantaroj. Indiĝenaj popoloj de Ameriko estis ligitaj al siberiaj loĝantaroj per lingvaj faktoroj, la distribuado de sangogrupoj, kaj en genetika kunmetaĵo kiel reflektite per molekulaj datenoj, kiel ekzemple DNA.^[5] Inter 8000 a.K. - 7000 a.K. (antaŭ 10,000 - 9,000 jaroj) la klimato stabiliĝis, kaŭzis pliiĝon je populacio kaj ŝtona teknologio avancis, rezulte en pli restema vivostilo.

Referencoj

↑ Liz Sonneborn. (January 2007) Chronology of American Indian History. Infobase Publishing. ISBN 978-0-8160-6770-1.
↑ First Americans Endured 20,000-Year Layover - Jennifer Viegas, Discovery News. Alirita 2009-11-18. “Archaeological evidence, in fact, recognizes that people started to leave Beringia for the New World around 40,000 years ago, but rapid expansion into North America did not occur until about 15,000 years ago, when the ice had literally broken.”. page 2
↑ (1999) Time before history: the archaeology of North Carolina. UNC Press Books. ISBN 978-0-8078-4780-0.
↑ Method and Theory in American Archaeology. Gordon Willey kaj Philip Phillips. University of Chicago (1958). Arkivita el la originalo je 2012-06-28. Alirita 2009-11-20.
↑ Learn about Y-DNA Haplogroup Q (Verbal tutorial possible). Wendy Tymchuk - Senior Technical Editor. Genebase Systems (2008). Arkivita el la originalo je 2010-06-22. Alirita 2009-11-21. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2010-06-22. Alirita 2014-10-13.

Literaturo

Jablonski, Nina G. (2002) The First Americans: The Pleistocene Colonization of the New World. California Academy of Sciences. ISBN 0-940228-49-1.

Peter Charles Hoffer. (2006) The Brave New World: A History of Early America. JHU Press. ISBN 978-0-8018-8483-2.

Meltzer, David J. (2009) First peoples in a new world: colonizing ice age America. University of California, Berkeley. ISBN 0-520-25052-4.

Eksteraj ligiloj

Kategorio Praindianoj en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Atlas of the Human Journey Arkivigite je 2008-04-05 per la retarkivo Wayback Machine, Genographic Project, National Geographic
Journey of Mankind - Genetika Maop - Bradshaw Foundation
The Paleoindian Period - United States Department of the Interior, National Park Service
Alabama Archaeology: Prehistoric Alabama Arkivigite je 2015-02-21 per la retarkivo Wayback Machine - The University of Alabama, Department of Archaeology
The Paleoindian Database - The University of Tennessee, Department of Anthropology.
Paleoindians and the Great Pleistocene Die-Off - American Academy of Arts and Sciences, National Humanities Center

[Sonneborn-2007-1] Liz Sonneborn. (January 2007) Chronology of American Indian History. Infobase Publishing. ISBN 978-0-8160-6770-1.

[First-2] First Americans Endured 20,000-Year Layover - Jennifer Viegas, Discovery News. Alirita 2009-11-18. “Archaeological evidence, in fact, recognizes that people started to leave Beringia for the New World around 40,000 years ago, but rapid expansion into North America did not occur until about 15,000 years ago, when the ice had literally broken.”. page 2

[WardDavis1999-3] (1999) Time before history: the archaeology of North Carolina. UNC Press Books. ISBN 978-0-8078-4780-0.

[Phillips-4] Method and Theory in American Archaeology. Gordon Willey kaj Philip Phillips. University of Chicago (1958). Arkivita el la originalo je 2012-06-28. Alirita 2009-11-20.

[Genebase-5] Learn about Y-DNA Haplogroup Q (Verbal tutorial possible). Wendy Tymchuk - Senior Technical Editor. Genebase Systems (2008). Arkivita el la originalo je 2010-06-22. Alirita 2009-11-21. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2010-06-22. Alirita 2014-10-13.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]