„ Nobla itala patrioto estis Mazzini. Liaj Devoj de l' Homo estis dediĉitaj al la italaj laboristoj. La tradukon entreprenis la Ĝenova laborista grupo por honori sian samurban apostolon en la 50-a datreveno de lia morto. La stilo estas tiu de publika alparolo kaj la traduko bone konservis tiun econ. Sed pri la temo mem oni devas konstati ke tiaj moralaj, politikaj kaj ekonomiaj pripensoj kaj konsilioj rapide kadukiĝas se la verko, restas interesa je historia aŭ stila vidpunkto, ĝi perdis sian efikon; la rapida evoluo de l' vivkondiĉoj kaj pensmanierojn igas maltrafaj multajn argumentojn kaj rezonojn. Kion la libro montras estas ke Mazzini havis siatempe altan idealon kaj ke li elokvente dissemis siajn utilajn admonojn. ”
„ Mazzini (1805—1872) fama itala socialisto kaj agitatoro, naskiĝis en Pisa, agis en Genova kiel advokato kaj ĵurnalisto. Li estis entuziasma batalanto por la idealoj de l’ homaro: libereco kaj egaleco. Kiel "carbonaro“ li estis ekzilita kaj pro konspiro, gvidita de li el Geneve (Svisujo), en "kontumacio“ kondamnita al morto. En 1848 li revenis Italujon, kie li fondis gazetojn kaj estis elektita deputito. Post lia morto la itala parlamento rekonis liajn meritojn kaj la itala popolo eĉ nun gloras lian memoron.
M. skribis multajn valorajn, ĉefe sociologiajn verkojn, inter kiuj la "Devoj de la homo“ estas unu el la plej konataj. Ĝi estas valora por ĉiu civilizila homo. Pro tio estas tre salutinda la eldono en Esperanto, per kiu la grava verko povas esti konigita al la internacia legantaro. Sed bedaŭrinde la traduko estas tiel malbona, ke ni povas ĝin nur mallaŭdi, eĉ ne konsiderante la amason da preseraroj. Espereble plibonigita flue esperantstila noveldono iam ebligos al ni ĝui ĉi tiun eminentan libron. ”
„ Gravan laboron liveris nia malnova samideano Arabeno, tradukante tiun gravan verkon de la famekonata itala politikisto kaj ekonomiisto. Laŭ lingva vidpunkto lia traduko okupos honoran lokon en la Esperanta libraro. ”
„ Se iu persono ne legis la verkon de Mazzini li devas legi la esperantan eldonon. Eĉ se li legis la eldonon anglan, li ankaŭ devus legi tiun ĉi eldonon.
Giuseppe Mazzini estis Itala patrioto kiu tre klopodis pri la unuiĝo de Italujo en Patrolando. Oni ekzilis lin. Li vizitis Anglujon kaj dum sia restado li skribis al la italaj laboristoj tiujn traktaĵojn.
Estas atentinde ke Mazzini emfazis la devojn kiujn la homoj ŝuldas al la socio, kaj ne la rajtojn
de la individuo.
La edukado estas la ŝlosilo. Per la edukado oni povas scii siajn devojn pri Dio, pri la leĝo, la homaro, la familio, la patrujo kaj pri si mem. La celo de la edukado estas internacia Frateco, kaj la koopera asocio de homoj en la industrio kaj aliaj sferoj.
Iu rimarkis, ke la lingvo de ni parolata estas malsama, sed Mazzini diras, “la larmoj, la agado, la martireco formas lingvon komunan por ĉiaj kaj kiun vi ĉiuj komprenas.” Mi opinias ke se li nune vivus li subtenus Esperanton.
Liaj diraĵoj pri la emancipado de virinoj tre ĝojigas MIN.
La stilo estas simpla kaj oni povas facile kompreni ĝin. Estas plej bone ke mi finu per paragrafo el la antaŭparolo de la tradukinto :
“Liaj “Devoj de la Homo' estas verko leginda ne nur por italoj sed por ĉiuj mondanoj. Kaj ĉar en ĝiaj paĝoj spiras la interna ideo de la esperantismo, mi ĝin fidele tradukis en la lingvon de li profetitan, penante konservi kiel eble plej lian stilon, por modeste honori mian grandan samurbanon, Profeton de Italujo, Apostolon de la Homaro, en la 50-a datreveno de lia morto.” Kun tio mi tute konsentas. ”
