Johnny Got His Gun
| Johnny Got His Gun | |
|---|---|
| literatura verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Dalton Trumbo |
| Lingvoj | |
| Lingvo | angla lingvo |
| Eldonado | |
| Eldondato | septembro 1939 |
| Eldonejo | Lippincott Williams & Wilkins |
| Ĝenro | anti-war novel • war fiction |
Joĉjo prenis sian pafilon (angle Johnny Got His Gun) estas kontraŭmilita romano verkita en 1938 de usona verkisto Dalton Trumbo. La romano ricevis unu el la unuaj Naciaj Libropremioj Most Original Book 1939 [1]. La filmadaptigo (1971) estis scenarita por la ekrano kaj reĝisorita fare de Trumbo mem.
La verko rakontas la rakonton de Joe Bonham, usona infanteriisto en Unua Mondmilito kiu estis grave pafvundita en la lasta tago de la milito. Lia vundo rezultigis la perdon de liaj membroj, kaj kapvundo kiu igis lin blinda, surda kaj muta.
La verko traktas temojn de bioetiko, la moralan signifon de medicinaj atingoj kaj la farebleco de milito. Krome, la verko traktas ankaŭ pli larĝajn filozofiajn demandojn pri la difino de "vivo" kaj "ekzisto".
Fono
[redakti | redakti fonton]La titolo estas modifo de la frazo "Johnny, Get Your Gun" (Joĉjo, Prenu vian pafilon), amaskrio kutime uzata por instigi junajn usonanojn membriĝi en la militistaro en la malfruaj 19-a kaj fruaj 20-a jarcentoj [2]. La frazo estis popularigita per la kanto de George M. Cohen " Over There ", kiu estis vaste ludita dum la unua jaro da la implikiĝo de Usono en Unua Mondmilito; versioj prezentitaj fare de Al Jolson, Enrico Caruso kaj Nora Bayes verŝajne vendis la plej multajn kopiojn sur gramofondiskoj tiutempe. "Johnny Get Your Gun" ankaŭ estas la titolo de filmo (1919) reĝisorita fare de Donald Crisp [3].
Multaj el la fruaj memoroj de protagonisto Joe Bonham estas bazitaj sur la frua vivo de Dalton Trumbo en Koloradio kaj Los-Anĝeleso. La romano estas inspirita per artikoloj pri du grave vunditaj viroj pri kiuj Trumbo legis: larmo-indukta hospitalvizito de Edward la 8-a, tiama princo de Kimrujo, Curley Christian, kredita esti la unua kaj nur kanada soldato en la Unua Mondmilito estinta kvarobla amputito, kaj brita majoro kies korpo estis tiel terure mutilita ke lia familio estis anoncita malaperinta. La familio eksciis la veron jarojn post lia morto en hospitalo [4][5]. "Kvankam la romano estis pacisma verko publikigita dum milita tempo, ĝi ricevis bonajn recenzojn kaj gajnis la American Booksellers Award en 1940 ". (Ĝi estis publikigita du tagojn post kiam milito estis deklarita en Eŭropo, pli ol du jarojn antaŭ ol Usono aliĝis al Dua Mondmilito).
Publikigita en la Daily Worker (Ĉiutaga Laboristo) en marto 1940 [6], publikaĵo de la Komunista Partio de Usono, la libro iĝis "kunvenpunkto por maldekstruloj " kiuj kontraŭbatalis partoprenon en Dua Mondmilito dum la Pakto Molotov-Ribbentrop 1939-1941, kiam Sovetunio konservis ne-agresinterkonsenton kun Nazia Germanio. Baldaŭ post la germana invado de Sovetunio en 1941, Trumbo kaj liaj eldonistoj decidis suspendi represadon de la verko ĝis la fino de la milito, ĉar la Usona Komunista Partio subtenis la militon tiel longe kiel Usono estis aliancita kun Sovetunio kontraŭ Nazia Germanio [7].
