Saltu al enhavo

Konformismo

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Pentraĵo de Louis-Léopold Boilly, 1830

Konformeco aŭ obeemo estas konduto imitanta de aliaj, ŝanĝo en konduto aŭ kredoj laŭ la normoj aŭ reguloj uzataj de la Kompanio aŭ la Grupo, socia adaptiĝo kaj grupa integrado. Ĝi estas situacio en kiu homo adaptas sian konduton aŭ opiniojn al ekzistantaj sociaj normoj kaj reguloj de konduto akceptitaj en donitaj cirkonstancoj, ĉu realaj aŭ imagitaj.

La esenco de konformeco

[redakti | redakti fonton]

Konformeco estas atingita per kaj malkaŝaj kaj kaŝaj rimedoj de kontrolo, kaj kiel rezulto de socia premo, reala aŭ imagita, sur la unuopulo/multopo (publiko). En la ĉiutaga lingvo, la uzo de la termino estas kutime prononcata en negativaj kuntekstoj: konformisto signifas malfortan karakteron, kiu imitas kaj sekvas malantaŭ aliaj laŭ iliaj ekzemploj aŭ ordonoj - "naĝado kun la fluo, samdirekte". Estas pensuloj, kiuj laŭdas la nekonformistojn : tiuj "solecaj lupoj", kiuj persistas malgraŭ la premoj de la socio kaj ribelas kontraŭ konvencioj. Aliflanke, estas tiuj, kiuj kredas, ke konformeco ne estas negativa, ĉar laŭ ilia opinio ne eblas havi normalan socion sen konformeco, kiu permesas ordon kaj stabilecon kaj sen ĝi povus okazi kaoso. Aliflanke, estas sufiĉe multaj pensuloj, kiuj kredas, ke konformeco ne estas necesa kondiĉo por normala kaj stabila socio. Tiel, konformeco estas la adapto de sintenoj, kredoj kaj kondutoj al sociaj normoj [1]. Sociaj normoj estas kaŝitaj kaj difinitaj kiel reguloj komunaj al grupo de homoj, kiuj determinas kaj diktas sian interagadon al aliaj. Ekzemple, kiam tre fama muzikgrupo vizitas urbon por koncerti, fanoj de la grupo organizas sin kaj kreas atendovicon dum la tuta nokto por aĉeti biletojn al la koncerto de la grupo. La moralakodo de la adorantoj de la grupo envicigitaj estas ke ju pli frue oni envicigas des pli bonaj estas la ŝancoj atingi la bileton, kaj oni sentis ĝeneralan malestimon por tiuj kiuj kubutpuŝas aŭ malobeas la ordon de la vico. Videblas, ke ĉi tiu leĝo ne estis skribita ie ajn sed la grupo sekvas tiun ĉi regulon [2]. La emo konduti konforme okazas en kaj grupetoj kaj socio kaj povas esti la produkto de senkonscia influo aŭ rekta socia premo. Konformeco okazas en la ĉeesto de aliaj, sed ankaŭ povas okazi kiam la persono estas sola [3]. Ekzemple, homo elstariĝas por la kantado de la himno ĉe televido eĉ kiam li estas sola en sia hejmo. Homoj ofte kondutas konforme pro la deziro ricevi senton de sekureco de la grupo, precipe de grupo kun la samaj karakterizaĵoj, kiel ekzemple aĝogrupo (kunulgrupo), kulturo, religio aŭ statuso. Ĉi tiu formado de konformeco nomiĝas "kunpensado" aŭ grupa pensado, kaj estas unu el la konformismaj fenomenoj: la emo de grupanoj konformiĝi adoptante komunan mallarĝan koncepton, "vicigante en linion" aŭ "rektigante sin" pri iu temo. Malemo adopti "kunpensado" povas konduki al socia malakcepto, eĉ ekskomunikado. Konformeco plej ofte estas atribuita al adoleskeco, sed ankaŭ grave influas plenkreskulojn [4]. Kiam konformeco okazas per taŭga socia influo, ĝi permesas en la fruaj jaroj de la vivo lerni kaj adopti la socian konduton necesan por konduti ĝuste en interago kun aliaj en socio [5]. Konformeco influas la formadon kaj prizorgadon de sociaj normoj, kaj helpas sociojn funkcii glate kaj en antaŭvideblaj manieroj.

