Karolina triotoro
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Karolina triotoro
| ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Thryothorus ludovicianus (Latham, 1790) | ||||||||||||||
| Konserva statuso | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
La Karolina triotoro aŭ Karolina troglodito (Thryothorus ludovicianus) estas malgranda birdo de la familio de Trogloditedoj en Ameriko.
Disvastiĝo
[redakti | redakti fonton]Ĝi estas komuna specio de trogloditedo, loĝanta en la orienta duono de Usono, la plej suda Ontario, en Kanado, kaj la plej nordorienta Meksiko. Distinga populacio de Jukatano en Meksikio, Belizo kaj pleja nordo de Gvatemalo estas traktata ĉu kiel subspecio Thryothorus ludovicianus albinucha, ĉu kiel separata specio, Blankabrova troglodito Thryothorus albinucha. Laŭ studo de 2006 [1], tiuj estus la ununuraj trogloditedoj reste en la genro Thryothorus. T. ludovicianus estas la ŝtata birdo de Suda Karolino; la specifa nomo ludovicianus signifas "el Luiziano".
Aspekto
[redakti | redakti fonton]
Tipe 14 cm longa kaj ĉirkaŭ 20 g peza, ĝi estas granda trogloditedo; inter la specioj loĝantaj en Usono ĝi estas la dua plej granda post la Kaktotroglodito. La supraj partoj estas ruĝecbrunaj kaj la subaj partoj estas tre oranĝecsablokoloraj kutime nemarkitaj sed nuance striitaj flanke en la sudokcidento de la teritorio. La kapo havas tre puran blankan superokulan strion, kiu eĉ malsupreniras ĝis la flankoj de la nuko, kaj blankecajn aŭ helgrizajn gorĝon kaj vizaĝon. La raso albinucha estas pli senkolore bruna supre kaj havas kroman blankan strion kape.
Ĝi estas facile konfuzebla kun la Triomano, tre proksima parenco[2], kiu diferenciĝas ĉar estas pli malgranda sed kun pli longa vosto, grizbruna supre kaj pli blanka sube. La Karolina triotoro kaj la Blankabrova troglodito diferenciĝas el la Domtroglodito ĉar estas pli grandaj, kun klare pli longa beko kaj malantaŭa fingro; ĝia bekosupro havas noĉon antaŭ la pinto[3].
Kanto
[redakti | redakti fonton]La Karolina triotoro elstaras pro sia laŭta kanto, populare komprenita en la angla de usonaj lokanoj kiel "teakettle-teakettle-teakettle" [tikEtel] (Tekruĉo). Tiu kanto estas maltipa inter trogloditedoj, kiu plej ofte kantas simile al aliaj trogloditedoj. Ĉiu birdo tipe kantas kelkajn diversajn kantojn. Sed nur maskloj kantas la laŭtan kanton. La kantoj varias ankaŭ laŭregione, ĉar birdoj de nordaj areoj kantas pli malrapide ol tiuj de sudaj areoj.
La Karolina triotoro havas ankaŭ serion de alvokoj, inklude rapidan serion de descendaj notoj en simila timbre de la kanto, funkcie kiel alarmalvoko, kaj tre akra kaj laŭta riproĉeca alvoko farata por minaci entrudulojn.
Ekologio
[redakti | redakti fonton]
La Karolina triotoro suferas malvarmon. Ĉar ili ne migras kaj restas en sama teritorio, la nordaj populacioj de Karolina triotoro marke malpliiĝas post akraj vintroj. Pro tiu vetersufero, laŭgrade plialtiĝo de temperaturoj dum la lasta jarcento povus respondeci pro la nordena etendo konstatita ekde mezo de la 20a jarcento.[4]
Populacioj de Kanado kaj la norda duono de Usono regule spertas malpliiĝon post malvarmegaj vintroj, sed alta reprodukta produktiveco tuje kaŭzas revenon al altaj nombroj. Tiuj birdoj estas ĝenerale loĝantaj birdoj en sia teritorio kaj defendas ĝin la tutan jaron; kelkaj birdoj povas vagadi norden post la reprodukta sezono.
