Saltu al enhavo

Usona Unio de Civilaj Liberecoj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Usona Unio de Civilaj Liberecoj
emblemo
interesogrupo civitanaj rajtoj
ne-registara organizaĵo
neprofitcela organizaĵo Redakti la valoron en Wikidata
Komenco 1920 vd
Antaŭe National Civil Liberties Bureau vd
Lando(j) Usono vd
Sidejo Nov-Jorko
Agareo

advocacy

Fondinto(j) Roger Nash Baldwin • Crystal Eastman • Walter Nelles • Morris Ernst • Albert DeSilver • Arthur Garfield Hays • Jane Addams • Felix Frankfurter • Elizabeth Gurley Flynn vd
Retejo Oficiala retejo
Jura formo organizaĵo laŭ 501(c)(4)
vdr

La Usona Unuiĝo de Civilaj Liberecoj (UUCL, angle The American Civil Liberties Union, angla akronimo ACLU) estas usona neprofitcela organizaĵo kies celo estas konservi kaj antaŭenigi civilajn rajtojn kaj liberecojn en Usono. Jurprocesoj de la ACLU helpis influi la evoluon de la ĝenerala konstitucia juro de la lando [1][2][3].

Establita en 1920, la organizaĵo estas la plej granda en tiu kampo en Usono. La unio havas filiojn en ĉiuj subŝtatoj de Usono, en Vaŝingtono kaj Porto-Riko. Laŭ siaj propraj informoj en sia hejmpaĝo (novembro 2018), la tuta organizaĵo havas pli ol 1 750 000 membrojn kaj subtenantojn, pritraktas ĉirkaŭ 2 000 juĝajn procesojn ĉiujare, kaj ĝia jara buĝeto estas proksimume 100 milionoj da usonaj dolaroj.

La organizaĵo disponigas laŭleĝan reprezentantadon en kazoj kie ĝi opinias ke civilaj liberecoj estas en risko. La organizaĵo kontraŭas la mortpunon, subtenas samseksan edz(in)econ kaj la rajton de GLAT-paroj adopti, la rajton de virinoj fari artefaritan aborton, feminismon, la eliminon de diskriminacio kontraŭ malplimultoj, la rajtojn de malliberigitoj kaj homoj, kiuj estis torturitaj. Daŭra kaj forta kaŭzo estas plifortigi la apartigon de eklezio disde la ŝtato.

Notindas ke la organizaĵo servis kiel inspiro kaj modelo por imitado en multaj landoj ĉirkaŭ la mondo.

La organizaĵon gvidas prezidanto (kiu funkcias kiel prezidanto de la estraro) kaj estraro kun ĉirkaŭ 80 reprezentantoj [4]. Ĝia sidejo situas en Malalta Manhatano, Novjorko [5].

La organizaĵo havas ĉirkaŭ 54 filiojn en ĉiuj ŝtatoj de Usono (en Kalifornio estas tri filioj), en Porto-Riko kaj en Vaŝingtono [6]. Ĉiu filio havas sian propran ĉefoficiston, buĝeton kaj estraron de direktoroj [7][8][9][10].

En la pasinteco, ekzistis profundaj disputoj koncerne la manieron de organizo kaj agado. Ekzemple, en 1939 ekzistis ekscitita debato pri ĉu permesi al komunistoj teni ŝlosilajn postenojn en la organizaĵo, kaj en la 1950-aj jaroj estis debato pri ĉu protekti komunistojn persekutatajn de la fenomeno de Makartiismo.

La jara buĝeto de la ACLU estas pli ol cent milionoj da usonaj dolaroj. Aktuale en 2014, la ĉefa enspezo venas de donacoj, membrokotizoj kaj heredaĵoj. Asociaj membroj elektas la kvanton de membrokotizoj, kiujn ili pagas, kaj la meza kvanto estas $50 jare [11].

Starpunktoj

[redakti | redakti fonton]

Komence en 2012, la unio publikigas starpunktojn, detaligante siajn poziciojn en la diversaj temoj [12][13]:

Howard Simon, administra direktoro de la ACLU de Florido, aliĝas en protesto de enkarceriĝoj en Guantanamo kun Amnestia Internacio.