Evoluo de la koncepto

[redakti | redakti fonton]

De 1933 ĝis 1945, milionoj da senkulpaj homoj, plejparte judoj, estis devige internigitaj en naziaj koncentrejoj tra nazie okupita Eŭropo. Nur post la fino de la Dua Mondmilito kiam finiĝis la Holokaŭsto, la mondo komprenis, ke tiuj internigejaj tendaroj fakte estas amasekstermaj fabrikoj, en kiuj pli ol ok milionoj da homoj estis buĉitaj. En 1978 estis onidiro, ke kelkaj homoj estis ostaĝitaj en izola komunumo nomata Johnstown. Post kiam la enketo finiĝis, komunumestro Jim Jones kolektis 1 000 loĝantojn kaj petis al ili fari sinmortigon trinkante venenon. Ili obeis lin kaj ĝi estis la plej granda amasa sinmortigo en la historio. Por provi trovi logikon en tiuj kaj aliaj agoj, la komenca tendenco estis klarigi malbonajn kaj frenezajn agojn kulpigante malbonulojn aŭ frenezajn individuojn [6]. Ĉi tiu raciiga pensado povas doni iom da trankvilo. Multaj esploristoj en la kampo de socia psikologio maltrankviliĝis pro la fakto, ke homoj foje faras neklarigitajn kaj neeksplikeblajn agojn. Kvankam la gvidantoj, kiuj igis la amasojn konduti neracie, havis probleman personecon, ne eblas, ke la tuta socio estas freneza [6] En 1936 la Muzafer Ŝerif faris unu el la unuaj studoj pri konformeco. Li estis interesita pri la maniero kiel homoj ŝanĝas opinion por akordigi kun la grupo. Li ekzamenis tion per la "aŭtokineta efiko". En lia esploro, partoprenintoj estis metitaj en malluman ĉambron por senĝene observi malgrandan lumpunkton iom malproksime de ili. Ili estis petataj taksi kiom malproksimen la punkto moviĝis. La lertaĵo en la studo estis, ke la punkto tute ne moviĝis. La sento de subjektoj ke la punkto moviĝas devenas de vida iluzio nomita la "aŭtokineta efiko" kiu unue estis malkovrita en la periodo de la Dua Mondmilito. Ĉi tiu iluzio kaŭzas, ke en stato de kompleta mallumo, estas sento, ke malgrandaj lumpunktoj moviĝas kvankam ili tute ne moviĝas. Estas vida iluzio, kiun ĉiuj homoj spertas. En la unua tago de la eksperimento ĉiu partoprenanto taksis malsame la kvanton de movo de la punkto. En la dua fazo de la studo, alia persono estis alportita en la ĉambron kune kun la subjektoj kaj li ankaŭ estis petita taksi la distancon ke la punkto moviĝis. Ĉi tiu persono estis kunlaboranto al kiu oni ordonis konstante diri precipe altajn distancojn, aŭ multe pli malaltajn, ol la taksoj de la reala subjekto. Ĉi tiu parto de la eksperimento estis farita plurajn fojojn sur ĉiu partoprenanto. Ŝerif trovis, ke kun ĉiu rondo la taksoj de la subjektoj pli kaj pli similas al tiuj de la kunlaboranto. Partoprenantoj en la eksperimentoj de Ŝerif spertis malklaran kaj ambiguan realecon.

La studo de Muzafer Ŝerif pri aŭtokineta efiko de 1936, kaj de Solomon Asch en Eksperimento de Asch de 1951 (montrita malsupre en la ĉapitro pri malemo), testis en kontrolita maniero la influon de socia medio sur vida percepto, kaj trovis ke la la ĉefaj kialoj de la fenomeno de konformeco estas du: normiga influo kaj informa influo.

