Stelo (simbolo)
 | Ĉi tiu artikolo temas pri uzo de formo "stelo" kiel simbolo. Por geometria formo rigardu la paĝon Stelo (figuro). Koncerne aliajn signifojn aliru la apartigilon Stelo (apartigilo). |
La stela simbolo, kiel ideogramo, kutime simbolas astronomian stelon laŭ kiu ĝi estas nomita, kaj ankaŭ estas uzata en heraldiko, arto kaj aliaj kampoj.
Stelfiguroj kaj similaj bildoj estas la bazo de multnombraj figuroj gravaj en arto kaj kulturo. La figuro ricevas sian nomon pro sia simileco kun la difraktaj spikimpresoj de la veraj astronomiaj steloj, sed la specifaj uzoj povas konsideri la konekton aŭ ne. Steloj ofte reprezentas la unuecon de ŝtatoj ene de lando kiam ili estas uzataj kiel parto de flago, aŭ la brilo de la subtenata idearo, ĉu naciisma aŭ ideologia. Ekde la 19-a jarcento, steloj estis uzataj kiel simboloj de revoluciaj tendencoj.
En Esperantujo, kvinpinta verda stelo estis uzata ekde fruaj epokoj ĉefe kiel tuto aŭ parto de insigno kiu montrita ekzemple en butontruo aŭ brusto povus utili por identigi samideanojn. Nun ĝi formas parton de la Esperanto-flago ene de blanka kvadrato en ĝia supra maldekstra angulo.
Simbola uzo
[redakti | redakti fonton].jpeg)
En heraldiko la stelo estas la simbolo de kavalireco, kaj la plejmulte el la kavaliraj ordenoj inkluzivas ĉi tiun simbolon iel [1]. Ĝi ankaŭ estas uzata por indiki brisuron, signon de inico, por la tria filo [2].
En kristana arto, Bruno de Kolonjo portas krucon sur sia brusto; Sankta Dominiko, Sankta Humberto (en) kaj Petro de Alkantara portas stelon sur sia kapo aŭ frunto [3].
Kelkaj steloj en vico (linio) povas indiki skalon de diversaj kvalitoj. Ju pli alta la nombro da steloj, des pli alta la kvalito. Ekzemplo estas la kvalita klasifiko de hoteloj kaj de laŭmodaj nemalmultkostaj restoracioj de mondfamaj kuiristoj.
Sespinta stelo (povas ekzisti kvin, sed tiu kazo estas malpli ofta) estas rilata al leĝo kaj ordo en Usono, kaj formas la bazon de la insigno de la ŝerifo [4].
La stelsimbolo povas esti uzata en edukado por plifortigi taŭgan konduton aŭ festi rimarkindan atingon.
Multaj komputilprogramoj uzas stelon por marki erojn kiel aparte gravaj, ekzemple multaj retumiloj havas butonon kun stelo por aldoni la paĝon al legosignoj, kaj specife en vikipedio estas tia ikona butono por sekvi la paĝon, meti ĝin al onia persona atentaro kiam ĝi estos redaktita.
Notindas ankaŭ la Stelo de Betleĥemo per naskiĝo de Jesuo.
Kvarpinta
[redakti | redakti fonton]
Ŝajnas ke kvarpintaj steloj ne oftas en uzo sed ja ekzistas kelkaj instancoj:
- La flago de NATO
- La ventorozo estas kutime reprezentita kiel du kvarpintaj steloj superpoziciitaj, tiel de la fronta, kaj kutime pli larĝa, direktas pere de ĝiaj vorticoj al Nordo, Okcidento, Sudo kaj Oriento, kaj la malpli granda stelo situas en rotacio de 45 gradoj al la unu.
- Kvinpinta stelo kun maldikaj "brakoj", "kruro" kaj "kapo" povas reprezentis la kristana simbolo de kruco.
Kvinpinta
[redakti | redakti fonton]
Kiam pentagramo estas desegnita kun verticoj je egalaj distancoj, egalaj flankoj kaj angulo de 36° ĉe ĉiu vertico, ĝi estas foje nomita ora pentagramo [5], pro la Ora proporcio kiu aperas en ĝi plurloke kiel la rilatumo inter la longoj de malsamaj segmentoj.
