Catalpa bignonioides
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ordinara katalpo (Catalpa bignonioides), floroj
| ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
La ordinara katalpo (Catalpa bignonioides) estas foliarbo el la familio de la Bignoniacoj. Ĝia natura disvastigejo situas en Usono. En Eŭropo ĝi estas plantita kiel ornama arbo. Ĝi troviĝas relative ofte en parkoj kaj grandaj ĝardenoj. Ĉiuj partoj de la arbo estas malforte venenaj.
Priskribo
[redakti | redakti fonton]La ordinara katalpo atingas altecon de 15 ĝis 18 metroj. La arbo ricevas dikan, ofte mallongan trunkon. La arbokrono estas larĝa kaj neregula. La arboŝelo estas helbruna kaj maldika.
La folioj estas korformaj, 10 ĝis 20 centimetrojn longaj, pintaj kaj kompletrandaj. La floroj estas blankaj kaj havas en la gorĝo purpurajn makulojn kaj du flavajn laŭlongajn striojn. La floroj staras multnombre en 10 ĝis 15 cm longaj grapolaroj. La planto floras de junio ĝis julio. La fruktoj konsistas el multaj maldikaj septoj. Ili estas tra la vintro ĉe la arbo. Nur jam en printempo ili malfermiĝas.
Tre maljunaj katalpoj kreskigas kelkfoje branĉojn, kiuj atingas la grundon kaj ricevas radikojn kaj novajn trunkojn.
La kromosomnombro estas 2n = 40.
Disvastigo kaj postuloj al la kreskejo
[redakti | redakti fonton]La natura disvastigejo etendiĝas trans la sudoriento de Usono ĝis Florido.
La ordinara katalpo kreskas sur apudriveraj ebenaĵoj. La arbo preferas modere humidan kaj tre nutraĵriĉan grundon. La grundo estu sabla ĝis gravela kaj neŭtrala ĝis alkala. Ĝi preferas sunajn, kiuj ne estas tro malvarmaj, vintre.
Sistematiko
[redakti | redakti fonton]Oni distingas plurajn kultivarojn. Inter ili:
- 'Aurea' kun orflavaj ŝosaĵoj kaj nur poste verdaj folioj.
- 'Nana' kun pli malgrandaj folioj kaj densa arbokrono, kiu fariĝas malprofunda en la aĝo. Tiu kultivaro estas ofte greftita kiel alttrunko por esti uzata por planti apud strato kaj en ujoj.
Veneneco
[redakti | redakti fonton]La tuta planto estas nur iomete venena. La ĉefa veneno estas katalpino, kiu troviĝas en ĉiu plantparto krom en la semo. En la folioj troviĝas ankoraŭ ĉ. 1,5 % p-kumaracido, ursolacido kaj kafacido. La ligno enhavas ĉininon.
Uzado
[redakti | redakti fonton]La ordinara katalpo estas uzata kaj kiel utilarbo kaj kiel ornamarbo. La arbo estas rigardata kiel abelpaŝtejo.
Fontoj
[redakti | redakti fonton]Literaturo
[redakti | redakti fonton]- Andreas Roloff, Andreas Bärtels: Flora der Gehölze. Bestimmung, Eigenschaften und Verwendung. Mit einem Winterschlüssel von Bernd Schulz. 3., korrigierte Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart (Hohenheim) 2008, ISBN 978-3-8001-5614-6, S. 168.
- Hecker, U.: Wald- und Parkbäume. Blv. München. 2001 .ISBN=3-405-16020-0 paĝo 88