Saltu al enhavo

Uzanto:Janwuf/Vera Menĉik

El Vikipedio, la libera enciklopedio

Vera Francevna Menĉikova (ruse Вера Францевна Менчик; ĉeĥe Věra Menčíková; 16 februaro 1906 – 26 junio 1944) estis Rusa-Ĉeĥoslovaka ŝaka ludistino. Ŝi estis la unua kaj plej longa-reganta virina Mondan Ŝakan Ĉampiononde de 1927 al 1944: ŝi gajnis la ĉampionecon ok fojoj. En epoko kiam virinoj plejparte konkurencis kontraŭ aliaj virinoj, Menĉik estis la unua kaj nura virino konkurencanta en mastra-nivelaj turniroj kun plej bonaj ludistoj de la mondo.

Menĉik naskiĝis en Moskvo al ĉeĥa patro kaj angla patrino. Ŝi komencis ludi ŝakon en lernejo en aĝo 14. Poste la rusa Revolucio ŝia familio lasis Rusion kaj movis al Anglio en 1921. Ŝi aliĝis la Hastings Ŝaka Klubo en 1923, kie ŝi ektrejnis kun James Drewitt kaj Géza Maróczy. Menĉik establita ŝin mem kiel la plej bona ludistino en la lando en 1925 de venkanta ĉampiononde la britaj virinoj Edith Price en du matĉoj kaj tiam la mondo de gajnanta Mondan Ŝakan Ĉampioneconde la inaŭguraj Virinoj en 1927.

Menĉik ekkonkurencis en mastra-nivelaj turniroj en 1928. Sekvanta ŝian unuan grandan sukceson ĉe Ramsgate en 1929, kiam ŝi dividis duan lokon kun Akiba Rubinstein, ŝi estis regule invitita al ĉi tiuj elitaj eventoj por la sekvanta jardeko, inkluzivanta la lokan Hastings Kongreso. Ŝia plej bona rezulto en la Hastings Superega turniro estis en 1931/1932, kiam ŝi venkis estontan mondan ĉampionon Max Euwe kaj Mir Sultan Khan. Malfrue en ŝia kariero, Menĉik gajnis Mondan Ĉampionecan matĉon de virinoj kontraŭ Sonja Graf, la sekvanta-gvidanta virinan ludiston de ŝia epoko. Menĉik estis aktiva supre ĝis ŝia morto en 1944, kiam ŝi estis mortigita en Menĉik germana aera trudeniro dum la Dua Mondmilito.

Menĉik estis la superrega virina ŝaka ludisto antaŭ la mondmilito, gajnanta almenaŭ 59 ludojn en Mondaj Ĉampionecaj turniroj de la virinoj. Ĉefaĵoj de ŝiaj sukcesoj kontraŭ viraj ludistoj inkluzivis du venkojn kaj pozitiva poentaro kontraŭ Euwe kaj pozitiva poentaro en 29 konataj ludoj kontraŭ Georgo Thomas. Mastra-nivelaj ludistoj, ke Menĉik venkis, estis dirita esti membroj de la "Vera Menĉik Klubo", kiu inkluzivis ses ludistojn kiu ricevis la Grandmaster titolo aŭ la honora ekvivalento. La trofeo por la gajna teamo ĉe la Ŝakode la Virinoj Olympiad estas nomita la Vera Menĉik Taso en ŝia honoro.

Biografio

[redakti | redakti fonton]
Vera Menchik (maldekstre) kaj ŝia fratino Olga en 1926, de brita Ŝaka Revuo

Vera Menĉikova naskiĝis 16 februaro 1906 en Moskvo al Olga kaj František Menčík. Ŝi havis pli junan fratinon Olga kiu ankaŭ fariĝis ŝaka ludisto.[1][2][3].

Menĉik lernis ludi ŝakon de ŝia patro ĉe aĝo naŭ. Kiam ŝi estis 11, pro la rusa Revolucio 1917 ŝia familio estis devigita dividi la kroman spacon en ilia apartamento kun la malriĉaj loĝantoj de la pli malaltaj etaĝoj de ilia konstruaĵo. Menĉik ŝaltis ŝian edukadon de privata knabina lernejo, kaj ellernis en sovetia publika lernejo. La Luelejo de ŝia patro estis kaptita. Ĉe ŝia nova lernejo, la studentoj komencis ŝakan klubon en ŝia lasta jaro en Moskvo. Menĉik aliĝis la klubon kaj ludis ŝian unuan turniron tie ĉe aĝo 14 kun aliaj studentoj kaj instruistoj, neniu de kiu estis virinoj aŭ knabinoj. Kvankam la turniro ne estis kompletigita, Menĉik estus fininta en dua aŭ tria loko.[1][4][5][6] Ŝi deklaris ke la turniro "donis naskiĝon al [ŝia] sporta] spirito".[7][5][6] Menĉik lasis Rusion en 1921 kun ŝiaj gepatroj. Ŝi kaj ŝia fratino restita kun ilia patrino kaj movita al Hastings sur la sudorienta marbordo de Anglio, por vivi kun ilia patrina avino Marie, kiu jam lasis Moskvon por Hastings pro la milito. Dume, ŝia patro movis reen al Bohemio vivi en lia infanaĝa hejmo en Bystrá nad Jizerou.[1][4][5]

