Saud bin Abdul-Aziz Al Saud
Saud bin Abd al-Aziz bin Abd ar-Rahman (araba: سعود بن عبد العزيز بن عبد الرحمن ; la 12-an de januaro 1902 - la 23-an de februaro 1969) estis la dua Reĝo de Saud-Arabio (1953-1964), kaj la deksepa gvidanto de la Domo de Saud.
Vivo
[redakti | redakti fonton]Saud estis la dua filo de la fondinto de la regno, Abdul-Aziz bin Saud. Post kiam lia plej aĝa frato, kronprinco Turki, mortis en juna aĝo kaj postlasis unu filon, princon Fajsal bin Turki, kiu ne estis konsiderita inda heredanto ĉar li estis ankoraŭ infano, Ibn Saud ŝanĝis la leĝojn. de heredo por ke ĝi ne transiru de patro al filo, sed inter la fratoj laŭ pluraj kriterioj, kiel naskiĝordo, kaj tiel Saud trovis sin kiel la heredonto de la sauda trono kvankam li ne estis la unuenaskito [1][2].
Proksimume jaron kaj duonon post la establado de la regno, la 11-an de majo 1933, Saud estis nomumita fare de sia patro kiel kronprinco kaj vicreĝo en la Naĝd-regiono, kiam lia duonfrato Fajsal estis elektita por sukcedi lin (kvankam Saud provis nomumi sian plej aĝan filon Fahd kiel kronprincon). Kun la morto de Ibn Saud la 9-an de novembro 1953, Saud supreniris al la trono sen lukto, kiam tri monatojn pli frue li estis nomumita Ĉefministro de Saud-Arabio.
Saud establis publikajn, registarajn kaj akademiajn instituciojn (inter ili la Saud-arabia Konsilio de Ministroj, ministerioj de komerco, eduko kaj sano, same kiel la Universitato Reĝo Saud en Riado). En la sama tempo, lia regado estis plena de malfacilaĵoj. Lia furioza rivaleco kun sia duonfrato Fajsal, kiu forte kontraŭbatalis la aŭtoritaton, kiun Saud donas al liaj filoj, estis nur pliseverigita antaŭ la ekonomia krizo kiu trafis Saud-Arabion en la 1950-aj jaroj. Kvankam la petrolenspezoj dum tiu ĉi periodo superis 300 milionojn da dolaroj, korupto kaj la grandegaj malŝparoj de la reĝa domo (inter ili la marmora palaco konstruita de Saud en Riado en la kvanto de 140 milionoj da dolaroj), kiu englutis ĉirkaŭ 17% de la ŝtataj enspezoj, ilustris la grandegajn breĉojn inter la tavoloj de la loĝantaro kaj enkondukis la landon en ekonomian spiralon: en 1957 la buĝeta deficito sumiĝis al 500 milionoj da dolaroj. Dum la tempo de Saud, la potenco de asketa Ŭahabismo malkreskis, kaj vivstilo de lukso disvastiĝis inter la riĉaj klasoj de la regno.
Saud ankaŭ renkontis diplomatiajn malfacilaĵojn. Frikcioj kun Britio, la sponsora potenco de Omano, koncerne Buraimi eskaladis al interrompado de rilatoj en 1956 sekve Sueza krizo (Saud eĉ trudis naftoembargon sur Britio kaj Francio). Saud prenis kontraŭ-haŝemidan pozicion, kontraŭbatalis la Bagdadan Pakton kaj laboris kune kun Egiptio por malhelpi la vastiĝon de la influo de la regantoj de Jordanio kaj Egiptio. Kiel lia patro, li forte kontraŭbatalis Cionismon kaj Israelon.
Samtempe, streĉecoj en la rilatoj kun Naser en Egiptio, estante laika-revolucia lando kiu aspiras al regiona hegemonio, kaj eĉ unuiĝinta en februaro 1958 kun Sirio kaj kreis la UAR, estis neeviteblaj, ĝis komence de marto 1958, egipta prezidento Naser akuzis Saud je provi asasini lin.
La malforta sano de Saud, pro kiu li devis foresti de la lando ofte, ankaŭ difektis la ordon de registaro en la regno. Li estis konata kiel konsumanto de alkoholaĵoj, kio estas malpermesita laŭ Islamo.
La 24-an de marto 1958, la reĝa familio kunvenis en la ĉefurbo Riado kaj devigis reĝon Saud transdoni la plej multajn el siaj potencoj al lia duonfrato Fajsal, kiu konvinkis la familion ne devigi Saud rezigni la kronon sed "nur" la efektivan regadon super la regno. Alivorte, Saud restus reĝo, sed Fajsal regos.
Fajsal trankviligis Nasser kaj restarigis la saud-arabian ekonomion. Tamen Saud, kiu profitis la indignon de la princoj pro la tranĉo de la reĝaj hejmaj elspezoj, revenis kaj estis nomumita ĉefministro en decembro 1960. Lia malsano devigis lin kapitulaci al sia duonfrato duan fojon en 1962, kaj Fajsal revenis kaj alprenis la ĉefministrecon. En 1964 li ordonis al Fajsal prirezigni siajn potencojn, sed tiu ne obeis, kaj ĉe la fino de akuta krizo, Fajsal venkis. La 2-an de novembro, la Konsilio de Ulema (Religiaj Akademiuloj) senpovigis Saud de la trono, kaj surtronigis Fajsal anstataŭ li.
Post lia elpelo, Saud iris en ekzilon, unue en Svislando kaj poste en Egiptio, helpante Nasser en lia batalo kontraŭ Fajsal. Post la Sestaga milito, la egiptaj-saudarabiaj streĉitecoj pli kaj pli trankviliĝis, Saud estis puŝita al la marĝenoj kaj ĉesigis politikan agadon. En 1969 li mortis en Ateno, Grekio.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Chronological events of the history of King Saud. King Saud. Arkivita el la originalo je 21 October 2013. Alirita 2 June 2012.
- ↑ “Riyadh. The capital of monotheism”, Business and Finance Group. Arkivigite je 2009-10-14 per la retarkivo Wayback Machine