Mem Moniz de Ribadouro
| Mem Moniz de Ribadouro (1080-1154) | ||
|---|---|---|
 Mem Moniz de Ribadouro partoprenis en la Batalo de Ouriko en la 25-a de julio 1139-a. Pentraĵo de la portugala pentristo pt:Domingos Sequeira (1768-1837).
| ||
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 1080 en Ribadouro, Baião, Regno Portugalio | |
| Morto | 1154 en pt:Mosteiro de Paço de Sousa, Penafiel, Porto, Regno Portugalio | |
| Familio | ||
| Dinastio | House of Riba Douro vd | |
| Patro | Monio Ermiges I de Ribadouro (en)   vd
| |
| Gefratoj | Egas Moniz, la konsilisto kaj Ermigio Moniz I de Ribadouro (en) vd
| |
| Infanoj | Ermígio Mendes de Ribadouro (en) , Dordia Mendes de Ribadouro (en) , Ouroana Mendes de Ribadouro (en) vd
| |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Mem Moniz de Ribadouro estis portugala nobelulo, proprietulo de administraj dividaĵoj de Quintela da Lapa kaj Barbosa. Li unua edzino estis Gontinha Mendes de Sousa kaj la dua Cristina Gonçalves da Astúrias[1], kaj liaj gepatroj estis Monio Ermiges de Ribadouro (1050-1107) kaj Ouroana Mendes de Maya. Li estis frato de Egas Moniz, o aio.
Ĉe kortumo
[redakti | redakti fonton]Lia frato Egas Moniz, la konsilisto, akirinte la konfidon de la grafoj de Portukalio, Henriko de Burgonjo (1035-1074) kaj Tereza de Leono (1080-1130), la familio akiris grandan superecon: Mem, lia frato, ankaŭ profitis de pluraj donacoj. En tiu tempo li estis edziĝinta al sia unua edzino, Gontinha Mendes, filino de la magnato Mem Viegas de Sousa, ĉar ambaŭ prezentiĝis kiel profitantoj de la donacoj de la grafoj. Dum la grafo vivis, ili ambaŭ ricevis la preĝejon kaj urbon Entre-os-Rios, kiujn en 1120 ili donacis al la Monaĥejo de Paço de Sousa, kiu profitis de aliaj donacoj de la paro en la Penafiel-regiono ekde 1121.
Mem Moniz ankaŭ okupis plurajn leŭtenantajn (iama sekcio de la generalleŭtenanto de artilerio.) postenojn, nome en Penafiel, Sanfins, Cinfães, Aregos, Lamego kaj Tarouca. En Soure li eĉ dividus la leŭtenantan sidejon kun Gonçalo Gonçalves de Marnel[2].
Pri la morto de Henriko de Burgonjo
[redakti | redakti fonton]Post la morto de grafo Henriko, la prestiĝo atingita dum lia registaro ne malpliiĝis, tute male: lia eminenteco estis ĉe sia pinto. En la demando starigita inter la episkopoj de Porto kaj Koimbro pri la Diocezo de Lamego, kiu estis unuigita kun Porto, kvankam sub la jurisdikcio de Koimbro, kaj kiu estis prenita de la Papo Paskalo la 2-a, la fifameco de Mem estis evidenta pro la fakto ke li estis unu el la tri aristokratoj de la grafa kortego, kiuj tiam ricevis papan leteron, krom la grafino mem. La disputo estis parte solvita, favore al Koimbro, danke al la interveno de tiuj tri nobeluloj.
Tamen, tiu ne estis definitiva solvo, precipe ĉar, en 1122, la konflikto reaperis inter la episkopoj de Porto kaj Koimbro, kaj Mem Moniz denove enmiksiĝis, kune kun la grafino kaj aliaj aristokratoj de Porto.
Dume, Grafino-Reĝino Tereza alfrontis malkonsenton kun sia fratino, la Reĝino Urraca de Leono kaj Kastilio, pro la provoj kiujn la Grafino faris por duobligi siajn teritoriojn en la oriento, konfirmita per traktato inter ambaŭ en 1123. Kelkaj nobeluloj kundividis la terojn agnoskitajn de tiu traktato, al kiu ekde 1116 nomis sin reĝino de la portugaloj.
La Batalo de São Mamede
[redakti | redakti fonton]La ascendo de Alfonso la 7-a de Leono kaj la malfortiĝo de Tereza== Tamen, post la morto de Urraca de Leono en 1126, Alfonso la 7-a sukcedis ŝin al la trono, readoptante la titolon de sia avo kiel imperiestro de la tuta Hispanio, serĉante vasalecon de aliaj regnoj, inkluzive de inter ili la Graflando de Portucalense, kiu antaŭ longe elmontris multajn aŭtonomismajn tendencojn.
