Saltu al enhavo

Crystal Eastman

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Crystal Eastman
Persona informo
Crystal Eastman
Naskiĝo 25-an de junio 1881 (1881-06-25)
en Marlborough
Morto 8-an de julio 1928 (1928-07-08) (47-jaraĝa)
en Erie
Mortis per Nefropatio Redakti la valoron en Wikidata vd
Tombo Woodlawn Cemetery (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Lingvoj angla vd
Ŝtataneco Usono Redakti la valoron en Wikidata vd
Alma mater Universitato Kolumbio
Vassar College (en) Traduki
New York University School of Law (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Familio
Patrino Annis Bertha Ford Eastman (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Gefratoj Max Eastman Redakti la valoron en Wikidata vd
Edz(in)o Walter Fuller Redakti la valoron en Wikidata vd
Infanoj Jeffrey Fuller (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Profesio
Okupo advokato
sufrageto
pacaktivisto
ĵurnalisto
verkisto Redakti la valoron en Wikidata vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

Crystal EASTMAN (naskiĝis la 25-an de junio 1881 en Marlborough, Masaĉuseco - mortis la 8-an de julio 1928 en Erie, Pensilvanio) estis usona juristo, ĵurnalisto kaj verkisto, kiu estas plej konata kiel feministo kaj pacifisto.

Ŝi estas plej konata kiel gvidanto en la batalo por virina balotrajto, kunfondinto kaj kunredaktoro (kune kun sia frato Max Eastman) de la radikala arto kaj politika revuo The Liberator, kunfondinto de la Internacia Unio de Virinoj por Paco kaj Libereco, kaj kunfondinto de la Usona Unio de Civilaj Liberecoj en 1920 [1].

La laboro de Eastman, kaj en virinaj aferoj, pacproblemoj kaj laborista protekto, estis longe preteratentita kaj forgesita. Ŝi ankaŭ estis iom ombrita fare de ŝia frato Max. Je la fino de la 20-a jarcento, aliflanke, ŝi estis elmontrita denove, kaj en 2000, ŝi estis induktita en la Nacian Virinan Halon de Famo en Seneca Falls, Novjorkio [2] [3].

Eastman iĝis frua feministo, interalie inspirita fare de ŝia patrino kiu estis kaj pastro kaj sincera subtenanto de la rajtoj de virinoj [4]. Eastman gajnis magistron en sociologio en Universitato Kolumbio en 1904 kaj tiam studis juron en la Universitato de Novjorko. Ŝi tiam vivis en socialisma kolektivo en Greenwich Village kaj laboris kiel volontulo pri loĝproblemoj [5].

Ŝi konatiĝis kun Paul Kellogg, redaktisto de la revuo Charities and the Commons, kiu sugestis ke ŝi povus partopreni esplorprojekton pri laborakcidentoj. Ŝi kolektis materialon pri 1 000 industriaj akcidentoj, kaj precipe rigardis kio okazis al la familio kiam la provizanto (la mongajnanto) ne plu povis labori. Ŝia laboro estis publikigita kaj ŝi estis la nura virino estanta metita sur komisionon kiu esploris novan leĝaron en la kampo [6].

En 1909, ŝi persvadis sian fraton Max por komenci viran asocion por virina balotrajto en Columbia. Ŝi mem geedziĝis en 1911 kaj translokiĝis al Viskonsino, kie ŝi gvidis kampanjon por referendumo pri voĉdonrajto. En 1913 ŝi estis apartigita, translokiĝis reen al Novjorko kaj ricevis estraran sidlokon en la balotrajtoorganizaĵo National American Woman Suffrage Association.

Kreskanta radikalismo

[redakti | redakti fonton]

Ŝi rapide trovis ke tiu organizaĵo ne estis sufiĉe radikala, kaj kune kun Alice Paul kaj aliaj ŝi fondis la Kongresan Union por Virina Balotrajto, antaŭulo de la Nacia Virina Partio.

Eastman estis inter tiuj kiuj estis kontraŭ speciala protekto por virinoj en la laborantaro, ĉar ŝi kredis ke tio limigus iliajn ŝancojn. Ŝi ankaŭ kontraŭis ke viroj devas pagi alimenton en kazo de eksedziĝo, ĉar tio egalis diri ke virinoj ne povas prizorgi sin [7].

Milita rezisto

[redakti | redakti fonton]

Eastman estis pacifisto kaj en 1914 kun-fondis la Virinan Pacan Partion, kiu akiris 25 000 membrojn ene de la unua jaro. Ŝi kredis ke virinoj havis naturan instinkton protekti vivon kaj estis tiel pli emaj al pacaj solvoj.

