Benedictus Vittorius
| Benedictus Victorius Faventinus (1481-1561) | ||
|---|---|---|
.png) "Liber de Pleuritide", verko eldonita en 1536.
| ||
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 1481 en Faenza, Italio | |
| Morto | 12-an de februaro 1561 en Bolonjo, Italio | |
| Lingvoj | itala vd | |
| Ŝtataneco | Papa Ŝtato  vd
| |
| Alma mater | Universitato de Bolonjo Universitato de Padovo | |
| Profesio | ||
| Okupo | kuracisto filozofo vd
| |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Benedetto Vittori estis itala kuracisto, filozofo, aŭtoro pri Medicinaj Verkoj kaj profesoro pri filozofio kaj medicino en la universitatoj de Padovo kaj Bolonjo.
Biografio
[redakti | redakti fonton]Li naskiĝis en 1481, verŝajne en Faenza, la devenurbo de lia familio. Lia patro Antonio estis kuracisto, filo de Andrea - profesoro kaj rektoro de la "Universitas Artistarum et Medicorum de Bologna" - kaj frato de la pli konata Leonello, lektoro pri logiko, filozofio kaj medicino ĉe la Studium Felsineo[1]. La nomo de la patrino ne estas konata.
En Bolonjo Benedetto diplomiĝis pri filozofio kaj medicino, en 1503, la jaro en kiu li akiris la katedron de logiko tie, okupita ĝis 1505, kiam li komencis tie la instruadon pri filozofio, antaŭ ol pluiri, en 1511, al instruado pri teoria medicino. Li konservis ĝin ĝis 1531, kiam li translokiĝis al la Universitato de Padovo, kie li instruis praktikan kaj teorian medicinon.
Por altiri Vittori-on reen al lia universitato, en oktobro 1535 la Senato de Bolonjo donis al li civitanecon, ankaŭ citante la "bonegan familion" de lia edzino, jam civitanino de Bolonjo. Vittori, el nobelaj bolonjanoj, edziĝis dufoje, Ippolita Bolognini kaj Virginia Roffeni, sed la datoj de la geedziĝoj ne estas konataj kaj estas ne konata kiu estis la patrino de liaj infanoj estis, Andrea kaj Girolamo, konataj pro partopreni, en la 1560-aj jaroj, de hereza monaĥejeto en Bolonjo.
Tamen, estas certe, ke akiri civitanecon ne tuj konvinkis Vittori-on forlasi la Universitaton de Padovo, kie li restis ĝis novembro 1539, kiam li revenis al la Universitato de Bolonjo kiel profesoro pri praktika kaj - inter 1541-42 - teoria medicinoj, katedro konservita ĝis 1561 kaj kie Girolamo Cardano sukcedis lin.
En sia unua verko pri medicinaj temoj ("Opus theorice latitudinum medicine ad libros Tegni Galleni", Bononiae, kune kun Benedicti Hectoris, 1516), komencante ekde la Galena difino de medicino kiel "scientiam sanorum, languentorum & neutrorum",[2] Vittorio disponigis priskribon de tiuj tri sanaj statoj, al kies formuliĝo devis ankaŭ kontribui lia sperto kiel profesoro pri logiko.
Fakte, li ellaboris 'geometrian' ilustraĵon, resumitan per taŭgaj diagramoj, kiu identigas dek naŭ gradojn de la medicina latitudo: la naturaj dispozicioj - de la nula grado "de sanitas punctualis" ĝis la ekstremo de la "aegritudo simpliciter", pasante tra la interaj etapoj de la "neutralitas" – kaj la hazardaj, de origino kaj formo malsamaj depende de la varma aŭ malvarma kompleksio.
En 1551 tiu broŝuro estis reeldonita - kun dediĉo al la Duko de Florenco Kozimo la 1-a de' Mediĉo - kune kun la komentaĵoj pri la "Prognosticus" de Hipokrato ("In Hippocratis Prognostica commentarii", Florentiae, apud Laurentium Torrentinum , 1551), pri kiu Vittori ankaŭ diskutis la Aforismoj ("Commentaria in Hippocratis Aphorismos", Venetiis, Ex Officina Erasmiana, Vincentii Valgrisii, 1556), donante legadon forte influite el la komentaĵo de Galeno.
Vittori diskutis la polemikan pasadon de la antaŭparolo de la "Ars medica" rilate al la tri ordigitaj doktrinoj de la doktoro el Pergamono, metodika demando koncentrita sur la maniero formiĝi kaj instrui sciencon en bonorda maniero.
La "Quaestio de tribus doctrinis ordinariis, ad Galeni scopum" estis publikigita ĉe la fino de la "Liber de pleuritide ad Galeni et Hippocratis scopum" (Venetiis, kune kun Andreae Arrivabeni, 1536), kun kiu Vittori partoprenis en ekscitita debato kun eŭropa skalo pri la maniero de sangumado en kazo de pleŭrito, subtenante, ke flebotomio devas esti praktikita ne proksime de la inflama pulmo, sed for de ĝi, laŭ tiu 'araba metodo' jam defendita de Andrea Turini kaj Ludovico Panizza.
