Jizerka (Kořenov)

	Jizerka
	germane Klein Iser
	vilaĝo
	Panský dům en Jizerka en 2016
	Oficiala nomo: Jizerka
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Liberec
Distrikto	Jablonec nad Nisou
Administra municipo	Kořenov
Historiaj regionoj	Bohemio, Sudetio
Montaro	Jizera montaro
Domoj	18 2011
Rivero	Jizerka
Situo	Jizerka
- alteco	862 m s. m.
- koordinatoj	50° 49′ 07″ N 15° 20′ 44″ O / 50.81861 °N, 15.34556 °O (mapo)
Katastro	27,35 km² (2 735 ha) Jizerka
Loĝantaro	18 (2021)
Denseco	0,66 loĝ./km²
Unua skribmencio	1539
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	468 50
	Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
	Vikimedia Komunejo: Jizerka (Kořenov)
	Portalo pri Ĉeĥio

Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Jizerka

Koordinatoj: 50° 49′ 07″ N 15° 20′ 44″ O / 50.81861 °N, 15.34556 °O (mapo)

Jizerka (germane Klein Iser) estas vilaĝo en Ĉeĥio, parto de municipo Kořenov en distrikto Jablonec nad Nisou. En la jaro 2011 estis ĉi tie registritaj 18 adresoj. En la jaro 2021 ĉi tie daŭre vivis 18 loĝantoj.

Jizerka estas ankaŭ nomo de katastra teritorio kun areo 27,35 km².

Jizerka estas hodiaŭ centro de somera kaj vintra turismo. Ĝi havas ŝosean komunikon kun la resto de Kořenov (konkrete kun Horní Polubný), sed dum vintraj monatoj ĝi iam estadas fortranĉita de la mondo per neĝamasoj. Konstruareo de la vilaĝo estas ekde la jaro 1995 protektata kiel vilaĝa memoriga rezervejo.

Situo

Ĝi situas sur Malgranda Jizera herbejo inter Vlašský kaj Střední jizerský hřbet de Jizera montaro en supermara alteco 862 m s. m., kio farigas ĝin la plej alte situantan domaron de Jizera montaro.

Tra la domaro trafluas rojo Jizerka, en kiun ĉi tie enveŝiĝas rojoj Sklářský kaj Safírový potok. Laŭ la rojo la domaro estas ankaŭ nomita, iama nomo Vilémova výšina el la jaro 1815 laŭ filo de tiama posedanto de la senjorujo Clam-Gallas ne enviviĝis. Proksime de la domaro, laŭlonge laŭ montara ŝoseo al Smědava, troviĝas nacia naturrezervejo Torfejo de Jizerka.

Historio

La domaro estas unuafoje skribe menciata en la jaro 1539 en registro de praga arkivo en disputo pri limoj inter la bohemia senjorujo de navarova kaj la germana frýdlanta kiel forestanta loĝejo de birdembuskistoj. La rezulto de tiu ĉi disputo estis foraĉeto de la domaro kaj ĝia ĉirkaŭaĵo en posedaĵon de la fridlanta senjorujo en la jaro 1591. Ekde la 15-a jarcento ĝi estis vizitata fare de italaj prospektoroj serĉantaj juvelojn en rojo Safírový potok. Tiuj ĉi tie serĉis la tutan vicon de multekostaj ŝtonoj, estis inter ili ekzemple rubenoj, bluaj safiroj, spineloj, topazoj kaj en nelasta vico mineralo ilmenito, kiu estis fare de lokuloj nomita kiel izerino. En la jaro 1769 la domaro havis sume 7 domojn.

En la jaro 1828 fondis vitristo Franz Anton Riedel la unuan vitrofarejan gisejon en la domaro. Oni produktis en ĝi kavan vitron kaj vitrajn stangojn. La dua vitrofareja gisejo estiĝis en la jaro 1866 kaj ĝi funkciis ĝi la jaro 1911.

Jizerka estis en la jaroj 1850–1936 konsisto de municipo Bílý Potok, en la jaroj 1936–1959 memstara municipo.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	306
1880	334
1890	334
1900	249
1910	211
1921	159

Jaro	Loĝantoj
1930	157
1950	80
1961	28
1970	19
1980	3
1991	2

Jaro	Loĝantoj
2001	8
2011	13
2021	18

Interesaĵoj kaj memorindaĵoj

Domo Hnojový (Misthaus) printempe de 2010

Hnojový dům de germana vojaĝisto kaj aventuremulo Gustav Ginzel, kiu en la jaro 2008 mortis.
Piramido – eksa akrigejo de vitro alikonstruita en la unuan restoracion en la domaro.
Muzeo de Jizera montaro en konstruaĵo de eksa lernejo.
Hotelo Panský dům
Bukovec (1005 m) – unu el la plej alte situantaj bazaltaj elfluaĵoj en Exropo. La monto kun unika faŭno kaj flaŭro, naturrezervejo.
Torfejo de Jizerka – nacia naturrezervejo
Torfejo de Jizera, nacia naturrezervejo
Černá jezírka, naturrezervejo
Rybí loučky, naturrezervejo

En domaro Jizerka loĝas malligita de publiko eksa komunista ĉefulo Lubomír Štrougal. Unu el nemoveblaĵoj, la tn. malnovan doganejon aĉetis ankaŭ miliardulo Petr Kellner. Sur loko de la devena konstruaĵo li konstruigis ĝian replikaĵon, li sukcesis ankaŭ laŭleĝigi konstruajn reguligojn faritaj sen permeso de antaŭa posedanto. Tio estis entute unuafoje , kiam en Jizerka aperis konstrua gruo. Kellner ankaŭ akiris permesilon por konstrui heliporton.

Jizera regiono de malhela firmamento

En valo de rivero Jizerka aj valo de limsektoro troviĝas tiel nomata "rezervejo de mallumo" aŭ Jizera regiono de malhela firmamento (pole Izerski Park Ciemnego Nieba), kiu estis establita pro celo de informado de vasta publiko pri problemaro de luma malpurigo. Ĝi devas popularigi noktan medion kaj subteni turisman viglecon. Sur kvar lokoj estis lokigitaj informaj tabuloj kun diversaj temoj pri la nokta firmamento kaj la luma malpurigo.

Rilataj artikoloj