En lia antaŭparolo al la represo, (1959) Trumbo priskribas ricevi leterojn de dekstrulaj izolistoj petantaj kopiojn de la verko post kiam la libroj elĉerpiĝis. Trumbo kontaktis la FBI kaj donis al ili tiujn leterojn. Trumbo bedaŭris ĉi tiun decidon, kiun li poste nomis "stulta", post kiam du agentoj de la FBI venis al lia hejmo kaj evidentiĝis, ke "ilia intereso ne estis en la leteroj, sed en mi" [8].
Intrigo
[redakti | redakti fonton]La verko estas dividita en du partojn: "La Mortintoj" kaj "La Vivantaj".
La mortintoj
[redakti | redakti fonton]Resumo
[redakti | redakti fonton]Johnny Bonham vekiĝas en hospitalo post esti trafita de kuglo dum batalo en la Unua Mondilito. Li malrapide rimarkas la plenan severecon de sia kondiĉo, (li perdis siajn manojn, siajn krurojn, sian flarsenton, sian vidkapablon, sian aŭdsenton kaj la kapablon paroli) kaj vane provas kontakti la ekstera mondo.
Tiu parto alterne montras la vivon de Johnny antaŭ la milito, kaj lian nunan situacion en la hospitalo. Liaj priskriboj de la pasinteco estas plenaj de sopiro, sed samtempe saturitaj de sarkasmo. Aldone al tiuj priskriboj, tiu sekcio enhavas akran kritikon de la Unua Mondilito, kaj de militoj ĝenerale.
Ĉe la fino de tiu parto, Johnny klarigas al si ke ekzistas jam ne ajna diferenco inter li kaj mortinto, ĉar neniu penso kiu trairas lian kapon estos dividita kun aliaj, kaj ili ĉiuj mortos kun li.
Detaligo
[redakti | redakti fonton]Johnny provas fari SINmortigon per sufokiĝo, sed ekkomprenas ke ili elfaris trakeotomion kaj ĝi estas malebla por li. Komence Johnny volas morti, sed poste li komencas havi longan monologon kun si mem. Ĝi vagas inter la nuna realo (filmita en nigrablankaĵo) kaj fantazio kaj memoro (filmitaj en koloro aŭ kun flou -malklara-); Li babilas de tempo al tempo kun Jesuo Kristo, memoras sian antaŭan vivon kun sia familio kaj sia amatino, la mitoj kaj kruelaj realaĵoj de milito aperas reflektitaj. Li decidas ke li volas esti metita en vitran skatolon por esti elmontrita ĉie en la lando por montri al publiko la veran vizaĝon de milito. Johnny sukcesas komuniki tiujn dezirojn al la militistaro trafante la hospitalkusenon kun sia kapo en morsa kodo, kiu estas detektita fare de la flegistino. La soldatoj ankaŭ respondas en morso kaj demandas al li kion li volas. La telegrafisto rifuzas tion fari: "Kiel mi demandos al tia homo ĉi tion?" Sed la maljunulo ordonas kaj li faras tion, tajpante sur la frunto, kaj li respondas:
- Mi volas senti la freŝan aeron sur mia haŭto. Mi volas senti, ke estas homoj ĉirkaŭ mi. Ne... Estus tro multekoste zorgi pri mi ekstere. Ili ne farus. Sed eble estas maniero por mi pagi por ĝi. Jes, ekzistas! Ili devas nur montri min kaj homoj pagos por vidi min! Multaj homoj! Metu min en vitran skatolon kaj konduku min eksteren por ke homoj amuziĝu! Konduku min al la strandoj kaj foiroj! Al la kvara de julio festoj kaj la cirkoj! Ĉu vi vidis la dukapan virinon el Timbuktuo? Kaj la hundvizaĝa viro, kiu rampas kiel reptilio...? Sed ili estas malsamaj. Ili naskiĝis tiel, jen kiel Dio faris ilin. Sed kio estas en urno, estas farita de homoj. Por vi, por mi kaj por la apuda