Disvolvante temon jam mallonge traktitan en kolektiva verko ("Morbi gallici curandi ratio exquisitissima, à variis, iisdemque peritissimis medicis...", Basileae, apud Joan. Beb., 1536, p. 227-235), en 1551 li publikigis traktadon. pri sifiliso ("De farfalle gallico liber", Florentiae, helpita de Laurentius Torrentinus (1499–1563); reeldonita de L. Luisini), morbus «vulgaris» kaj "epidemicalis", kiuj povas esti transdonitaj sekse aŭ aree sed ankaŭ per astra influo.
La priskribo de la kaŭzoj kaj simptomoj (ĉapitroj I-III) - strikte dependa de la Galena komentario pri "De morbis vulgaribus" de Hipokrato - antaŭas la ilustradon de preventaj, kuracaj kaj kirurgiaj kuraciloj: antaŭ ĉio, li proponis sanreĝimon celantan reekvilibrigi la malvarma kaj malseka kompleksio de la sifilisuloj (ĉapitro IV), al kiuj li ankaŭ preskribis la ofteco de la termikaj banoj (ĉapitro IX) kaj la ingestaĵo de ungventoj bazitaj sur hidrargo kaj arĝento kaj dekoktadoj de gvaiaka ligno (ĉapitroj V-VIII).
Vittori tiam publikigis la "Medicinalia consilia ad varia morbidirum genrojn" (Venetiis, Ex Officina Erasmiana, Vincentii Valgrisii, 1551, post en 1556, 1557), kontribuante al literatura ĝenro el la dektriajarcenta origino kiu interplektis teorian intereson kun praktikaj bezonoj.
"Ogni consilium" estas adresita al specifa paciento (interalie elstariĝas Bona Sforza, Maria Salviati (1499-1543) kaj la episkopo de Trento Bernardo Clesio (1485-1539)), al kiu estas priskribataj la kaŭzoj, simptomoj kaj eblaj traktadoj de ilia specifa malsano, rezervante spacon privilegiita al la preventaj kuraciloj (precipe dietaj), sed ankaŭ inkluzive de farmakologiaj kaj kirurgiaj.
La plej sukcesa libro de Vittori estis la "Medicatio Empirical Singularum Morbidum, Doctrinalis empirica de febribus" (Venetiis, ex officina Erasmiana, Vincentii Valgrisii, 1550, poste Parisiis 1551, Venetiis 1554, 1555, 1565, Lugduni 1572), poste popularigita de Tommaso Terranova (Prattica d’esperienza, Venecio, 1570, poste en Vicenza 1624).
La volumo, dediĉita al la apostola legato de Bolonjo Giovanni Maria Ciocchi del Monte, estas antaŭita de "Exhortatio ad medicum recte, sancteque medicari cupientem", per kiu Vittori instigis siajn kolegojn pri la timo al Dio, kiu "el la tero" kreis medicinon kaj instigis la sciencojn en la homoj.
Ĉiu ĉapitro de la "Empirica" - sufiĉe ŝparema en liaj referencoj pri la medicinaj aŭktoritatoj - estas dediĉita al malsano: la priskribo de la etiologio kaj simptomatologio estas preskaŭ komplete oferita al la deziro disponigi manlibron pri farmakologiaj, medicinaj kaj kirurgiaj kuraciloj por vasta gamo da malsanoj - de kapdoloro ĝis sifiliso, de epistakso ĝis hidropizio - kun specifa fokuso sur febroj.
La lasta libro de Vittori ("Practicae magnae [...] de morbis curandis ad Tyrones" volumo duo, Venetiis, apud Vincentium Valgrisium, 1562), publikigita nefinita kaj postmorte, kombinas intereson pri la konkreta terapio kun fortika teoria analizo. La ambicia plano de la verko inkludis kvar volumojn, respondantajn al la sama nombro da instrumentaj genroj: kapo (I), membro-spirado (II), organoj de nutrado (III) kaj de reproduktado (IV).
Vittori sukcesis atingi la komencon de la dua volumo: ĉiu el la ĉapitroj (cerbo, okuloj, oreloj, nazo, buŝo kaj lango, dentoj, gorĝo) estis enkondukitaj per la anatomia priskribo de la responda organo, el kies malsanoj estis indikitaj la eblajn kaŭzojn, simptomojn kaj traktadojn.
Li mortis en Bolonjo la 12-an de februaro 1562 kaj estis entombigita en la Baziliko de Sankta Domeniko.[3]
Verkaro
[redakti | redakti fonton]- Commentaria in Tractatum proportionum Alberti de Saxonia, 1506
- Liber de Pleuritide; ad Galeni&Hippocratis scopum, 1536
- De Morbo Gallico, 1551
- In Hippocriatis Prognostica commentarii, 1551
- Consilia Medicinalia, ad varia morborum genera ..., 1556
- Consilia Medicinalia, ad varia morborum genera ..., 1556
- Medicinales aliquot tractationes... a nonnullis tempestatis nostrae in arte medica clarissimis viris conscriptae..., Matheus Curtius, 1561
- De morbis cvrandis, ad tyrones, 1562
- Practicae magnae Benedicti Victorii ... De morbis cvrandis, ad tyrones, 1562
- Ars de dosibus medicinarum, et alia, Praestantissimorum medicorum monumenta, 1564
- De Cvrandis morbis, 1628
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Gualterus Burlaeus (1275-1345)
- Guillaume Rondelet (1507-1566)
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Universitato de Faenza, nuntempe Universitato de Bolonjo kun sidejo en Faenza.
- ↑ La scienco de la sano, la malsano, kaj la neŭtraloj.
- ↑ Dizionario Biografico degli Italiani