La organizaĵo estis fondita la 19-an de januaro 1920 fare de Jane Addams, Felix Frankfurter, Elizabeth Gurley Flynn, Crystal Eastman kaj multaj aliaj personecoj, sur la fono de la Palmer-atakoj, en kiuj evidentaj malobservoj de la civitanrajtoj de membroj de komunistaj kaj anarkiismaj movadoj estis efektivigitaj en aplikado de leĝoj fare de usonaj policaj agentejoj. La unuaj agoj de la organizaĵo estis rekte kontraŭ la atakoj. Post ĝia establado, la organizaĵo unue temigis protestojn pri sinesprimlibereco.

En la 1920-aj jaroj, la unio komencis trakti (kune kun la NAACP) kun afro-usonanaj rajtoj kaj antisemitismo kune kun la Kontraŭ-Misfama Ligo. En ĝiaj fruaj jaroj, la plej granda parto de la buĝeto de la ACLU venis de homamaj donacoj. En la unuaj kvin jaroj de ĝia ekzisto, la unio estis nekapabla utiligi siajn klopodojn en faktajn rezultojn. Ĉi tio ŝanĝiĝis en 1925, kiam ACLU sukcesis konvinki instruiston de biologio el Tenesio nomita John Scopes por defii la leĝojn de Tenesio malpermesantaj la studon de evolucio - ago kiu kondukis al la Proceso Scopes. Dum la proceso, Scopes estis defendita fare de la konata advokato Clarence Drew, kiu estis unu el la gvidantoj. Finfine, Scopes estis monpunita nur 100 USD (monpuno kiu poste estis nuligita kiel rezulto de teknika problemo). La proceso, kiu estis vaste publikigita en Usono, estis salto antaŭen por ACLU, kaj ĝi eĉ komencis batali kontraŭ cenzuro kontraŭ arto. Sukcesa batalo pri la temo estis la juĝo de United States v. One Book Called Ulysses [36].

En la 1930-aj jaroj, ACLU ankaŭ komencis trakti la rajtojn de indianoj kaj laboristoj, kaj multe laboris kun la Atestantoj de Jehovo kaj kun la Komunisma Partio de Usono (kunlaboro kun tiu partio ĉesis en la 1940-aj jaroj sekve de pinta malemo publika al komunismo). En ĉi tiu jardeko, ACLU komencis lukti kun temoj ligitaj al polica perforto. Komence de la jardeko ekzistis pluraj konservativaj provoj cenzuri filmojn. ACLU provis batali ĉi tiujn provojn, kiuj kaŭzis krizon kun la Romkatolika Eklezio. En 1934, la lasta katolika pastro rezignis de la gvidado de la ACLU. La katolika ĉeesto en la gvidado de la ACLU ne revenis ĝis la 1970-aj jaroj.

La pliiĝo de totalismo en Sovetunio, Nazia Germanio kaj Faŝisma Italio havis enorman efikon al la ACLU. Unuflanke, la subpremado de homaj rajtoj en tiuj landoj estis fonto de fiero por demokratio kaj civitanrajtoj en Usono, kaj aliflanke, komenciĝis amasa malemo kaj histerio pri komunismo (vidu la artikolon Ruĝa Paniko), kio kaŭzis multajn sociajn streĉiĝojn. Profunda konflikto tiutempe ekestis ĉu protekti la parolliberecon de subtenantoj de Naziismo. ACLU daŭre defendis la rajtojn al sinesprimlibereco kaj libero de asociiĝo de por-naziaj grupoj. Fine de la jardeko, ACLU kunlaboris kun la Komunisma Partio de Usono, kio kaŭzis multe da kritiko. Tiu ĉi kritiko (kiu estis elstarigita precipe de la Komitato pri Kontraŭusona Aktiveco de la Ĉambro de Reprezentantoj) multe difektis la reputacion de la ACLU.

Post la japana atako de Pearl Harbor en 1941, la ACLU impete kontraŭbatalis la internigon de japan-usonanojn en koncentrejoj, sed malsukcesis. Post la milito, ACLU provis batali la fenomenon de Makartismo (pro kiu ĝi ricevis kritikojn de Joseph McCarthy mem), kaj provis protekti artistojn de la Holivuda nigra listo [37]. La periodo estis karakterizita per granda streĉiteco ene de la ACLU, kiam la demando estis demandita ĉu protekti la membrojn de la Komunista Partio de Alberto aŭ ne. Bonkonataj procesoj en kiuj ACLU partoprenis estis Watkins v. Usono, Brown v. Board of Education kaj Yates v. Usono.