Se oni kunligas la verticojn de la flankoj, pentagramo formiĝas. Tiu Pentagramo estas la plej simpla formo de eŭleriana vojo tia tipo de grafeo, kaj ĝi havas simbolajn signifojn de mistikismo kaj sorĉado. La pentagramo estas unikursa, kio signifas, ke ĝi povas esti desegnita sammaniere kiel oni desegnas linion, sen levi onies manon super de la paĝo.
La kvinpinta stelo estas tre ofta ideogramo en la okcidenta civilizo, kaj estas aparte rilata al armea kaj milita potenco. Unu aŭ pluraj steloj estas uzitaj sur uniformoj en la plej multaj landoj, por esprimi soldatan rangon aŭ, kiel montrite per nomoj kiel ekzemple kvin-stela generalo. Sed ankaŭ en komunistaj landoj (ekzemple Ĉinio kaj Vjetnamio) ekzistas naciaj simboloj (la martelo kaj rikoltilo) kiuj ankaŭ enhavas kvinpintajn stelojn.
Aktuale en la 2020-aj jaroj, la kvinpinta stelo aperas sur la flagoj de 35 landoj, kaj oni taksas, sed ĝi unue aperis en 1777 sur la flago de Usono, kiu estis ekis sur la monpolitiko en 1776. Ankaŭ, ĝi estas ofta en la heraldiko de Usono, kaj staras kontraste en la kadro de veksilologio, kie ĝi estas pli rara ol la seppinta stelo. Specife. la kvinpinta stelo aperas kune kun lunarko en la flagoj de pluraj landoj por simboli Islamoמ, ekzemple ĝi aperas kiel parto de la simbolo de la Otomana Imperio.
Verda kvinpinta stelo ankaŭ estas simbolo de Esperanto, kaj ĝi aperas en la supra maldekstra angulo de sia flago.
-
La simbolo de la lunarko kaj stelo estas plejparte montrita kun kvin-pintaj steloj en modernaj flagoj, sed en la plej malnovaOtomana flago de ĉi tiu desegno tiel kiel la flago de Azerbajĝano, la stelo estas okpinta. -
-
La Flago de Usono de 1777 havis 13 stelojn de neformalita nombro de pintoj. Tiu estas konsiderita la unua flago enhavi kvinpintan stelon. -
La Esperanto flago.
.svg)
En Filatelo, la kvinpinta stelo simbolas nestampitajn poŝtmarkojn.
En antikvaj tempoj, la kvinpinta stelo reprezentis frenezecon.
Sespinta
[redakti | redakti fonton]La sespinta stelo estas malofta kiel ideogramo en okcidentaj kulturoj. En astrologio ĝi indikas fiksan stelon, stelon kiu ŝajnas ne moviĝi kompare kun la aliaj steloj en la ĉielo.
Se oni kunligas la komunajn randojn de la sespinta stelo, tiel ke du interligaj trianguloj formiĝas, oni ricevas simbolon konatan kiel la Davida Stelo, kiu estas la plej ofta kaj moderna simbolo de judismo (la Davida Stelo estas ankaŭ uzata en kristanismo, sed ne ofte).
Sespinta stelo estas rekonita en la okcidenta mondo kiel la simbolo de policaj fortoj. En Usono, ekzemple, la insigno de la ŝerifo estas en formo de sespinta stelo.
Sespinta stelo, konata kiel "Bierstern" aŭ "Brauerstern", estis simbolo de la Bierfaristoj.
Alia formo de tia stelo aperas en la simbolo nomata "Vivo Stelo". La simbolo konsistas el 3 intersekcantaj rektanguloj, formante stelformon, kaj Asclepius bastonon en la centro. Ĉi tiu simbolo estas uzata de kriz-kuracaj fortoj en Usono.