Informa influo

[redakti | redakti fonton]

Informa socia influo okazas kiam la individuo dependas de aliaj de sia grupo por akiri precizajn informojn pri realeco. Ĉi tiu influo estas difinita kiel konformeco kiu okazas kiam homoj konsentas akcepti faktojn pri realeco de aliaj homoj [3]. La persono konsentos ricevi informan influon de la medio pro pluraj kialoj. La unua estas kiam socia situacio estas perceptita kiel nesenduba / ambigua (kiel en eksperimento de Ŝerif), kiam homoj ne sciis kiel interpreti ĝin kaj tial ne estos certa kiel trakti ĝin. En tia situacio estas alta ŝanco ke ili fidos al aliaj por ricevi respondon [7]. Ekzemple, kiam homo ne scias, kiun el la manĝiloj uzi en luksa restoracio, li rigardos kion faras la aliaj ĉirkaŭ li kaj agos laŭe [5]. La dua kialo de konformiga konduto rezultiĝanta el informa inflo estas en krizotempoj kiam tuja respondo estas postulata. Fidi je aliaj en tiaj situacioj ja povas redukti timon. Perceptante la alian kiel pli klera, ŝi estos konsiderata de ni kiel pli valora fonto de informoj. Pro tio oni ofte turnas sin al fakuloj (ekz. pri medicino) por helpo [7]. Ĉi tiu tipo de persvado, aŭ pli ĝuste konformisma konduto kaŭzas internigon kaj akcepton de la normo aŭ informo, por ke homoj kredu vere kaj sincere en la vortoj aŭ agoj de aliaj [3] [7].

Normiga influo

[redakti | redakti fonton]

Normiga socia influo okazas kiam homo kondutas laŭ la medio por ke la membroj de sia grupo ŝatu aŭ akceptu lin. Tiu influo estas difinita kiel konformeco bazita sur la aspiro de persono renkonti la atendojn de aliaj (normoj) [3] [7]. La bezono de akcepto kaj aparteno estas parto de nia estaĵo kiel homoj. Krome, oni scias, ke kiam homo ne kondutas konforme al la sociaj normoj de la grupo, la grupo lin malpli ŝatos kaj eble eĉ punos lin pro tio [8]. Normiga influo ofte kaŭzas jesigon, kio estas fari aŭ diri kion aliaj faras aŭ diras eĉ kiam la individuo ne tutkore kredas je kio estas farita aŭ dirita. Aĝo estas ŝlosila variablo, kiu ludas gravan rolon en la nivelo de konformeco kaŭzita de normiga influo (vidu subsekcion "Aĝo"). Tiu ĉi jesigo al la normo estas kutime kaŭzita de la deziro de la individuo ricevi eksteran kompenson aŭ eviti punon [5]. Grava diferenco inter normiga kaj informa influo estas, ke normiga influo ne estas kaŭzita pro neklaraj situacioj, la individuo certas, ke li ne konsentas kun la grupo, sed li tamen agas kiel ĝi. Tial, oni povas diri, ke normiga influo estas kio kaŭzis la subjektojn ŝanĝi sian menson en la studo de Asch [5].

Estas aliaj faktoroj, kiuj influas konformecon, kaj ili rilatas al difinita situacio: la nombro de la ĉeestantoj, la graveco de la ĉeestantoj, la malfacileco de la tasko, la nivelo de allogeco de la grupo kaj ĝiaj celoj. Esploristoj de la fenomeno de konformeco ne atingis interkonsenton koncerne tipan konformisman profilon.

Tipoj de konformeco

[redakti | redakti fonton]

En la sociologia literaturo estas kutime klasifiki konformecon en 3 nivelojn:

  • Jesigeco - Konformeco kiu okazas sen sincera kredo je agoj.
  • Obeemo - Konformeco manifestita en jesigado al eksplicita instrukcio.
  • Konsento - Konformeco kiu okazas pro kompleta kredo je la agoj de tiuj kiuj agadas kaj en la pensoj pri kiuj la grupo persvadis ilin konsenti. Kelkfoje la interkonsento sekvas la jesigon.

