Saltu al enhavo

Cedaka

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Parto de serio

stelo de Davido  
Judismo

Portalo | Kategorio
Judoj · Judismo · Kiu estas judo
Ortodoksaj · Konservema judismo
Progresiva (Reforma - Liberala) · Ultraortodoksaj
Samarianoj · Falaŝoj · Karaimoj
Etnaj grupoj kaj lingvoj
Aŝkenazoj · Sefardoj · Mizraĥoj
Hebrea · Jida · Judhispana · Geeza
Religio
Dio · Principoj de kredo en judismo · Diaj nomoj
613 micvot · Halaĥa · Leĝaro de Noe
Mesio · Eskatologio
Juda pensado, filozofio kaj etiko
Juda religia filozofio
Cedaka · Musar · Elekteco
Ĥasidismo · Kabalo · Haskala
Religiaj tekstoj
Torao · Tanaĥo · Miŝno · Talmudo · Midraŝo
Tosefta · Miŝne Tora · Ŝulĥan Aruĥ
Siduro · Maĥzoro · Pijuto · Zoharo
La vivciklo, tradicioj kaj kutimoj
Brit mila · Brit ŝalom · Pidjon ha-ben · Simĥat Bat · Bar-micvo
Ŝiduĥ · Nupto · Divorco (Get) · Sepulto
Kaŝrut · Juda kalendaro · Judaj festotagoj
Talito · Tfilino · Cicito · Kipao
Mezuzo · Menorao · Ŝofaro · Sefer Tora
Signifaj figuroj de judismo
Abraham · Isaak · Jakobo · Moseo
Salomono · Davido · Elija · Aaron
Majmonido · Naĥmanides · Raŝi
Baal Ŝem Tov · Gaon de Vilno · Maharal
Religiaj konstruaĵoj kaj institutoj
Templo · Sinagogo · Jeŝivo · Bejt midraŝ
Rabeno · Ĥazan · Dajan · Gaon
Kohen (pastro) · Maŝgiaĥ · Gabaj · Ŝoĥet
Mohel · Bejt din · Roŝ jeŝiva
Juda liturgio
Ŝema · Amida · Kadiŝ
Minhag · Minjan · Nosaĥ
Ŝaĥarit · Minĥa · Ma’ariv · Ne’ila
Historio de judoj
Antikva historio de Izraelo
Historio de judoj en mezepoko
Historio de judoj en novepoko
Proksimaj temoj
Antisemitismo · Holokaŭsto · Israelo
Filosemitismo · Cionismo
Abrahama religio

Cedaka, Cedako, Tzedakah {en hebrea tsedaˈka aŭ Ṣ'daqah [sˤəðaːˈqaː] en klasika hebrea (|צדקה) (en araba |الصدقة| aṣ-Ṣadaqa), estas hebrea vorto kiu signifas "justo", sed oni uzas plej ofte por signifi bonfaro.[1] Notinde, tiu koncepto de "bonfaro" estas diferenca el la moderna okcidenta kompreno de "karitato", kiu estas tipe komprenita kiel spontanea ago de bona volo kaj markilo de malavareco, ĉar tzedakah estas anstataŭe etika devigo. En Judismo, tzedakah referencas al la religia devigo fari tion kio estas prava kaj justa, kion Judismo emfazas estas grava parto de vivo en spirita vivo. Tiel, malkiel volonta filantropio, tzedakah estas rigardata kiel religia devigo kio devas esti plenumita senkonsidere al propra financa stato, kaj estas konsiderata ordono eĉ por tiuj de limigitaj financaj rimedoj. Pli larĝe, tzedakah estas konsiderata unu el la tri ĉefaj agoj kiuj povas pozitive influi kontraŭmalfavora elĉiela dekreto.

La vorto tzedakah estas bazita sur la hebrea (|צדק, Tzedek) kiu signifas praveco, socialjusteco aŭ simple justeco, kaj estas rilata al la hebrea vorto Tzadik, kiu signifas justa kiel adjektivo (aŭ justulo kiel nomo en la formo de substantivo). Kvankam la vorto aperas 157 fojojn en la Masora Teksto de la Hebrea Biblio, tipe en rilato al "justeco" mem, ties uzado kiel termino por "bonfaro" en la supra senco estas adapto de Rabena Judismo en tempoj de Talmudo.

En la Mezepoko, Maimonido konceptis ok-nivelan hierarkion de tzedakah, en kiu la plej alta formo estas doni donacon, prunton aŭ partnerecon kiu rezultu en tio ke la ricevanto iĝu mem-sufiĉa, anstataŭ vivteni sin el aliuloj; en sia vidpunkto, la dua plej alta formo de tzedakah estas fari donacon anonime al nekonata ricevanto.[2]

  1. Donin, Rabbi Hayim Halevy. (1972) To Be A Jew. New York: Basic Books.
  2. Maimonides Eight Degrees of Tzedakah (PDF). Jewish Teen Funders Network. Arkivita el la originalo je 2018-11-23. Alirita 26a de novembro, 2018. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2018-11-23. Alirita 2019-09-24.

Bibliografio

[redakti | redakti fonton]
  • Dossick, Rabbi Wayne (2010). Living Judaism: The Complete Guide to Jewish Belief, Tradition, and Practice. ISBN 9780060621797.