-
Stelo de Davido, la plej ofta simbolo de judismo -
Flago de Ahmadismo -
Emblemo de la Ligo Ĉiuj por Aŭstralio -
Flago de Ĉikago -
Flago de Nord-Irlando, 1953 – 1972 -
Insigno usita fare de la ŝerifo de Los-Anĝeleso en 1850. -
"Stelo de Vivo", simbolo trovita sur ambulanco en Usono.
.svg)
Unukursa sespinta stelo
[redakti | redakti fonton]
Unukursa sespinta stelo estas sespinta stelo, kiun oni povas desegni same kiel oni desegnas linion (simile kiel oni desegnas kvinpintan stelon): sen levi la manon de la paĝo. La randoj de ĉi tiu stelo estas pli "akraj" ol tiuj de regula sespinta stelo ("Stelo de Davido").
Ĉi tiu stelo estas uzata kiel unu el la simboloj de la okulta religia filozofio Thelma, kie oni foje povas trovi floron kun kvin folioj en sia centro.
Estante asociita kun okultismo kaj sorĉado (simila al la pentagramo), la simbolo ankaŭ aperis kiel tia en popola kulturo, ekzemple en la kartludo Yu-Gi-Oh! (Kaj ankaŭ en la animeo Yu-Gi-Oh! Monstra Duelo ) kie la simbolo aperas sur unu el la ludkartoj (la karto La Sigelo de Orichalcos, kiu ankaŭ estis centra parto de unu el la sezonoj de la unua animeo) [6].
Seppinta stelo
[redakti | redakti fonton]Seppinta Stelo aperas en la Flago kaj heraldikaj simboloj de Aŭstralio. En la aŭstralia kunteksto, la pinta stelo reprezentas la ses ŝtatojn de Aŭstralio, ĉiu vertico reprezentante ŝtaton, kie la alia vertico estas por la Unuiĝintaj Teritorioj. La seppintaj estas malfavoraj al veksilologio pli ol la rutinaj kvinpintaj.
La sigelo de la ĉerokea nacio havas seppintan stelon.
-
-
-
-
Flago de Irako de 1924
.svg)
Inter aliaj, la kargokompanio Maersk kaj la komputila kompanio (The Future Company (TFC) uzas la seppintan stelon en siaj komercaj emblemoj.
La seppinta stelo (la heptagramo) estas konata kiel la dekunua stelo aŭ la stelo de la feoj, sankta simbolo por vikianoj. Egale, la simbolo estis adoptita kiel rimedo de identigo fare de membroj de la subkulturo de Alispecano (angle: otherkin, signifante alia parenco), kies adeptoj konsistas el homoj kiuj konsideras sin esti nehomaj estaĵoj.
La heptagramo ankaŭ estas uzata en kristanismo por simboli la sep tagojn de kreado, kaj ĝi fariĝis tradicia simbolo por forpuŝi la diablon, tial la plej multaj ŝerifaj insignoj estas en la formo de heptogramo. En multaj kristanaj eklezioj, la heptagramo ankaŭ estis konata kiel simbolo de perfekteco (aŭ Dio).
En la libroserio Kanto de Fajro kaj Glacio de George R. R. Martin La seppinta stelo indikas la kredon je la "sep dioj" komuna en la imaga mondo de Westeros. Tio ankaŭ estas la nomo de la centra manifesto de tiu ĉi kredo.
Okpinta
[redakti | redakti fonton]-
La stelo de Lakŝmio -
Rob-al-Hizb
En kaj islamo kaj hinduismo aperas okpinta stelo konsistanta el du kvadratoj superpozicie metitaj unu sur la alia. En Islamo, multaj simboloj en la formo de okpinta stelo kun malgranda cirklo en la centro povas esti trovitaj en la ilustritaj ekzempleroj de la Korano, kiel simboloj markantaj la finon de Hizb (sekcio en la Korano), tial ĝia nomo: Rub- al-Hizb (araba: ربع الحزب). En hinduismo, la simbolo estas rekonita kiel simbolo de la diino Lakshmi, kie ĝiaj ok verticoj simbolas la ok formojn de la diino.