Poste estis studitaj kaj formulitaj la nivelojn de la socia influo fare de la socia psikologo Herbert Kelman, kiu distingas tri specojn de procezoj okazantaj en tiu kiu estas sub la socia influo: [9]

  • Pretekstigo - la konsento de la konformisto ricevi influan opinion por gajni rekompencojn aŭ eviti punon.
  • Identigo - la deziro de la konformisto simili al influanto.
  • Internado - En la procezo de internigo, la konformisto estas gvidata de la deziro esti ĝusta kaj realisma, kiam la rekompenco estas interna.

Jesigeco

[redakti | redakti fonton]
Kiu linio kongruas kun la aparta linio, A, B, aŭ C? En la Asch-eksperimentoj pri konformeco, homoj ofte sekvis la plimultan juĝon, eĉ kiam la plimulto eraris.

Jesigeco estas formo de konformeco: ĝi estas publika konduto laŭ eksplicita aŭ kaŝa postulo kvankam la persono persone malaprobas ĝin [3]. La studoj kiuj plej bone montras jesigecon estas la famaj studoj de Solomon Asch. Solomon E. Asch, klasika esploristo en socia psikologio, faris studon en 1951 en kiu li faris ŝanĝon en la esplorado de Ŝerif. En la studoj de Ŝerif oni povus vidi, ke kiam la situacio estas neklara, partoprenantoj estas influitaj de la opinioj de aliaj kaj grupiĝas ĉirkaŭ komuna takso. Sekve, Asch konjektis, ke kiam la situacio en la studo estos tre klara, la grado de konformeco malpliiĝos. En sia studo li indikis al la partoprenantoj, ke ili partoprenos studon pri percepta juĝo. Li montris al grupo de subjektoj du bildojn. En unu bildo estas tri apartaj linioj de malsamaj longoj kaj en la alia unu linio kiu klare kongruas nur kun unu el la tri linioj en la unua bildo. Li petis ilin taksi kiu el la tri linioj kongruas kun la ununura linio. Ĉiuj krom unu el la partoprenantoj estis kunlaborantoj. La nura nekunlaboranta partoprenanto estis alportita en la studĉambron tiel, ke li ĉiam estas la lasta respondanta. Ĉiuj kunlaborantoj estis instrukciitaj konstante doni la saman malĝustan respondon 12 fojojn el la 18 liniobildoj [10]. Liaj trovoj estis surprizaj kaj montris precipe altan nivelon de konformeco. 74% de la partoprenantoj adaptiĝis al la kunlaborantoj kaj tiel respondis rimarkinde malĝuste almenaŭ unufoje. Averaĝe, partoprenantoj komencis alĝustigi siajn respondojn je la trian fojon. Entute 37% de la respondoj de ĉiuj partoprenantoj estis responditaj en konformisma maniero kaj indikis jesigecon ĉar ili donis malĝustan respondon kvankam la ĝusta respondo estis klara kaj senduba [3]. Post sia unua esplorado, Asch volis ekzameni kio estis la faktoro, kiu tiom influis la studpartoprenantojn, ĉu la grandeco de la grupo estis la influanto aŭ la unuformaj respondoj de la kunlaborantoj. En serio da studoj pri la influo de grupgrando, li faris serion da eksperimentoj en kiuj ĉiufoje la grupgrandeco de la kunlaborantoj ŝanĝiĝis kaj intervalis de unu kunlaboranto ĝis grupo de 15 kunlaborantoj. Li trovis ke signife, ju pli da homoj en la grupo, des pli verŝajne la respondanto jesigus al la grupo. Tamen, ĉi tiu influo ne estis trovita esti malsama inter tri kunlaborantoj aŭ pli, tiel ke super tri kunlaborantoj, la nivelo de konformeco estis pli ol 30% [10]. En la dua aro de studoj, en kiuj Asch serĉis taksi kiel grupunueco influas la nivelon de jesigeco, li petis kunlaborantojn doni la saman malĝustan respondon al la demando pri longo de linioj, krom unu kunlaboranto. Tiu ĉi elstara kunlaboranto ludis la rolon de nekonformisma homo. La trovoj de ĉi tiu studo indikas, ke sufiĉas ke unu persono rompu la majoritatan opinion por ke la respondanto respondu sian veran respondon (kion li vere pensas), sendepende de ĉu la respondo de la nekonformisma kunlaboranto estis ĝusta aŭ ne. La konkludo estas ke, sufiĉas por iu fendi la unuiĝintan fronton de la grupo por malfortigi ĝian potencon [10]. Oni povas diri, ke jesigeco devenas de normiga influo kaj tial plej ofte okazas en adoleskeco.