Dum la Unua Mondmilito ŝi - interalie kiel gvidanto de la Usona Unio Kontraŭ Militarismo - pasie argumentis kontraŭ la rearma politiko de la registaro kaj kontraŭ la eniro de Usono en la militon. Ŝi estis fervora verkisto, inkluzive en la revuo The Masses, publikigita fare de ŝia frato Max Kiam ĉi tiu revuo estis malpermesita, la du komencis The Liberator, kiu estis publikigita de 1918 ĝis 1922. Eastman ankaŭ estis membro de la civitanrajta organizaĵo National. Civil Liberties Bureau (pli posta Usona Unio de Civilaj Liberecoj), kie ŝi precipe laboris kun sinesprimlibereco kaj subteno por militrifuzantoj [8].

La radikalismo de Eastman kondukis al kritiko de pli modera agado en la virinmovado. Iuj malŝatis ŝian subtenon por la Rusia Revolucio de 1917, aliaj malŝatis la ideojn de libera amo kaj kontraŭkoncipo. Ankoraŭ aliaj opiniis ke ŝi devus rezigni ŝian pacifismon kaj subteni la militinveston de la lando por certigi la subtenon de viraj politikistoj en la batalo por la voĉdonrajto [9] [10].

La postmilita periodo

[redakti | redakti fonton]

Eastman tamen staris. En 1919 ŝi donis la malferman paroladon ĉe kio estis nomita la Unua Feminisma Kongreso en Novjorko. Ŝi pentris larĝan bildon kaj notis ke virinoj estis ekskluditaj de politiko, estis pagitaj malaltaj salajroj kaj estis diskriminaciitaj en geedziĝo. Ŝi argumentis ke virinoj kiuj estis hejme por kreskigi infanojn devus havi salajron de publiko, tiel ke ili iĝis finance sendependaj de siaj edzoj [11]. Ŝi plue argumentis ke viroj devus lerni tradician mastrumon. En la revuo Birth Control Review, ŝi apogis la postulon je seksa edukado kaj argumentis por la rajto de virinoj elekti ĉu kaj kiam ili volis havi infanojn [12].

En 1919, Eastman reedziĝis, ĉi-foje al la brita pacisto kaj poeto Walter Fuller. Ili ambaŭ havis malfacilecon trovi permanentan laboron pro siaj radikalaj opinioj. Subteno por Sovetunio precipe kondukis al ĉikanado kaj gvatado de la FBI. Eastman havis nur fojan enspezon de verkado. La paro pasigis plurajn periodojn en la 1920-aj jaroj en Anglio, kie Eastman ankaŭ estis aktiva en la balotrajtomovado kaj komencis filion de la Paca Partio de la Virino. Tamen, la ekonomio estis same granda problemo tie [13].

En 1927 Fuller mortis. Eastman tiam iris reen al Usono, sed mortis pro rena malsano la sekvan jaron, en aĝo de nur 46 [14].

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. “Crystal Eastman”, Encyclopædia Britannica.
  2. Crystal Eastman. National Women's History Museum. Arkivita el la originalo je January 23, 2012. Alirita October 18, 2011 .
  3. . Biography of Crystal Eastman, Feminist, Civil Libertarian, Pacifist (angle). Alirita 2023-07-06 .
  4. Ida Harper Husted, "A Woman Minister Who Presides Over a Large Eastern Church." The San Francisco Chronicle, January 27, 1901.
  5. Robert E. Humphrey, Children of Fantasy: The First Rebels of Greenwich Village (New York: John Wiley and Sons, 1978)
  6. Newman, Roger K.. (2009) The Yale biographical dictionary of American law, Yale Law library series in legal history and reference. New Haven: Yale University Press, p. 180. ISBN 978-0-300-11300-6.
  7. Dawn Keetley. (January 1, 2005) Public Women, Public Words: A Documentary History of American Feminism. 1900 to 1960. Vol. II. Rowman & Littlefield, p. 238–. ISBN 978-0-7425-2225-1.
  8. Women and Peace: The Legacy. Ms. Magazine. Arkivita el la originalo je October 16, 2016. Alirita October 18, 2011 .
  9. Examining the American peace movement prior to World War I (April 6, 2017). Alirita October 20, 2019 .
  10. Crystal Eastman. Vassar College: Innovators. Arkivita el la originalo je May 8, 2011. Alirita October 18, 2011 .
  11. . The Feminist History of "Child Allowances" (en-US) (May 12, 2021). Alirita May 18, 2021 .
  12. Lisa Petriello (May 24, 2018) The Socialist » Remembering Socialist Feminist Crystal Eastman. Arkivita el la originalo je May 28, 2018. Alirita May 6, 2020 .
  13. Origins (en-US). Alirita 2023-07-04 .
  14. Winnington, G. Peter. (2014) Walter Fuller: the Man Who Had Ideas. Mauborget: The Letterworth Press, p. chaer 10. ISBN 978-2-9700654-2-5.

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]