Ili manĝas insektojn, kiujn ili trovas en folirubejoj aŭ sur arbotrunkoj; ili povas manĝi ankaŭ etajn lacertojn aŭ arboranoj. Vintre ili eventuale manĝas semojn, berojn kaj aliajn etajn fruktojn.
Reproduktado
[redakti | redakti fonton]Tiuj birdoj preferas lokojn kun densa malalta kreskaĵaro, ĉu en miksitaj arbaroj aŭ en ĉeurbaj preskaŭarbaroj, en natura aŭ artefarita kavaĵo. La nesto estas diketa, ofte kupola strukturo, kun eta truo ĉepinte. Nestoj de pli hejmigitaj trogloditoj povas esti en granda vario de anguloj kaj fendoj kaj ĉe diversaj konstruaĵoj kiel sub pontoj, en truoj aŭ en strukturoj kiaj porĉo, barilpaliso, florpoto, arbo, domo aŭ grenejo. Preskaŭ ĉiu ajn ujo povus oferi akcepteblan nestolokon. Paroj povas pariĝi dumvive.
Inoj tipe demetas 4 al 6 ovojn (plej ofte dum periodo de kelkaj tagoj) ĝis trifoje jare (sed plej ofte nur dufoje). Ovoj estas ovoformaj, grizecblankaj kaj punktitaj je ruĝecbrunaj punktoj. Nur la ino kovas, dum 12-14 tagoj, kaj la unuaj junuloj elnestiĝas 12-14 tagoj post eloviĝo. Kaj la masklo kaj la ino manĝigas la junulojn. Se veterkondiĉoj taŭgas, oni uzas la saman neston pli da unu fojo.
Notoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Mann et al. (2006)
- ↑ Martínez Gómez et al. (2005)
- ↑ Brattstrom & Howell (1956)
- ↑ All About Birds:Carolina Wren. Cornell Lab of Ornithology.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- IUCN2006, BirdLife International, 2004, 52026, Thryothorus ludovicianus, 12a de majo 2006. Malplej zorgiga
- Brattstrom, Bayard H. & Howell, Thomas R. (1956): The Birds of the Revilla Gigedo Islands, Mexico. Condor 58(2): 107-120. COI:10.2307/1364977 plena teksto en formato Arkivigite je 2006-05-17 per la retarkivo Wayback Machine PDF, plena teksto en formato Arkivigite je 2007-05-27 per la retarkivo Wayback Machine DjVu
- Mann, Nigel I.; Barker, F. Keith; Graves, Jeff A.; Dingess-Mann, Kimberly A. & Slater, Peter J.B. (2006): Molecular data delineate four genera of "Thryothorus" wrens. Molecular Phylogenetics and Evolution 40: 750–759. DOI:10.1016/j.ympev.2006.04.014 plena teksto en PDF Arkivigite je 2007-12-02 per la retarkivo Wayback Machine
- aut|Martínez Gómez, Juan E.; Barber, Bruian R. & Peterson, A. Townsend (2005): Phylogenetic position and generic placement of the Socorro Wren (Thryomanes sissonii). Auk 122(1): 50–56. [Angla kun hispana resumo] DOI:10.1642/0004-8038(2005)122[0050:PPAGPO]2.0.CO;2 plena teksto en formato Arkivigite je 2008-12-17 per la retarkivo Wayback Machine PDF
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Pri la Karolina triotoro
- Informaro pri la Karolina triotoro - USGS Patuxent Birdidentigejo
- Specidatumbazo pri la Karolina triotoro – Laboratorio Cornell de Ornitologio
- Informaro pri la Karolina triotoro - Suddakotaj Birdoj kaj Birdumo
- Karolina triotoro ĉe birdomanĝejo en Sudorienta Vermonto - Bildo
- Karolina triotoro (BirdHouses101.com)
- Poŝtmarkoj (de Usono)
- Filmetoj de Karolina triotoro ĉe Interreta Birdokolekto
- Fotaro de Karolina triotoro VIREO
- Sonoj de Karolina triotoro Arkivigite je 2007-04-04 per la retarkivo Wayback Machine