Obeemo

[redakti | redakti fonton]

Obeemo estas formo de jesigeco: konduto laŭ rekta instruo aŭ ordono. Kiam jesigeco okazas sekvante rektan ordonon oni nomas ĝin observon [3]. La plej ekstrema ekzemplo de obeemo estas okazaĵoj dum la Dua Mondmilito, en kiu oficialuloj obeis la terurajn ordonojn de la nazia estraro. Kiel rezulto, milionoj da homoj estis mortigitaj [7]. La plej multaj el la homoj kiuj faris abomenajn agojn dum tiu ĉi milito estis finfine normigaj homoj kiuj agis laŭ la ordonoj de siaj superuloj [11] Evidentiĝas, ke en certaj situacioj estas granda influo sur la grado de obeo [6]. La serio de eksperimentoj kiuj plej bone montras la potencon de la situacio estis farita fare de esploristo Stanley Milgram en la 1960-aj jaroj. Milgram ekzamenis en sia esplorado kiel la postuloj de aŭtoritato konfliktas kun la postuloj de konscienco. En siaj esploroj li varbis ordinarajn homojn por partopreni en la studo "Pri Memoro". Kiam ili alvenis al la laboratorio, ĉiu partoprenanto formis teamon kun alia partoprenanto, kiu fakte estis esplora kunlaboranto. Subjektoj estis rakontitaj ke ili estus tiritaj hazarde, kie unu estas tirita por esti la "instruisto" kaj la alia por esti "studento." Ambaŭ ĉeestis en apartaj ĉambroj kun la kapablo aŭdi unu la alian, sed ne vidi. La rolo de la instruisto estis legi liston de vortparoj al la studento. Li tiam devis testi lian memoron donante la unuan vorton en ĉiu paro, por ke la studento kompletigu la ĝustan respondon el kvar eblecoj. Kiam ajn la studento respondis malĝuste, la instruisto devis premi pedalon, kiu eligis elektran ŝokon kun kreskanta nivelo de intenseco. Post kiam la eksperimento komenciĝis, kiam ajn la studento faris eraron, la eksperimentisto instrukciis la partoprenanton pliigi la nivelon de elektra ŝoko, ĝis estis klara por ĉiuj, ke ĝi estas vivdanĝera. Gravas rimarki, ke la studento ne vere ricevis elektrajn ŝokojn sed aktoris rolon en kiu li respondis al la ŝokoj, per pligrando de liaj reagoj, krioj kaj pledoj halti la ekzamenon. La "instruisto" povis aŭdi la reagojn. Kiam la nivelo de la elektraj ŝokoj atingis "aparte fortan ŝokon" la studento ĉesis respondi. Multaj el la subjektoj en unu momento aŭ alia komencis protesti kontraŭ la kurso de la studo kaj kelkaj eĉ petis la eksperimentanton mendi medicinan helpon. Konformo al aŭtoritato en ĉi tiu studo estis mezurita per la maksimuma nombro da fojoj kiam la subjektoj donis al la kunlaboranto elektrajn ŝokojn antaŭ rifuzi daŭrigi [12]. Estis trovite ke 65% de la subjektoj daŭre obeis la eksperimentanton ĝis la fino de la eksperimento. Milgram daŭriĝis por fari variojn pri ĉi tiu eksperimento kiam ĉiufoje li ŝanĝis malsaman variablon en la situacio por kontroli ĉu vere la medio influis observon. Ĉiufoje li ricevis malsamajn sed altajn rezultojn kaj trovis, ke la plenuma indico en virinoj estas simila al tiu de viroj.

