Listo de mallongigoj sur receptoj

La listo enhavas latinajn mallongigojn uzataj sur receptoj

Enhavo

A B C D E F G H I L M N O P Q R S T U V

Literaturo

A

āā – ana partes aequales – po samaj partoj, samparte
abs – absolutus – absoluta
a. c. – ante cibum – antaŭ manĝo, manĝonte
ac. – acidum, acidus – acido, acida
acet. – acetum – aceto
acid. – acidum, acidus – acido, acida
ad baln. – ad balneum – al bano
ad. – adde, addatur, addantur – aldonu, estu aldonita, estu aldonitaj
add. – adde, addatur, addantur – aldonu, estu aldonita, estu aldonitaj
ad baln. – ad balneum – al bano, en banon
ad caps. – ad capsulas – en kapsulojn
ad caps. amyl. – ad capsulas amylacelas – en amelajn vaflojn
ad caps. gelat. – ad capsulas gelatinosas – en ĝelatenajn kapsulojn
ad diagn. – ad diagnosim – al diagnostikaj celoj
ad fict. – ad fictile – en plastan pokalon
ad lib. – ad libidum – laŭplaĉe, libervole
adm. – admisce – almiksu
ad oll. – ad ollam – en plastan pokalon
ad sac. – ad sacculum – en saketon
ad sac. pap. – ad sacculum papyraceum – en paperan saketon
ad scat. – ad scatulam – en skatolon
adsp. – adspersorius – pudriga
ad us. ext. – ad usum externum – al ekstera uzo
ad us. int. – ad usum internum – al interna uzo
ad us. techn. – ad usum technicum – al teknika uzo
ad us. vet. – ad usum veterinarium – por veterinara bezono
ad vitr. – ad vitrum – en boteleton
ad vitr. adl. – ad vitrum adlatum – en alportitan botelon
ad vitr. all. – ad vitrum allatum – en alportitan botelon
ad vitr. gutt. – ad vitrum guttatum – en gutigan boteleton
amp. – ampulla – ampoleto
anhydr. – anhydricus – senakva
aq. – aqua – akvo
aq. dest. – aqua destillata – distilita akvo
aq. ophth. – aqua ophthalmica – okul-akvo
aq. redest. – aqua redestllata – ripetite distilita akvo (redistilita akvo)
aq. steril. – aqua sterilisata – sterilizita akvo
aquos. – aquosus – akva
arom. – aromaticus – aroma (bonodora)

B

b. a. – balneum arenae – sabla bano
bac. – bacilli, bacillus – stangetoj, stangeto
bals. – balsamum – balsamo
b. aq. – balneum aquae – akva bano
b. d. – bis in die – dufoje ĉiutage
b. i. d. – bis in die – dufoje ĉiutage
bis d. – bis die – dufoje ĉiutage
bis i. d. – bis in die – dufoje ĉiutage
bis i. sept. – bis in septimana – dufoje ĉiusemajne
bol. – bolus – gluto (granda kapsulo)
but. – butyrum – butero
butyr. – butyrum – butero
b. v. – balneum vaporis – vapora bano
b. vap. – balneum vaporis – vapora bano

C

c. – cum – kun
calefact. – calefactus – varmigita
calid. – calidus – varma
caps. – capsula – kapsulo
caps. amyl – capsula amylacela – amela kapsulo
c.aq. – cum aqua – kun akvo
catapl. – cataplasma – kaĉa kompreso
cib. – cibus – manĝo
cito – cito – rapide
coch. – cochlear – kulero
cochleat. – cochleatim – po kulere
col. – cola, colatura, colatus, coletur – dekantu, dekantaĵo, dekantita, estu dekantita
collod. – collodium – kolodio
colloid. – colloidalis – kolodia
collut. – collutorium – buŝakvo
collyr. – collyrium – kolirio (okul-akvo, okulgutoj)
comp. – compositus – kunmetita
compr. – compressus – kunpremita, komprimita
concis. – consisus – tranĉita
conc. – concentratus – koncentrita
concs. – concisus – tranĉita
conct. – concentratus – koncentrita
consp. – consperge – surŝutaĵo
cont. – contunde – disbatita (erigita)
coq. – coque, coquatur – kuiru, estu kuirita
cor. – corium – haŭto
cort. – cortex – ŝelo
cp. – compositus – kunmetita
cpt. – compositus – kunmetita
cps. – capsula – kapsulo
crd. – crudus – kruda (nepura)
crud. – crudus – kruda (nepura)
ct. – contusus – batita
cryst. – crystallisatus – kristala
cus. cultr. – cuspis cultri – pinto de tranĉilo