Kiam Menĉik alvenita en Anglio, ŝi nur povis paroli la rusan. Ŝi komencis koncentri pli da sur ŝako parte ĉar ŝi ne devis scii la anglan por ludi. Menĉik aliĝis la Hastings Ŝaka Klubo en marto 1923 ĉe aĝo 17.[1][4] La klubo estis tre-fama, jam komencis gastigi la Hastings Internacia Ŝako Christmas Kongreso, ĉiujara turniro, kiu prezentis kelkaj de la plej bonaj ludistoj en la mondo.[7][6] La unua trejnisto de Menĉik ĉe la klubo estis James Drewitt, la kluba ĉampiono ke jaro.[1][8] En la pli lasta parto de la jaro, ŝi komencis prenanta privatajn lecionojn kun Géza Maróczy, kiu poste fariĝis unu el la inaŭguraj ludistoj esti premiita la Grandmaster titolo en 1950.[1] Ĉi tiu trejnado faris ŝia unu el la nuraj ŝakaj ludistinoj ĉe la tempo kiu havis formala trejnado.[7] Menĉik estis nur kapabla labori kun Maróczy ĝis frue 1924 kiam li lasis Anglion iri al Usono. Kvankam ŝi nur trejnis kun Maróczy por mallonga tempo, ŝi kreditis lin kun inspiranta ŝin provi kaj konkurenci ĉe pli alta nivelo.[6]   Dum la jaro 1929, Menĉik havis la plej sukcesa malferma turniro de ŝia kariero en la Kent Kongreso ĉe Ramsgate, Scheveningen teama evento inter brita teamo kaj fremda teamo, ĉiu kun sep ludistoj.[4] Menĉik ludita sur la fremda teamo, kiu ankaŭ inkluzivis eksan Mondan Ĉampionon José Raúl Capablanca kaj ŝia eksa trejnisto Maróczy. La brita teamo inkluzivis Thomas kaj Yates. La fremda teamo gajnis la turniron de larĝa marĝeno, kaj gajnis nevenkitan 5/7, kaj dividis duan lokon sur ŝia teamo kaj en la turnira supertuto kun Akiba Rubinstein, kiu antaŭe havis ŝancon defii por la Monda Ĉampioneco. La elfaro de Menĉik tiris vastan atenton, kaj rezultita en ŝi regule ricevanta invitojn ludi internaciajn turnirojn, la unua du el kiu estis en Parizo kaj Carlsbad en Ĉeĥoslovakio poste ke jaro.[1] Kvankam Menĉik ne sukcesis en ti ĉiuj turniroj, ŝi gajnis ludojn kontraŭ Edgard Colle en Parizo kaj ambaŭ Albert Becker kaj Friedrich Sämisch en Carlsbad. Sämisch estis unu el la inaŭguraj ludistoj ricevi la Grandmaster titolo.[31][32] La venko super Becker venis post kiam li sugestis antaŭe en la turniro ke ajna ludisto Menĉik venkita estus opiniita membron de la "Vera Menĉik Klubo".[25][33] Malgraŭ malalta poentarode Menĉik, Alekhine reasertis ke ŝi montris talenton kaj potencialon.[1] Ĉe ŝia sekvanta turniro en Barcelono, Menĉik finis en oka loko ekstere de dek kvin partoprenantoj kaj gajnanus unu el la premioj.[1]

Granda Hotelo Panhans, la ejo de la Monda Ĉampioneca matĉo inter Menĉik kaj Graf en 1937


Menĉik estis sendube la plej bona ŝakistino antaŭ la Dua Mondmilito.[4] Ŝi estis Monda Ŝaka Ĉampionode la inaŭguraj Virinoj de 1927 ĝis ŝia morto en 1944. Ŝia preskaŭ 17-jara reĝado kiel Monda Ĉampionode Virinoj estas la plej longa en ŝaka historio, antaŭen de la sekvanta-plej longa 16-jara reĝado de Nona Gaprindashvili de 1962 al 1978 kaj la 13-jara reĝado de Maia Chiburdanidze de 1978 al 1991.[1] Emanuel Lasker, la Monda Ŝaka Ĉampiono por 27 jaroj de 1894 al 1921, estis la nura ludisto kun pli longa reĝado kiel monda ĉampiono. Alexander Alekhine estis ankaŭ monda ĉampiono por 17 jaroj, fendita inter du reĝadoj.[9]

Vera Menĉhik Klubo

[redakti | redakti fonton]
Menĉik havis du gajnojn kontraŭ Max Euwe (en 1945, kun lia filino), la Monda Ĉampiono de 1935 al 1937, en kvar turniraj ludoj. Por ĉi tiu kialo, Euwe estis unu el la ludistoj nomita "prezidanton" de la Vera Menĉik Klubo.