Observo de aŭtoritato estas inkludita sub informa influo sed foje inkludas normigan influon (ekz. en rifuzado obei). Oni trovis, ke ekzistas faktoroj, kiuj influas la nivelon de obeemo: la emocia distanco al la viktimo, proksimeco al la fonto de aŭtoritato, la legitimeco kaj prestiĝo de la fonto de aŭtoritato kaj la influo de aliaj.

La distanco al la viktimo

[redakti | redakti fonton]

Oni trovis el la esplorado de Milgram ke ju pli granda estas la distanco al la viktimo, des pli alta estas la nivelo de obeemo; kaj male, des pli malgranda estas la distanco al la viktimo, des pli malalta estas la nivelo de obeemo [3] [6]. Ekzemple, ĉi tiu efiko povas esti vidita en la diferenco inter la obeemo de pilotoj kaj la infanterio kiuj vidas la malamikon vizaĝo al vizaĝo.

Proksimeco al la fonto de aŭtoritato

[redakti | redakti fonton]

Alia faktoro kiu influas la nivelon de observo estas la proksimeco, kaj fizike kaj emocie, al la fonto de aŭtoritato. Se la fonto de aŭtoritato estas proksima, la nivelo de obeemo pliiĝas, kaj ju pli malproksime estas la fonto de aŭtoritato (fizika distanco, ekzemple en alia lando), des pli malalta estas la nivelo de obeemo [13]

La legitimeco kaj prestiĝo de la fonto de aŭtoritato

[redakti | redakti fonton]

Se la persono opinias ke la persono kiu donas al li la instrukcion aŭ ordonon ne estas persono kun legitima aŭtoritato, li kutime ne obeos lin [3].

Influo de aliaj

[redakti | redakti fonton]

Kiam ekzistas alia persono kiu rifuzas plenumi ordon aŭ instrukcion de fonto de aŭtoritato, pliiĝas la verŝajneco ke la individuo ankaŭ rifuzos plenumi agon kun kiu li ne konsentas [6]

Konsento/akcepto

[redakti | redakti fonton]

Alia tipo de konformeco: konduto pro fido kaj interkonsento kun socia premo. Ĝi estas konformisma konduto, kiu venas pro la sincera internigo de la socia realo [3]. Ĝi kutime okazas per informa influo. Oni povas diri, ke homo adoptas la konduton ĉar ĝi rekompencas lin. La interna rekompenco de la internigo devenas de la adopto mem de la nova konduto [9]. Konsento kaj internigo estas la ĉefaj celoj de gepatroj, instruistoj, edukistoj, politikistoj kaj publicistoj. Ili strebas ŝanĝi niajn privatajn sintenojn kaj ne nur nian publikan konduton, tiel ke ŝanĝo restos longtempe. Estas multaj teknikoj kaj teorioj kiuj provas klarigi kial la individuo spertas internigon kaj akcepton [6].

Kondiĉoj kaj prognoziloj kiuj antaŭdiras konformecon

[redakti | redakti fonton]

Iuj situacioj instigas pli da konformeco ol aliaj.

Kulturo

[redakti | redakti fonton]
Individuismo kontraŭ kolektivismo tutmonde (5 aŭgusto 2020) Priskribo: landoj verdkoloraj havas kulturojn pli individuemajn ol la monda mezumo. Landoj ruĝkoloraj havas relative kolektivismajn kulturojn.