D

d. – da, detur, dentur, divide, diviatur; dies; dosis – donu (eldonu), estu donita (eldonita), estu donitaj, dividu, estu dividita; tago; dozo
d. c. f. – detur cum formula – estu donita kun indiko de konsisto
dct. – decoctum – dekokto
dct. inf. – decoctum infusum – dekokto kun infusio
deglut. – degliatur – estu glutita (estu glutata)
den. – denaturus – denaturigita
denat. – denaturus – denaturigita
dent. – dentalis – denta
dental. – dentalis – denta
dent. tal. dos. – dentur tales doses – estu donitaj de tiaj ĉi dotoj
dep. – depuratus – purigita
depil. – depilatorium – al depilado (al forigo de viloj)
dest. – destillatus – distilita
det. – detur – estu donita (estu eldonita)
det. at chart. – detur chartam ceratam – estu donita en saketon el vaksa papero
det. at oll. – detur ad ollam – estu donita en plastan pokalon
det. at scat. – detur ad scatulam – estu donita en skatoleton
det. at vitr. – detur ad vitrum – estu donita en boteleton
dilut. – dilutus – maldensigita
d. in dplo. – detur in duplo – estu donita duoblo (duoble)
d. in p. aeq. – divide in partes aequales – dividu al samaj partoj (samparte)
disp. – dispensa, dispensetur – dividu (eldonu), estu dividita (estu eldonita)
div. – divide, dividetur – dividu, estu dividita
div. in d. – divide in doses – dividu al samaj dozoj
div. in d. aeq. – divide in doses aequales – dividu al samaj dozoj
div. in p. aeq. – divide in partes aequales – dividu al samaj partoj
d. n. – die nocteque – tage kaj nokte
dos. – dosis – dozo
dpl. – duplum – duoblo
d.s.s.v. – detur sub signo veneni – estu eldonita kun marko Veneno
dulc. – dulcis – dolĉa
dup. – duplum, duplex – duoblo, duobla
dur. – durus – dura
d. t. d. – dentur tales doses – estu donitaj de tiaj ĉi dozoj
d. u. s. – datum ut supra – dato, kiel estas supre (indikita supre – kiel estas supre indikite)
dx. – dexter – dekstra

E

el. – elue, electus – lavu (tralavu), elektita
elect. – electus, electuraium – elektita, elektaro
electiss. – electissimus – precipe elektita
em. – emulsio – emulsio
emul. – emulsio – emulsio
emet. – emeticum – vomigilo
emp. – emplastrum – plastro
empl. – emplastrum – plastro
enem. – enema – klistero
epist. – epistomium – ŝtopilo
exact. – exacte – ekzakte, precize
exh. – exhibeatur – estu farita
exhib. – exhibeatur – estu farita
ext. – extende, extensus, externus – ŝmiru, ŝmirita, ekstera
extr. – extractum – ekstrakto

F

f. – fiant, fiat – estiĝu
ferv. – fervens, fervidus – bolanta, varma
fict. – fictile – plasta pokalo
filt. – filtrum, filtra – filtrilo, filtrigu (defiltrigu)
filtr. – filtrum, filtra – filtrilo, filtrigu (defiltrigu)
fl. – flavus, flos, flores, fluidus – flava, floro, floroj, fluida
flav. – flavus – flava
flor. – flos, flores – floro, floroj
fluid. – fluidus – fluida
f. l. a. – fiat lege artis – estu preparita laŭ reguloj de arto
fol. – folio – folio
follic. – folliculus – legumeno
font. – fontanus, fontis – fonta, fontana
fort. – fortis, fortior – forta, pli forta
fortiss. – fortissimus – las plej forta
fragm. – fragmentum – rompitaĵo (fragmento)
freq. – frequenter – ofte
frigid. – frigidus – frigida (malvarma)
fruct. – fructus – frukto
f. s .a. – fiat secundum artem – estiĝu laŭ reguloj de arto
f. sol. – fiat solutio – estiĝu solvaĵo

G

garg. – gargarisma – gargaraĵo
gel. – gelatina, gelatinosus – gelatenaĵo, gluaĵo
gelat. – gelatina, gelatinosus – gelatenaĵo, gluaĵo
gi. – gummi – guma rezino
gum. – gummi – guma rezino
glycer. – glycerinum, glyceritum – glicerino, fluida preparaĵo enhavanta glicerinon
gossyp. – gossypium – vato
grad. – gradus, gradatim – grado, iom post iom
gran. – granula, granulattus – grajnetoj, granulita (grajna-grajnigita)
granul. – granula, granulattus – grajnoj, granulita (grajna-grajnigita)
gross. – grossus – maldelikata
gtt. – gutta, guttae, guttatorius, guttatim – guto, gutoj, gutiga, pogute
gum. – gummi – guma rezino
gutt. – gutta, guttae, guttatorius, guttatim – guto, gutoj, gutiga, pogute