Mastra-nivelaj ludistoj kiu perdis al Menĉik estis dirita esti "membroj" de la "Vera Menĉik Klubo", termino kiu estis uzita de ambaŭ ĉi tiuj alta-nivelaj ludistoj kaj la gazetaro. Ĉi tiu koncepto devenita ĉe la Carlsbad turniro en 1929, kiam Albert Becker sugestis la ideon kiel rimedo de mokado post Menĉik perdis ŝian komencan-ronda ludo. Li ankaŭ sugestis ludistojn kiu sendecidi kontraŭ Menĉik esti opiniita "kandidatajn membrojn".[1] Antaŭ ol la sama turniro, ŝaka ĵurnalisto Hans Kmoch ankaŭ mokis Menĉik de deklaranta lin "daŭrigus stadion kiel ballerina" se Menĉik trafis pli ol tri punktoj. Becker li mem fariĝis la unua membro de la klubo kiam li perdis al Menĉik en la tria rondo. Kvankam Menĉik nur trafita ĝuste tri punktojn en Carlsbad, Kmoch esprimita bedaŭron super lia deklaro kaj lia konduto en lumo de laelfaro de Menĉik tra la turniro.[1] La ideo de la klubo kreskis en populareco post la turniro, kaj estis rutine menciita en la gazetaro poste. Max Euwe kaj Georgo Thomas, ambaŭ de kiu havis negativajn poentarojn kontraŭ Menĉik, estis ĉiu deklaris esti "prezidanto" de la klubo de la gazetaro aŭ alia mastra-nivelaj ludistoj sur malsamaj okazoj.[10]

27 ludistoj esti premiita la Grandmaster titolo de FIDE en 1950, kaj kvar el ili estis membroj de la Vera Menĉik Klubo, ok el ili estis kandidataj membroj, ses ludis Menĉik sed neniam perdita aŭ tiris kontraŭ ŝi en du ludoj ĉiu sur mezumo, dum la restanta naŭ neniam alfrontis ŝin.[11]

Honoroj

[redakti | redakti fonton]
Menĉik sur 2001 poŝtmarko de Jugoslavio

Menĉik estis induktita en la Monda Ŝaka Halo de Famo en 2011. Ŝi estis la unua virino en la listo.[1][12][13][14] Kiam FIDE komencis gastiganta la Ŝakonde la Virinoj Olympiad en 1957, ili nomis la ĉampionecan trofeon por la ora medala teamo la Vera Menĉik Taso.[1] FIDE memorfestis la 50a datreveno de ŝia morto de faranta 1994 la "Jaron de Vera Menĉik".[1] Menĉik estis prezentita sur afrankaj poŝtmarkoj en kelkaj malsamaj landoj, inkluzivanta Ĉeĥion en 1996.[1][3]

Morto

[redakti | redakti fonton]

Menĉik estis mortigita sur 26 junio 1944, kiam ŝia domo en suda Londono estis detruita en rekta frapo de unu el la plej frua V-1 flugada bombo atakoj dum la Dua Mondmilito. Ŝia fratino kaj ŝia patrino estis ankaŭ mortigita en la atako kiel la tuta familio serĉis ŝirmon en la keletaĝo de ilia hejmo. Ili havis la elekton kaŝi en bomba ŝirmo en ilia backyard aŭ ŝirmo sub la apuda Clapham Norda tuba stacio, ambaŭ de kiu supervivis la atakon.

Kiel la bombo detruis la hejmon de la Menĉik familio, plejparto de la rekordoj de la vivo de Vera estis ankaŭ perdita, inkluzive ludajn rekordojn, ŝiajn skribojn kaj ŝiajn trofeojn. Unu el la malabundaj supervivantaj premioj estis la difektit ora medalo, kiu Menĉik ricevis honori ŝin tiam dek du-jara reĝado kiel monda ĉampiono en 1939. [[Kategorio:Ŝakistoj de la 20-a jarcento]] [[Kategorio:Mortintoj en 1944]] [[Kategorio:Naskiĝintoj en 1906]] [[Kategorio:Ĉeĥaj ŝakistoj]] [[Kategorio:Rusiaj ŝakistoj]] [[Kategorio:Virinaj mondĉampionoj pri ŝako]]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 Tanner 2016.
  2. ↑ Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj .
  3. ↑ 3,0 3,1 Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (10 May 2021). Citaĵa eraro Ne valida etikedo <ref>; la nomo "hastings-21" estas difinita plurfoje kun malsamaj enhavoj; $2
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (21 August 2017).
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (23 July 2014).
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj arkivurl kaj arkivdato estu ambaŭ precizigitaj aŭ ambaŭ nemenciitaj . Arkivita el la originalo je 26 September 2013.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Shahade 2022.
  8. ↑ Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (24 August 2017).
  9. ↑ Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj .
  10. ↑ Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj .
  11. ↑ Elo 1986.
  12. ↑ Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (23 March 2017).
  13. ↑ Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj (20 September 2011).
  14. ↑ Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj .
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Uzanto:Janwuf/Vera_Menĉik&oldid=8712517"