Kulturaj valoroj estis trovitaj influi konformecon. Stanley Milgram trovis ke individuoj en Norvegio (kies kulturo estas kolektivista) elmontras pli altajn nivelojn de konformeco ol individuoj de Francio (kies kulturo estas individuisma) [14]. Simile, Berry studis du malsamajn populaciojn - la Temne (de Okcidentafriko, konsiderita kolektivisma grupo) kaj la Inuitoj (de la arkta Nordameriko, konsiderita individuisma grupo) - kaj trovis ke la Temneuloj kondutas pli konforme ol la Inuitoj kiam ili alfrontas kaj klopodas pri taskoj kiuj kuraĝigas al konformismo[15].

Socia sekso

[redakti | redakti fonton]

Sociaj normoj ofte establas sur seksajn diferencojn. Esploristoj raportas diferencojn en la maniero kiel viroj kaj virinoj kondutas konforme al tia socia influo [16]. Ekzemple, virinoj estas pli facile persvadeblaj kaj tial pli konformismaj en situacioj de socia premo ol viroj, laŭ studo de la fruaj 1980-aj jaroj [17]. Diferencoj en seksa konduto devenas de la sociigoj tra kiuj homoj travivas, kio signifas la manieron kiel socio edukas nin. La kialo kial sociigo por virinoj kaj viroj estas malsama estas la diferenco en la sociaj roloj de viroj kaj virinoj ekde antikvaj tempoj. Virinoj kutime lernas esti akordigemaj kaj kompromisaj kaj viroj lernas esti pli sendependaj [18].

Aĝo

[redakti | redakti fonton]

Aĝo estas ŝlosila faktoro kiu influas konformigan konduton tiel ke Ju pli la aĝo pliiĝas des malpli la konformecon. En junaj aĝoj infanoj bezonas pli grandan socian aprobon kaj rekonon ol la samaĝgrupo, do iuj infanoj kaj adoleskantoj kondutas konforme por senti sin apartenantaj kaj akceptitaj de la grupo [6]. Ekzemple, studo de aŭstraliaj infanoj kaj adoleskantoj inter la aĝoj de 3 kaj 17 jaroj trovis ke konformeco malpliiĝas kun aĝo [5]. Alia studo ekzamenanta homojn inter la aĝoj de 18 kaj 91 trovis ke la pli maljunaj partoprenantoj montris malpli da konformeco kompare kun la pli junaj partoprenantoj [19].

Grandeco de la grupo

[redakti | redakti fonton]

Kvankam ŝajnas logike, ju pli la grupo kreskos des pli pliiĝos la premo por konformeco, en laboratoriaj eksperimentoj evidentiĝis, ke la grupeto (kliko, koterio) havas grandan influon sur siaj membroj. Studoj bazitaj sur la esplorado de Asch trovis ke grupo de tri ĝis kvin partoprenantoj elvokos pli grandan konformecon ol la influo de unu aŭ du homoj. Sed pliigi la nombron de homoj super kvin ne signife ŝanĝas la gradon de konformeco [3]. Tiu ĉi konformeco okazas ĉar homoj emas kredi, ke en ambiguaj situacioj la interpreto de aliuloj estas pli ĝusta ol sia propra (norma influo) [6]. Eĉ en situacioj kie la grupo eraras en signifa maniero, konformeco estos trafita per normiga influo kiel okazis en esplorado de Asch.

Grupa kohezio

[redakti | redakti fonton]

Ĝi estas la senco de "ni" kaj kiom kaj kiomgrade la membroj de la grupo estas interligitaj kaj konektitaj unu al la alia. Ju pli alta estas la grupkohezio, des pli granda la influo de la grupo al siaj membroj. La emo de homo estas resti al sia grupo (pensi tion, kion pensas la grupanoj kaj fari tion, kion ili faras). Ekzemple, en eksperimento kiu ekzamenis la rilaton inter grupsimileco kaj muzika prefero, estis trovite ke kiam homoj estis rakontitaj ke homoj kiel ili preferas specialan muzikaĵon, ili ankaŭ profesis preferi la saman. Krome, oni konstatis, ke ili ne ŝatas verkaĵon, kiun homoj malsamaj al ili ŝatas [20]. Simile, la opinio de iu de alia grupo influos nin malpli ol la opinio de iu de nia grupo eĉ se lia opinio estas minoritata opinio. Ekzemple, aliseksemulo kiu subtenas GLAT rajtojn havus pli da influo pri la opinioj de aliseksemuloj ol samseksemulo kiu faras similajn asertojn [3].