H

haust. – haustus – gluteto
herb. – herba – tigo
hum. – humanus – homa
hyd. – hydrosus – akva (kun akvo)
hydr. – hydrosus – akva (kun akvo)

I

i. c. – inter cibos, intra cutim – inter manĝo, en haŭton
i. d. – in die, intra derma, intradermalis – ĉiutage, sub haŭton (en haŭton), subhaŭta (enhaŭta)
i. m. – intra musculum, intramuscularis – en muskolon, enmuskola
in d. – in die – dum tago (tage)
in fasc. – in fascibus – en faskoj (en fasketoj)
in fol. – in foliis – en folioj
in fragm. – in fragmentis – en rompitaĵoj (po fragmente)
in globul. – in globulis – en globuloj
in gran. – in granis – en grajnoj
inj. – injectio – injekto (injekte)
inject. – injectio – injekto (injekte)
in p. aeq. – in partes aequales – al samaj partoj (samparte)
in rotul. – in rotulis – en lensoj (en kernetoj)
in scat. – in scatula – en skatolo
insip. – insipidus – sen apetito
isoton. – isotonicus – izotona
int. – internus – interna
in tabul. – in tabulis – en tabuloj
in tabulett. – in tabulettis – en tablojdoj
in vas.claus. – in vase clauso – en fermita ujo
in vit. – in vitro – en glaso
irrig. – irrigatio – irigacio
i.p. – intra peritoneum – en ventron (enventra)
irrig. – irrigatio – irigacio
it. – iteretur – estu ripetita (ripetite)
iter. – iteretur – estu ripetita (ripetite)
i. v. – intra venam, intravenosus – en vejnon, envejna (envejne)

L

l. a. – lege artis – laŭ reguloj de arto
lag. – lagena, lagoena – botelo
leg. art. – lege artis – laŭ reguloj de arto
lago. – lagoena – botelo
lagoenul. – lagoenula – boteleto
lamel. – lamella – skvameto (tabuleto, folieto)
lamell. – lamellatus – poskvame
lan. – lana – ondo
lat. – latus, latitudo – flanko (larĝa), larĝo
len. – lenis – milda
lenit. – leniter – milde
lev. – levis – leĝera
leviss. – levissimus – la plej leĝera (tre leĝera)
lin. – linimentum – linimento, ŝmirado
ling. – linguetta – kapsulo enmetata sub lango
linim. – linimentum – linimento, ŝmirado
lint. – linteum – tolo
lint.calicut. – linteum calicutense – kaliko
liq. – liquefac, liquefactus, liquidum, liquidus, liquor – solvu, fluida, fluidaĵo
liguef. – liquefactus – fluidigita (fluida)
longit. – longitudinis – longa, longoj
lut. – luteus – flava
lycop. – lycopodium – likopodaj sporoj
lycopod. – lycopodium – likopodaj sporoj

M

m. – mixtura, misce, misceatur – miksaĵo, kunmiksu, estu miksita
mass. – massa – maso
med. – medicamentum, medicus, medius – medikamento (kuracilo), kuracisto, meza
medic. – medicinalis – kuracigema
m. et s. – misce et signa – miksu kaj marku
m. f. – misce fiat – miksu kaj marku
m. f. l. a. – misce fiat lege arris – miksu kaj preparu laŭ reguloj de arto
m .f. m. – misce fiat massa, misce fiat mixtura – miksu kaj preparu materion, miksu kaj preparu miksaĵon
m.f.p. – misce fiat pilulae, misce fiat pulvis – miksu kaj preparu kapsulojn, miksu kaj preparu pulvoron
m. f. sol. – misce fiat solutio – miksu kaj preparu solvaĵon
m. f. ung. – misce fiat unguentum – miksu kaj preparu ungventon (estiĝu ungvento)
misc. – miscendus – al miksado
misceat. – misceatur – estu miksita
mixt. – mixtura – miksaĵo
mod.dict. – modo dicto – laŭ instrukcio
mod. pr. – modo praescripto – laŭ preskribo
mod. praesc. – modo praescripto – laŭ preskribo
moll. – mollis – mola
m.p. – manipulus – plenmano
m. q. du. – mitte quantitatem duplicem – eldonu duoblon
muc. – mucilago – mukozo
mucil. – mucilago – mukozo