Ĉio ŝanĝiĝus en Portugalio kun la alveno de du galicaj magnatoj, la fratoj: pt:Bermudo Peres de Trava (1088-1168) kaj pt:Fernão Peres de Trava (1100-1155). La influo kiun ili komencis ekzerci sur la Reĝino de Portugalio estis sufiĉe forta, en la kazo de Bermudo, por edziĝi kun unu el la infantinoj, Urraca Henriques, kaj en la kazo de Fernão, por konservi pli proksiman rilaton kun la grafino, el kiu li eble eĉ havis posteulojn.
Ambaŭ ŝajnis esti intervenantoj de la galegaj gvidantoj pt:Pedro Froilaz de Trava (patro de la du magnatoj) kaj Diego Gelmírez, Ĉefepiskopo de Santiago, interesitaj pri ĉesigo de la marŝo de la portugala liberigo, por kiu la reĝino, kiu ĝis tiam feroce batalis, permesis al si implikiĝi en ĉi tiu ruzo. La influo kiun ili komencis ekzerci sur la Reĝino de Portugalio estis fakte sufiĉe forta por forigi fidindajn magnatojn de la tempo, kiel ekzemple Egas Moniz, la konsilisto, de siaj pozicioj, forigo pruvita per la fakto ke Egas Moniz, grava konfida viro de Tereza kaj de ŝia tiam forpasinta edzo, grafo la Henriko de Burgonjo, estis submetita laŭ registara determino al Fernão Peres, kiu anstataŭigis lin en la leŭtenanteco (distrikto) de Koimbro, kaj same kun Bermudo Peres, kiu transprenis tiujn de Viseu kaj Seia.
La edukado de la heredanto Afonso kaj la unuaj ribeloj
[redakti | redakti fonton]Egas Moniz, la konsilisto, estis la magnato, kiu laŭ la volo de la grafoj respondecis pri la edukado de la tiama heredanto, la infanto Afonso. La infanteto kreskis "en aĝo kaj boneco" per la edukado de sia mentoro, kiu devis ofte prezenti al li la submetiĝon en kiu Portugalio retiriĝis sur la vojo al preskaŭ atingita liberigo, la kreskantan dependecon de la galegoj al kiuj Portugalio estis submetita en la persono de lia reĝino. La princo, kiun Egas kreskigis kaj nun instigis al ribelo, malgraŭ sia ankoraŭ juna aĝo, estis tiamaniere tuŝita ankaŭ de la alveno de la galegaj magnatoj, kiuj komencis prezentiĝi al li kiel liaj malamikoj kaj tiuj, kiuj plej minacis lian heredon.
Fakte, Afonso Henriques montris sian ribelon kontraŭ sia patrino komence de decembro 1127, en la ĉarto de la ermitejo de São Vicente de Fragoso. En la dokumento mem li aperas kiel “grafo de Nejva” (aŭ “leŭtenanto de São Martinho”) kaj kiel liaj subtenantoj aperas la jenaj: grafo Afonso (kiu verŝajne estis la bopatro de Egas Moniz), Lourenço (kiu jam eble estis lia plej aĝa filo) kaj aliaj.
En majo de la sekva jaro, Egas Moniz denove apogis novajn ribelojn de sia protektito (kiel ekzemple la ĉarton al Constantim de Panoias, kaj eble la donacon de Dornelas al la Ordeno de la Hospitalo), havante antaŭe, pro la postuloj de la la delikataj situacioj de la ribelantoj, prenita la protektaton al ŝajnigitaj repaciĝoj kun lia patrino.
La batalo por la sendependeco
[redakti | redakti fonton]La plej evidenta el la atakoj kontraŭ la leona superregado okazis en marto (aŭ frua aprilo) de 1128, devigita pro la alveno en Portugalio de la imperiestro Alfonso la 7-a en persono. Li preparis sian antaŭnuptan vojaĝon al Barcelono per maro, por edziĝi, kaj deziris pacan solvon por la portugala konflikto. Li tiel ekiris al sia celo, de kiu li ne revenus antaŭ novembro 1128, ĉar inter Barcelono kaj Leono-Kastilio troviĝis Aragono, regata de lia duonpatro kaj unu el liaj plej grandaj kontraŭuloj, Alfonso la Batalanto.
La ribelantoj kaptis la ŝancon: en majo, kaj aliĝis al Egas Moniz en definitiva ribelo kontraŭ la reĝino Tereza. Egas Moniz retiriĝis por kolekti armeon en siaj teroj, kun kiu li intervenus en la batalo, kiu okazis proksime de Kastelo de Guimarães, la fokuso de la ribelantoj, en la tago de Sankta Johano 1128-a, batalo kiu iĝus konata kiel la fama Batalo de São Mamede. Oni diras, ke la princo estis venkita kaj fuĝis de la kampoj, kiam li trovis Egas Moniz ĉe la kapo de siaj militistoj: ambaŭ postkuras la "fremdulojn", kiujn ili diris "malindaj", kaj "dispremas ilin". ”.
