Serĉolumo

La klasika serĉluma ĉaro de amerika inventinto Thomas Alva Edison 1915.

Serĉolumo aŭ spoto estas speco de lumigo, kiu estas uzata por lumigi kaj ekzameni areon en la mallumo. La aparato konsistas el stando, lumfonto kaj reflektoro, kiu kreas koncentritan faskon de potencaj, preskaŭ paralelaj lumradioj, kiuj povas esti direktitaj en specifa direkto. Serĉolumoj estas kutime faritaj tiel ke ili povas esti turnitaj en multaj pozicioj.

La dezajno de la unua serĉlumo estis desegnita de Leonardo da Vinci en la Codex Atlanticus.

En la armea sektoro, serĉlumoj estas utiligitaj ĉefe fare de artilerio kaj la mararmeo kiel efika rimedo de detektado de malamikaj aviadiloj aŭ aerŝipoj. Ili estas kutime ligitaj al la kontraŭaviadilaj unuoj. Male, iuj militaj aviadiloj havas aŭ havis serĉlumojn, ekz. por povi vidi (kaj ataki) ekaperitajn submarŝipojn eĉ ĉe krepusko aŭ mallumo.

Milita uzo de serĉolumoj komenciĝis fine de la 19-a jarcento kiam ŝirmitaj kaj aliaj grandaj ŝipoj estis ekipitaj per potencaj lampoj por detekti atakajn torpedŝipojn. Tia densa inundlumo estis uzita en la Rusa-Japana Milito en 1904-1905. Serĉolumoj ankaŭ estis instalitaj sur marbordaj artileribaterioj por helpi pri noktatakoj. Ĝi estas uzata por blindigi la malamikon atakantan, lokalizi malproksimajn malamikŝipojn, helpi alteriĝajn fortojn kaj ankaŭ kiel signala aparato.

Serĉlumoj povas esti muntitaj sur motorveturiloj tiel ke ili povas esti turnitaj tiel ke serĉataj objektoj kiel ekzemple domnumeroj aŭ vojmontriloj povas esti prilumitaj kiuj ne estas detektitaj per la lumo de la fiksaj reflektoroj. Serĉlumoj povas esti uzataj nur sur motorveturiloj provizore kaj ne por konstanta lumigado de la vojo.

Hodiaŭ, ksenonaj ampoloj estas uzataj pro ĝiaj pli alta nivelo de brilo, pli longa vivotempo, pli alta stabileco kompare kun karba arkolampo, kaj la pli malgranda grandeco de la lumfonto kompare kun karba arkolampo.

Dum la Unua Mondmilito

Usona movebla kontraŭaviadila serĉlumo de 1-a Mondmilito 1918.

Serĉolumoj unue estis uzitaj en la Unua Mondmilito por krei "artefaritan lunbrilon" por plibonigi la eblecojn de noktaj atakoj, praktiko kiu daŭris dum la Dua mondo Milito.

Tielnomita "Artefarita lunlumo" estis inventita de la historiisto kaj kirasa militteoriulo J.F.C. Fuller. Tiuj serĉlumoj kutimis krei "artefaritan lunbrilon" dum noktatako, per lumigado de la nuboj super la batalkampo kaj projekciado de la lumo de la nuboj al la grundo sube.

Dum la Dua Mondmilito

Serĉolumoj estis vaste uzitaj en defendo kontraŭ noktaj aeratakoj dum la Dua Mondmilito. Paroj de serĉolumoj metitaj je konata distanco unu de la alia kutimis kalkuli per triangulado kiom altaj estis la bombistoj, tiel ke la paftuboj de la kontraŭaviadilaj obusoj povus esti metitaj al maksimuma efiko. Krome, la serĉolumoj povis blindigi bombellasiloj kiuj uzis optikajn bombavidilojn.

Serĉolumoj estis foje uzitaj taktike fare de naciaj teamoj. Fama kazo estis la uzo de la Ruĝa Armeo de serĉolumoj dum la Batalo de Berlino en aprilo 1945. 143 serĉolumoj estis direktitaj ĉe la germanaj pozicioj trans la Neisse kun la celo de provizore blindigado de ili dum sovetia ofensivo. Tamen, la matena nebulo disvastigis la lumon kaj la atakfortoj iĝis siluetigitaj, igante ilin klare videblaj al la germanoj. La sovettrupoj tial suferspertis gravajn perdojn kaj devis prokrasti sian invadon de la urbo.

Civila uzo

Serĉolumoj lumigantaj dum festivalo en Toronto

Emblemo de la 20th Century Studios kun serĉolumoj ambaŭflanke.

La civila uzo de serĉlumoj kutime okazas ĉe dogano aŭ marbordogardistoj, kie ili kutimas elspuri de kontrabandistoj aŭ homoj en mizero surmare.

Hodiaŭ, serĉolumoj (aŭ spotlumoj) estas uzataj, interalie, en reklamado. En kelkaj lokoj, ekzemple, aŭtkomercistoj uzas spotlumojn, por ke oni povu vidi de granda distanco, ke ĉi tie estas aŭtokoncesio. En la pasinteco, estis ofte uzi spotlumojn ĉe filmpremieroj. Plej multaj homoj konas ĝin de la bildstrio kiu prezentas la filmon de 20th Century Fox, kie oni vidas serĉolumojn balaantajn tra la ĉielo.