En 1950, organiza ŝanĝo estis gvidita en ACLU - la estraro de direktoroj eksigis la ĉefoficiston, kaj triobligis ĝian grandecon. En la sama jaro ĝi havis ĉirkaŭ 9 000 membrojn, kaj proksimume kvin jarojn poste - ĉirkaŭ 30 000 membrojn. En 1951, estis decidite forpreni iom de la gvida kontrolo de la novjorka sidejo, kaj doni pli da potenco al la aliaj filioj.

De 1954 ĝis 1964 la Supera Kortumo de Usono diskutis ok kazojn gvidatajn de la ACLU, kaj en sep el ili ĝi venkis. En 1964, ACLU havis proksimume 80,000 membrojn. Dum la jardeko, ACLU daŭre laboris por la devigo de la Apartigo de eklezio kaj ŝtato, la batalo kontraŭ la Vjetnama milito kaj implikiĝo en la verdikto Miranda v. Arizona. En 1968 estis interna disputo pri ĉu defendi la kontraŭmilitajn agadojn de D-ro Benjamin Spock [38],

En 1973, la ACLU estis la unua grava politika organizaĵo se temas pri postuli la forigo de usona prezidanto Richard Nixon pro la skandalo Watergate [39]. Tiun saman jaron, la organizo partoprenis la Roe v. Wade, kiu fortigis la abortrajtojn de usonaj virinoj. La Usona Supera Tribunalo tiam verdiktis ke abortleĝaro estis kontraŭleĝa invado de la privateco de virinoj.

En 1977, la ACLU jurpersekutis la urbestraron de Skokie, Ilinojso, por permesi de paradoj kaj manifestacioj de novnazioj - Skokie havas grandan judan populacion. Federacia tribunalo tiam ordonis al la urbo nuligi la malpermeson de manifestacioj, kaj tiu decido tiam estis aprobita fare de la Usona Supera Kortumo [40]. La interveno de la ACLU en tiu kazo rezultigis ĉirkaŭ 15 procentojn de ĉiuj membroj forlasi la ACLU; En Ilinojso, unu el kvin membroj foriris. Federacia juĝisto Bernard M. Decker priskribis la principon kiun la ACLU traktis tiel:

"Estas pli bone permesi, ke tiuj, kiuj predikas rasan malamon, elsputu sian retorikan venenon ol panikiĝi kaj danĝere lasi la registaron decidi, kion civitanoj povas vidi kaj aŭdi... La kapablo de usona socio defendi malamindan... toleri doktrinon estas la plej bonan protekton kiun ni havas kontraŭ la establado de nazi-simila reĝimo."

En la 1970-aj jaroj aj kaj 1980-aj jaroj ACLU komencis okupiĝi pri novaj kampoj - kiel ekzemple GLAT-rajtoj kaj la rajtoj de senhavuloj kaj malliberigitoj.

Ekde la teroraj atakoj la 11-an de septembro 2001, la ACLU pledis kontraŭ troa vastiĝo de policaj kaj spionpovoj, precipe establitaj fare de la USA PATRIOT Act. ACLU jurpersekutis la National Security Agency kaj estis konfirmita fare de juĝisto Anna Diggs Taylor , kiu deklaris la subaŭskultadon de la Bush-registaro kontraŭleĝa. En 2009, ACLU-proceso kaŭzis la publikigon de konfidenca CIA-raporto dokumentanta la torturpraktikojn de la agentejo sur 28 suspektatoj [41].

En la komenco de la 21-a jarcento, ACLU ankaŭ komencis batali kontraŭ kreismaj studoj en la usona eduka sistemo.

En 2017, la ACLU kontraŭbatalis la postulon en pli kaj pli da ŝtatoj al kandidatoj por registarkontraktoj por deklari ke ili ne partoprenus en bojkotoj kontraŭ Israelo aŭ estus membro de la BMS-movado. Kvankam la organizo mem ne apogas tiujn agojn, ĝi kredas ke tia devigo estas kontraŭkonstitucia kaj komparebla al la kontraŭkomunismaj leĝoj de la Makartiismo. Bojkotoj havas longan tradicion en Usono kaj atingis multon - de la Bostona tea festo tra la busbojkoto en Montgomery ĝis la bojkoto de Sudafriko. Specife, la ACLU jurpersekutis la ŝtaton Kansaso nome de menonita profesoro kiu volis labori pri ŝtatedukprojekto sed ne povis subskribi dungdeklaracion ĉar ŝi bojkotas produktojn de la israelaj setlejoj [42].

Samjare, la tiama Prezidanto de Usono, Donald Trump, subskribis Prezidenta Dekreto 13769 (aŭ plenuma ordono 13769), kiu limigas la eniron de islamaj enmigrintoj en Usonon. ACLU publikigis sian opozicion al tiu ordono.

