Unua Imperio de Haitio
| Unua Imperio de Haitio | ||||||||||||||||||||||||
| Origina nomo: | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Empire d'Haïti (france) Anpi an Ayiti (Haitia-kreole) | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
|
|
| |||||||||||||||||||||||
| historia lando | ||||||||||||||||||||||||
Geografio
| ||||||||||||||||||||||||
| Ĉefurbo: | Portoprinco
| |||||||||||||||||||||||
| Loĝantaro | ||||||||||||||||||||||||
Franca
Haitia kreola | ||||||||||||||||||||||||
Romia Katolikismo
| ||||||||||||||||||||||||
| Ŝtat-strukturo | ||||||||||||||||||||||||
Unue elektebla absoluta monarkio
| ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg)
La Unua Imperio de Haitio,[1] oficiale konata kiel la Empiro de Haitio[2][3] (france Empire d'Haïti;[4] haitia kreole Anpi an Ayiti),[5] estis elekta monarkio, kiel unika, en Karibio. Haitio estis kontrolita de Francio antaŭ deklarado de sendependeco la 1an de januaro 1804. La Ĝenerala Guberniestro de Haitio, nome Jean-Jacques Dessalines, kreis la imperion la 22an de septembro 1804. Proklamita imperiestro fare de la Generaloj de la Haitia Revolucia Armeo, li okazigis sian kronadon, per ceremonio la 6an de oktobro kaj prenis la nomon Jacques la 1-a. La konstitucio de 20a de majo 1805, fiksis la manieron kiel la imperio estis regota, kun la lando dividita en ses armeajn sekciojn. La konstitucio ankaŭ fiksis la tronosukcedon, laŭ kio la krono estas elektebla kaj la reganta imperiestro havas la potencon nomumi sian posteulon. La konstitucio ankaŭ malpermesis al blankaj homoj, kun la escepto de ŝtatigitaj germanoj kaj poloj, posedi posedaĵon ene de la imperio.[6]
Jacques la 1-a estis murdita la 17an de oktobro 1806.[7] Du membroj de lia administracio, nome Alexandre Pétion kaj Henri Christophe, tiam prenis potencon, kiu kaŭzis disigon en la lando - kie Pétion gvidis la sudan Respublikon Haitio kaj Christophe gvidis la nordan Ŝtaton Haitio (poste Haitia reĝlando).[8] Proksimume 43 jarojn poste, la 26an de aŭgusto 1849, prezidanto Faustin Soulouque reestablis Imperion en Haitio kiu daŭris ĝis 15a de januaro 1859.[9]
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ (1986) The Augustan Society Omnibus (angle). The Society.
- ↑ Haiti: 1805 Constitution. Alirita 3a de Februaro, 2021.
- ↑ Stieber, Chelsea. (18a de Aŭgusto, 2020) Haiti's Paper War: Post-Independence Writing, Civil War, and the Making of the Republic, 1804–1954 (angle). NYU Press. ISBN 978-1-4798-0215-9.
- ↑ (1850) Aux hommes impartiaux, sur les attaques dont l'empire d'Haiti et les Haitiens ont été l'objet. [Signed: "Un Haïtien.] (france). Charpentier.
- ↑ Laroche, Maximilien. (1996) Hier, analphabètes: aujourd'hui, autodidactes : demain, lettrés (france). GRELCA, Université Laval. ISBN 978-2-9802405-5-3.
- ↑ Haiti: 1805 Constitution. Alirita 11a de Septembro 2016.
- ↑ Jean-Jacques Dessalines – Death, Facts & Life – Biography. Alirita 22a de Oktobro, 2020.
- ↑ King's Collections : Online Exhibitions : A divided Haiti. Alirita 22a de Oktobro, 2020.
- ↑ (1949) “Faustin Soulouque, Emperor of Haiti His Character and His Reign”, The Americas (en) 6 (2), p. 131–166. doi:10.2307/978436. 210429049.