Histoire de Gil Blas de Santillane
| Histoire de Gil Blas de Santillane | |
|---|---|
| |
| skribita verko • literatura verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Alain René Lesage |
| Lingvoj | |
| Lingvo | franca lingvo |
| Eldonado | |
| Eldondato | 1715 |
| Ĝenro | pikareska romano |
La rakonto de Gil Blas de Santillane (france L'Histoire de Gil Blas de Santillane) estas pikareska romano de Alain-René Lesage eldonita inter 1715 kaj 1735.
Intrigoresumo
[redakti | redakti fonton]Gil Blas naskiĝas en mizero al stalisto kaj ĉambristino de Santillana en Kantabrio kaj estas edukita de sia onklo. Li foriras de Oviedo ĉe la aĝo de dek sep por ĉeesti la Universitaton de Salamanko. Lia brila estonteco estas subite interrompita kiam li estas devigita helpi rabistojn laŭ la vojo kaj estas alfrontita kun prizono. Sensperta en la mondo, okazas al li la plej diversaj aventuroj: li estas trompita, li estas forrabita de banditoj, li savas sinjorinon, kiu falis en iliajn manojn, finiĝas senkulpa en malliberejo.
Liberigita, post servo de lia senteco, li iras kune kun amiko al Valadolido, kie li iĝas la servisto de kanoniko, poste de malkapabla kuracisto kaj iĝas kuracisto mem. Li fariĝas valeto kaj, super la kurso de pluraj jaroj, estas kapabla observi multajn malsamajn klasojn de socio, kaj laikaj kaj klerikaj. Pro sia okupo, li renkontas multajn disreputablajn homojn kaj estas kapabla ŝanĝiĝi adekvate al multaj neatenditaj situacioj, danke al lia adaptabiĝebleco kaj rapida humuro.
En Madrido li konas la etoson de la teatro kaj tiun de la kortego. Li revenas al Oviedo ĝustatempe por helpi sian mortantan patron kaj ĉi tie li geedziĝas kun Antonia. Reen en Madrido, li iĝas la favorato de grafo kiu tamen falas en malhonoro; novaj malfeliĉoj, kiel la morto de lia edzino, kaj novaj aventuroj, kiuj tamen havas feliĉan finon kun la edziĝo de Gil Blas kun la bela Dorotea. Li fine troviĝas ĉe la reĝa kortego kiel ŝatulo de la reĝo kaj postenas kiel sekretario al la ĉefministro. Laboranta lian vojon supren tra malfacila laboro kaj spionaro, Gil estas kapabla emeritiĝi al kastelo kaj ĝui riĉaĵon kaj malfacile gajnitan decan vivon.
Signifo kaj ricevo
[redakti | redakti fonton]Gil Blas estas rilatita al la teatraĵo de Lesage Turcaret (1709). En ambaŭ verkoj, Lesage uzas longan liston de humuraj valetoj en la servo de ŝtelistaj mastroj, virinoj de dubindaj moraloj, kornumitaj sed ankoraŭ feliĉaj edzoj, manĝemaj bongustuloj, ridindaj poetoj, falsaj savantoj kaj danĝere sensciaj doktoroj, por fari sian rakonton. Ĉiu klaso kaj ĉiu okupo fariĝas arketipo.
Ĉi tiu verko estas kaj universala kaj franca ene de hispana kunteksto. Tamen, ties originaleco estis pridemandita. Voltaire estis inter la unuaj kiuj atentigis similecojn inter Gil Blas kaj Marcos de Obregón de Vicente Espinel, de kiu Lesage depruntis plurajn detalojn. Konsiderante ke Gil Blas estas esence hispana, José Francisco de Isla asertis traduki la verkon el la franca en la hispana por revenigi ĝin al ties natura stato. Juan Antonio Llorente sugestis ke Gil Blas estis skribita de la historiisto Antonio de Solís y Ribadeneyra per argumento ke ne nuntempa verkisto povus skribi tiun verkon de tia detalo kaj precizeco.