Elektitaj famaj jurprocesoj

[redakti | redakti fonton]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. FAQs. American Civil Liberties Union.
  2. Cooley, Amanda Harmon (2011).
  3. About the ACLU. Alirita February 6, 2017.
  4. "ACLU, for first time, elects Black person as its president", Associated Press, February 1, 2021, Retrieved February 2, 2021.
  5. Croghan, Lore, "ACLU is high on Lower Manhattan", New York Daily News, February 28, 2005.
  6. "Local ACLU Affiliates", American Civil Liberties Union web site, ACLU.
  7. ACLU and ACLU Foundation: What Is the Difference?. American Civil Liberties Union web site. ACLU. Arkivita el la originalo je September 6, 2007. Alirita September 5, 2007.
  8. (2005) “Maximizing Nonprofit Voices and Mobilizing the Public”, Responsive Philanthropy, p. 9–10, 15. Alirita March 10, 2015..  Arkivigite je 2016-03-04 per la retarkivo Wayback Machine
  9. Bylaws of ACLU, Inc., Organizational Policy No. 501 (undated).
  10. Sherman, Scott, "ACLU v. ACLU" Arkivigite je 2018-12-04 per la retarkivo Wayback Machine, The Nation, January 18, 2007.
  11. Annual report fiscal year 2007. American Civil Liberties Union. Alirita March 10, 2015.
  12. Homeless veterans: whose responsibility? | ACLU of Southern California (angle) (2012-10-08). Alirita 2023-09-28.
  13. Why We Must Rethink the Way We Treat People Convicted of Sex Offenses | New York Civil Liberties Union | ACLU of New York (angle) (2022-04-27). Alirita 2023-09-25.
  14. Affirmative Action. ACLU. Alirita June 26, 2013.
  15. Free Speech Retrieved January 6, 2012.
  16. Kaminer, Wendy, "The ACLU Retreats From Free Expression", The Wall Street Journal, June 20, 2018. (en-US)
  17. . Leaked memo reveals ACLU debate on defense of free speech (angle) (June 21, 2018). Arkivita el la originalo je June 22, 2018. Alirita June 22, 2018.
  18. Reproductive Freedom Retrieved January 6, 2012.
  19. Capital Punishment Retrieved January 6, 2012.
  20. Second Amendment (en-us). American Civil Liberties Union (January 17, 2013). Arkivita el la originalo je March 29, 2013. Alirita February 24, 2013.
  21. Blumenthal, Ralph, "Unusual Allies in a Legal Battle Over Texas Drivers' Gun Rights", The New York Times, April 5, 2007.
  22. "The Plum Line".
  23. HIV/AIDS Retrieved January 6, 2012.
  24. LGBT Rights Retrieved January 6, 2012.
  25. Freedom of Religion and Belief Arkivigite je 2015-03-24 per la retarkivo Wayback Machine – Retrieved January 6, 2012.
  26. "Using Religion to Discriminate", American Civil Liberties Union. (angle)
  27. Human Rights Retrieved January 6, 2012.
  28. Immigrant Rights Retrieved January 6, 2012.
  29. National Security Retrieved January 6, 2012.
  30. A Test of Free Speech and Bias, Served on a Plate From Texas, New York Times, March 22, 2015
  31. Campaign Finance Reform Retrieved January 6, 2012.
  32. .
  33. Prisoners' Rights Retrieved January 6, 2012.
  34. Voting Rights Retrieved January 6, 2012.
  35. Women's Rights Retrieved January 6, 2012.
  36. "ACLU History," section: "And how we do it," paragraph 1.
  37. Walker, pp. 176, 210.
  38. Walker, pp. 284–85.
  39. Walker, pp. 292–94
  40. Lynn Rapaport: The Holocaust in American Jewish life. In: Dana Evan Kaplan (Hrsg.): The Cambridge Companions to American Judaism. Cambridge University Press, Cambridge/New York/etc. 2005, ISBN 0-521-82204-1, S. 187–208, hier S. 199 und 207 mit Anm. 56.
  41. (de) CIA-agentoj minacis terursuspektaton per borilo. Spiegel Online, 22 aŭgusto 2009.
  42. Opinion // In America, the Right to Boycott Israel Is Under Threat. This Is Why That's Cause for Concern. Ha-Aretz am 11. Oktober 2017, abgerufen am 14. November 2017.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]