N

n. – nomen – nomo
nat. – naturalis – natura
natur. – naturalis – natura
nebul – nebulae – vafloj (amelaj kapsuloj)
ne iter. – ne iteretur – ne ripeti
ne reit. – ne reiteretur – ne ripeti
nig. – niger – nigra
nigr. – niger – nigra
No. – numero – nombro
noct. – nocte, nocturnus – nokto, nokta
nom. reg. – nomen registratum – registrita nomo
norm. – normalis, normatus – normala (kutima), norma (normaligita)
nov. – novus – nova
Nr. – numerus – numero

O

obd. – obduce – pakumo
ol. – oleum, oleosus – oleo, olea
oleos. – oleosus – olea
op. – operculatus – kun fermilo
operc. – operculatus – kun fermilo
opert. – opertus – kovrita
ophthal. – ophthalmicus – okula
ord. – ordinarius, ordinatio – ordinara, preskribo, instrukcio
orig. – originalis – devena (originala)
ov. – ovum – ovolo, ovo

P

p. – pars, post, pulveratus, pulvis – parto, po, pulvorita, pulvoro
p. aeq. – partes aeuquales – samaj partoj
part. aeq. – partes aeuquales – samaj partoj
part. vic. – partitis vicibus – en dividitaj dozoj
parv. – parvus – malgranda
parvul. – parvulus – eta
past. – pasta – paŝto
pastil. – pastillus – pastileto
p.c. – per centum, pro centum – procento
pct. – per centum, pro centum – procento
pd. – ponderis – kun pezo (laŭ pezo)
p. d. – pro dosi – por unu dozo (en unu dozo)
p. die. – pro die – dum tago (tage, por unu tago)
percut. – percutaneus – efikanta tra haŭto (perkuta)
peroral. – peroralis – donita tra buŝo (perorala)
phil. – phiala – boteleto
pil. – pilula, pilulae – pilolo
pip. – pipette – gutigilo (pipeto)
p.n. – pro narcosi – al narkoto
pro narc. – pro narcosi – al narkoto
post. – posterior – posta
post cib – post cibos – post manĝo, manĝinte
praec. – praecipitatus – precipita
praecip. – praecipitatus – precipita
praep. – praeparatus – preparadita
pro adult. – pro adultis – por plenkreskuloj
pro baln. – pro balneo – en banon (al bano)
pro capil. – pro capillis – por haroj
pro inf. – pro infantibus – por infanoj
pro infus. – pro infusione – por infuzio
pro inj. – pro injectione – por injekto (por preparo de injekto)
pro iontophor. – pro iontophoresi – por iontoforezo
prop. – proprius – propra (konvena)
propr. – proprius – propra (konvena)
prophyl. – prophylacticus – profilaksa (preventa)
pro rect. – pro recto – en rektumon
pro ureth. – pro urethra – en uretron
pro us. – pro usu – al uzo
pro vagina – pro vagina – en vaginon (pervagine)
pt. – perstetur – estu daŭrigata
pulv. – pulvis, pulveres, pulveratus (pulverisatus) – pulvoro, pulvoroj, pulvorforma
pulv.adsp. – pulvis adspersorius – pudro
pur. – purus – pura
purg. – purgans – vomigema
purif. – purificatus – purigita

Q

q. l. – quantum libet – kiom estas plaĉe (laŭplaĉe)
q. p. – quantum placet – kiom estas plaĉe (laŭplaĉe)
q. pl. – quantum placet – kiom estas plaĉe (laŭplaĉe)
q. r. – quantum rectum – ĝusta kvanto
q. s. – quantum satis – kiom estas bezone

R

r. – radix – radiko
rad. – radix – radiko
raff. – raffinatus – purigita per rafinado (rafinita)
rc. – recipe – prenu
rcp. – recipe – prenu
rec. – recens, recenter, recipe – freŝa, freŝe, prenu
refriger. – refrigeratus – frostigita
reit. – reiteretur – estu ripetita (ripetite)
rep. – repete, repetat, repetatur – ripetu, estu ripetita
res. – resina – rezino
resubl. – resublimatus – resublimita
rhiz. – rhizoma – rizomo
rot. – rotula – lenso (kerneto)
rp. – recipe – prenu
rpt. – repetatur – estu ripetita (ripetite)
rub. – ruber – ruĝa
rubr. – ruber – ruĝa