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Notoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ Cialdini, R. B., & Goldstein, N. J. (2004). Social influence: Compliance and conformity. Annual Review of Psychology, 55, 591–621.
  2. ↑ Helweg-Larson, M., & LoMonaco, B. L. (2008). Queuing Among U2 Fans: Reactions to Social Norm Violations. Journal of Applied Social Psychology, 38, 2378–2393.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 Myers, D. G. (2013). Social Psychology (11th ed.).Boston: McGraw-Hill.
  4. ↑ Aronson, E., Wilson, T. D., & Akert, R. M. (2007). Social Psychology (6th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Walker, M. B. & Andrade, M. G. (1996). Conformity in the Asch task as a function of age. The Journal of Social Psychology, 136, 367-372.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Nolen-Hoeksema, S., Fredrickson, B. L., Loftus, G. R., & Wagenaar, W. A. (2009). Atkinson & Hilgard’s introduction to psychology (15th ed.). Hampshire, UK: Wadsworth/Cengage Learning.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Hogg, M. A.; Vaughan, G. M. (2005). Social psychology. Harlow: Pearson/Prentice Hall.
  8. ↑ Schachter, S. (1951). Deviation, Rejection, and communication. Journal of Abnormal and Social Psychology, 46, 190–208.
  9. ↑ 9,0 9,1 Kelman, H. C. (1958). Compliance, Identification, and Internalization: Three Processes of Attitude Change. Journal of Conflict Resolution, 2, 51–60.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Asch, S. E. (1955). Opinions and Social Pressure. Scientific American, 193, 31–35.
  11. ↑ .Arendt, H. (1963). Eichmann in Jerusalem: A report on the banality of evil. New York: Viking Press.
  12. ↑ 13. Milgram, S. (1965). Some Conditions of Obedience and Disobedience to Authority. Human Relations, 18, 5776-. DOI: 10.1177/001872676501800105.
  13. ↑ Milgram, S. (1974). Obedience to authority: An experimental view. New York: Harper & Row.
  14. ↑ 15. Milgram, S. (1961). Nationality and conformity. Scientific America, 205, 45-51.
  15. ↑ Berry, J. W. (1967). Independence and conformity in subsistence-level societies. Journal of Personality and Social Psychology, 7, 415–418. doi:10.1037/h0025231
  16. ↑ Cooper, H. M. (1979). Statistically combining independent studies: A meta-analysis of sex differences in conformity research. Journal of Personality and Social Psychology, 37, 131–146. doi:10.1037/0022-3514.37.1.131.
  17. ↑ Eagly, A. H & Carli, L. L. (1981). Sex of researchers and sex-typed communications as determinants of sex differences in influenceability: A meta-analysis of social influence studies. Psychological Bulletin, 90, 1–20. doi:10.1037/0033-2909.90.1.1.
  18. ↑ Eagly, A. H. (1987). Sex differences in social behavior: A social role interpretation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  19. ↑ Pasupathi, M. (1999). Age differences in response to conformity pressure for emotional and nonemotional material. Psychology and aging, 14, 170–174. doi:10.1037/0882-7974.14.1.170.
  20. ↑ Hilmert, C. J., Kulik, J. A., & Christenfeld, N. J. S. (2006). Positive and negative opinion modeling: The influence of another's similarity and dissimilarity. Journal of Personality and Social Psychology, 90, 440-452. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.90.3.440

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Konformismo&oldid=8732150"