najbaro, kaj tio postulas multe da planado kaj kostas multe da mono. Ili reklamu min kiel la solan pecon da viando en la mondo, kiu parolas el la dorso de sia kapo, kaj se tio ne allogas la publikon, diru, ke mi estas la lasta viro en la mondo, kiu aliĝis al la armeo kredante tion. la armeo faris virojn. Levu la flagon, knaboj, vian flagon, ilian flagon, ajnan flagon, ĉar la flago bezonas soldatojn, kaj la armeo faras virojn...! Mi volas eliri por ke homoj vidu min. Ili konduku min al foiro, kie ĉiuj povas vidi min. Prenu min eksteren... Se vi ne volas lasi homojn vidi min, tiam mortigu min, mortigu min, mortigu min
La plej maljuna ekkrias: "Kion ni atendis!" Kaj li decidas lasi ilin diri al li ke "ili faros ĉion eblan por nun"; Johnny nur ripetas "mortigu min". La ĉefaj ordonas, ke li estu senkomunikita, ke la fenestroj estu fermitaj kaj ke ĝi estu sekreta. Li diras al la armea pastro: "Ĉu vi ne havas ion por diri al li, patro?" Li balancas la kapon. "Mi povus almenaŭ diri al li, ke li kredu al Dio, ĉu?" La pastro respondas: "Mi preĝos por li dum la resto de miaj tagoj. Sed mi ne provos lian kredon per tiu stulteco." -"Kaj vi nomas vin pastro?" -"Ĉi tio estas produkto de via profesio, ne mia," kaj li foriras. La plej maljuna ordonas ke Johnny ricevu kontraŭdoloran drogon kaj ĉiu foriras. Johnny ekkomprenas ke li estis lasita sola por la resto de lia vivo.
Sed ne estas tia. En finaĵo, kiu estas en la filmskripto de Trumbo sed ne en lia romano, la flegistino akompanas lin, konfidas sin al Dio kaj, pro kompato, motu proprio aplikas eŭtanazion ; Johnny dankas lin de ene de sia korpo kaj preĝas al dio por rekompenci ŝin, sed estas surprizita en la procezo fare de soldato; Johnny daŭre vivas sian torturon kaj estas lasita tute sola, en la mallumo, kun la fenestroj fermitaj.
La vivantaj
[redakti | redakti fonton]La dua parto de la verko priskribas la decidon de Johnny "reveni al vivo". Kiel unua paŝo, Johnny decidas povi la pasado de la tempo, distingi inter tago kaj nokto kaj tiel plu. Li kalkulas la ŝanĝojn de la litotukoj en sia lito, kaj provas kalkuli la tempon, kiu pasas en lia koro. Fine, Johnny sukcesas kalkuli la tempon, kaj antaŭdiri ĝuste la sunleviĝon.
Johnny tiam decidas kontakti la eksteran mondon. Li faras tion ĵetante sian korpon sur la liton, kaj sendante mesaĝojn uzante morsan kodon.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ "1939 Book Awards Given by Critics: Elgin Groseclose's 'Ararat' is Picked as Work Which Failed to Get Due Recognition", February 14, 1940, paĝo 25.
- ↑ SparkNotes: Johnny Got His Gun: Themes, Motifs, and Symbols. SparkNotes.com. Alirita August 7, 2009.
- ↑ IMDb profile of 1919 film Johnny Get Your Gun
- ↑ "World War 1 Encyclopedia: Christian, Curley", Toronto Star, August 1, 2014. Kontrolita August 11, 2022.
- ↑ Flatley, Guy, "Thirty Years Later, Johnny Gets His Gun Again", The New York Times, June 28, 1970. Kontrolita August 11, 2022.
- ↑ . A Triumph of Anti-War Literature (March 2015). Alirita June 25, 2018.
- ↑ Kenneth Lloyd Billingsly (1998).
- ↑ Trumbo, Dalton. (1940) Johnny Got His Gun. New York City: Citadel Press. ISBN 978-0553274325.