S

s. a. – secundum artem – laŭ reguloj de arto
sac. – sacculus – saketo
sacc. – sacculus – saketo
sac. chart. – cacculus chartaceus – papera saketo
sapon. - saponatus - sapa (kun sapo)
s. a. r. – secundum artis regulas – laŭ reguloj de arto
sat. – satis, saturatus – sufiĉe, saturigita
s. c. – sub cutim, subcutaneus – sub haŭto, subhaŭta
sec. – secundum – laŭ
sec. ord. med. – secundum ordinationem medici – laŭ instrukcio de kuracisto (kiel kuracisto preskribis)
sem. – semis, semen, semel – duono, semo, unu
sic. – siccus – seka (senakva)
sicc. – siccus – seka (senakva)
siccat. – siccatus – sekigita
sign. – signum – signo (marko)
sine aq. – sine aqua – sen akvo
sir. – sirupus – siropo
s. n. – secundum naturam, suo nomine – laŭ karaktero, per nomo de preparaĵo
s. n. p. – signetur nomine proprio – estu signita per sia nomo
sol. – solutio, solutus, solubilis – solvaĵo, solvita, solvema
solub. – solubilis – solvema
solut. – solutio, solutus – solvaĵo, solvita
s. o. s. – si opus sit – se estas necese (dum bezono)
spec. – species, specificus – tea miksaĵo, specifa
spir. – spiritus, spirituosus – spirituso (etilalkoholo), spiritusa (enhavanta etanolon)
spirit. – spiritus, spirituosus – spirituso (etilalkoholo), spiritusa (enhavanta etanolon)
spir. vin. rect. – spiritus vini rectificatus – spirituso rektifikita
spir. vin. ten. – spiritus vini tenuis – spirituso solvita
spir. vin. vit. – spiritus vitis – vinspirito
spiss. – spissus – densa
s. q. – sufficiente quantitate – en sufiĉa kvanto
s. s. n. – signetur suo nomine – estu signita per sia nomo
s. s. v. – sub signo veneni – signita kiel "veneno" (sub marko "veneno")
stat. – statim – tuj (senprokraste)
sterilis. – sterilisatus, sterilisetur – sterilizita (sterila), estu sterilizita
subcut. – subcutaneus – subhaŭta
subl. – sublimatus – sublimita
sublim. – sublimatus – sublimita
subst. – substantia – materio (substanco)
subt. – subtilis, subtiliter – fajna (subtila), fajne
subtlss. – subtilissimus – la plej fajna (tre fajna)
subtliss. – subtilissimus – la plej fajna (tre fajna)
suc. – succus – suko (dekokto)
succ. – succus – suko (dekokto)
suill. – suillus – porka
sum. – sume, sumat, sumatur, sumendus – prenu, estu uzata, al uzo
supp. – suppositorium – supozitorio en anuson
suppos. – suppositorium – supozitorio en anuson
susp. – suspensio – suspensio

T

t. - talis - tia
tab. – tabella, tabletta, tabula, tabuletta – tablojdo, tabelo, tabeleto
tal. – talis – tia (tiel granda)
tc. – tinctura – tinkturo
tct. – tinctura – tinkturo
t. d. – tales doses – tiaj dozoj
ten. – tenuis – maldensa (solvita, maldika)
therap. – therapeuticus – kuraciga (terapia)
ti. – tinctura – tinkturo
titr. – titratus – titrita
tub. – tuba, tubus – tubo (tubeto)
tub. expl. – tubus exploratorius – test-tubo
tubul. – tubulus – tubeto
tubul. capill. – tubulus capillaris – kapilaro

U

ung. – unguentum – ungvento
us. – usus – uzo

V

vac. – vaccinum – vakcino
vacc. – vaccinum – vakcino
vehic. – vehiculum – portanto (peranto)
ven. – venalis – venda (ordinara)
v. h. p. – via humida paratus – preparita per humida vojo
vitr. – vitrum, vitreus – botelo, boteleto
vitr. gutt. – vitrum guttatorium – gutiga boteleto (botelo kun gutigilo)
vulg. – vulgaris – ĝenerala (ordinara)

Literaturo

KOS, Zdeněk. Zkratky, značky, akronymy. Praha : Horizont, 1983.
MODR, Zdeněk; HEJLEK, Jan; ŠEDIVÝ, Josef. Praescriptiones magistrales. Praha : Grada, Avicenum, 1994. ISBN 80-7169-105-4. s. 42–47.
PEŘINOVÁ, Jana, et al. Solutio. Praha : Medon, 2001. Dostupné online. ISBN 80-902122-6-3. Kapitola Přehled recepturních zkratek