Stelo kun pli "akraj" pintoj troviĝas en la flagoj de pluraj landoj. Nuntempe ĝi estas uzata kiel parto de la Flago de Azerbajĝano, kaj en la pasinteco ĝi ankaŭ estis uzata de Irako dum la jaroj de la militista regado de Abdel Karim Kassem, kaj la historia Emirlando Hail en la Araba Duoninsulo.
Du-koloro, okpinta stelo asociita kun la Usona Servokomitato de la Amikoj kaj alia kvakeraj servgrupoj ekde la 1870aj jaroj estas foje nomita "la kvakera stelo".
-
Flago de Irako de 1959 -
-
Flago de Ha'il ŝtato (1834–1921) -
Kvakera stelo
.svg)
Naŭpinta stelo
[redakti | redakti fonton]
La naŭpinta stelo estas simbolo de la Bahaa religio.
La nombro 9 estas konsiderata sankta kaj havas grandan signifon en religio.
Pli ol dekpintaj
[redakti | redakti fonton]Dekunupinta
[redakti | redakti fonton].svg)
Dekunupinta stelo aperis en la flago de la Federacio de Malajo, kiu simbolis la unuecon de la 11 provincoj de Malajzio.
Dekdupinta
[redakti | redakti fonton]
La flago de la insula nacio de Nauro en la Pacifiko enhavas stelon kun 12 pintoj, kiu simbolas la unuecon de la dek du triboj vivantaj sur la insulo.
Dekkvarpinta
[redakti | redakti fonton]
14-stela stelo aperas en la moderna malajzia flago. Ĝi baziĝas sur la antaŭa flago de la Federacio de Malajo, kaj simbolas la unuecon de la subŝtatoj kiuj konsistigas Malajzion : la 11 subŝtatoj en Malajzio, la subŝtatoj Saravako kaj Sabaho sur la insulo Borneo, kaj la centra registaro.
Politiko
[redakti | redakti fonton]Ruĝa stelo, ekzemple, estas ofte uzata por politikaj celoj. Estas socialismo aŭ komunismo kiu povas esti prezentita en la formo de ruĝa stelo. Alia vario kiu okazas ene de socialismo aŭ komunismo estas flava stelo kontraŭ ruĝa fono. Ekzemploj de tio povas esti viditaj sur la flago de Vjetnamio.
Estas multaj malsamaj koloroj de la steloj, kiuj ankaŭ varias ĝian mesaĝon:
- Ruĝa - Socialismo, Komunismo
- Nigra - Anarkiismo
- Verda - Ekologio, Esperanto
- Purpuro - Feminismo
Tiuj koloroj ofte estas kombinitaj en paroj por doni malsamajn signifojn, ekzemple la ruĝ-nigra stelo signifas libervolisma socialismo dum la purpur-nigra signifas anarkifeminismo.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Fox-Davies, Arthur Charles. (2004) A Complete Guide to Heraldry. Kessinger Publishing, p. 295–296. ISBN 1-4179-0630-8.
- ↑ Volborth, Carl Alexander von. (1981) Heraldry: Customs, Rules and Styles. Poole, England: Blandford Press. ISBN 0-7137-0940-5.
- ↑ Brewer, E. Cobham. (1994) The Dictionary of Phrase and Fable. Ware, Hertfordshire: Wordsworth Editions Ltd. ISBN 1-85326-300-1.
- ↑ The sixpointed star Arkivigite je 2006-11-11 per la retarkivo Wayback Machine from Liungman, Carl G.. (2004) Symbols: Encyclopedia of Western Signs and Ideograms. HME Publishing. ISBN 91-972705-0-4. . Retrieved 19 July 2006.
- ↑ The five-pointed star Arkivigite je 2006-11-11 per la retarkivo Wayback Machine from Liungman, Carl G.. (2004) Symbols: Encyclopedia of Western Signs and Ideograms. HME Publishing. ISBN 91-972705-0-4. . Retrieved 19 July 2006.
- ↑ https://yugioh.fandom.com/wiki/The_Seal_of_Orichalcos
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- kvinpinta stelo (pentagramo)
- Lunarko kaj stelo (kie nuntempe la stelo estas kvinpinta)
- sespinta stelo (heksagramo)
- okpinta stelo (oktogramo)