Malgraŭ traktato kun Aragono, nenio malhelpis Afonso la 7-a batali Portugalion: protektante sin kontraŭ Aragono, sed intencante ofensivon ĉe la okcidenta fronto de la milito, li komencas la [:pt:Batalha de Valdevez "batalon" de Arcos de Valdevez] (aŭ Veiga da Matança, nomo kiu ankoraŭ daŭras), verŝajne fine de 1128 aŭ komence de 1129. Bedaŭrinde, Afonso Henriques kaj Egas Moniz ne povis ĉesigi la antaŭeniĝon de la imperiestro kaj retiriĝis al Guimarães kun la granda nobelaro: la fratoj Gonçalo Mendes de Sousa kaj Soeiro Mendes de Sousa krom aliaj.
La situacio de la sieĝatoj estis malfirma, sed Afonso Henriques agis kune kun siaj nobeluloj: Paio Soares da Maia (1163-1220) kaj liaj nevoj, Soeiro Mendes da Maia (1060-1150), pt:Gonçalo Mendes da Maia (1068-1110) kaj Paio Mendes, ĉefepiskopo de Braga.
Male al kio estas kutime raportita, Afonso Henriques neniam estis premita por plenumi sian parolon al la imperiestro; fakte, tiu promeso de la nobeluloj tuj estis rompita en 1130 kun la invado de Galegio, kondukante al la [[:pt:Batalha de Cerneja |Batalo de Cerneja]] (1137), el kiu la homoj de Porto eliris venka. Alfonso VII estis nekapabla malhelpi la invadojn pro kvereloj kun sia duonpatro en Aragono.
Vivo ĉe kortumo
[redakti | redakti fonton]Jam en 1128, kiam Afonso Henriques konfirmis la ĉarton donitan al Guimarães de siaj gepatroj, Mem estis, fakte, "unu el la burĝoj kiuj eltenis la malbonon kaj oferon kun mi en Guimarães", kies privilegioj inkludis: neniam pagu tributojn pri viaj bienoj kaj viaj havaĵoj kie ajn vi estu, kaj tiu kiu malbone komprenas tion pagu al mi 60 ŝilingojn kaj krome donu duoble la sumon al ĝia posedanto".
En 1130, Afonso Henriques donacis havaĵojn en Piares, kaj la preĝejon de Santa Maria de Penhalonga al Mem Moniz, verŝajne kiel plia kompenso por lia subteno en la batalo kiun li luktis kontraŭ sia patrino du jarojn pli frue. Ekde tiam Mem tre ĉeestus en la kortego, eĉ subskribante dokumentojn kiel ĉefadministranto, verŝajne anstataŭigante sian forestantan fraton Ermígio, kiu tenis la postenon ĝis sia morto.
En 1140, li atestis, kune kun la monarko, la metado de la unua ŝtono de kio iĝus la Monaĥejo de Taroŭka.
Sur la batalkampo
[redakti | redakti fonton]Mem Moniz estis ankoraŭ tre aktiva nobelo post la Batalo de São Mamede: li ŝajne partoprenis en la Batalo de Ourique kontraŭ la maŭroj kaj eble ankaŭ akompanis la princon en la militoj kontraŭ la Regno de Leono. En 1140, li foriris Lamegon kun la reĝo por batali kontraŭ la maŭroj de Omar, kiuj venis por detrui Leiria-n en la kunfrapiĝoj de Trancoso (urbo kiu ankaŭ estis detruita), kaj en 10-a de marto 1147 li batalas en la Prenado de Santarém.
En la Batalo de Ourique
[redakti | redakti fonton]Estas verŝajne ke tiu nobelo eniris la Batalon de Ourique, kune kun Afonso Henriques kiel lia asistanto. La ariergardo de la batalo estus donita al la nevo kaj bofrato de Mem Moniz, Lourenço Viegas de Ribadouro kaj Gonçalo Mendes de Sousa. Estas ankaŭ kredinde (kvankam ne dokumentite) ke kongreso okazis post la batalo, en la preĝejo de Almacave, kie Lourenço intervenis, dirante:
 |
|
La krono de la gotikaj reĝoj estis metita sur la kapon de la princo per la mano de la ĉefepiskopo de Braga, kaj la leĝoj pri la heredo kaj sinsekvo de la regno estis faritaj, kaj Lourenço denove leviĝus:
|
|
Farinte ĉi tiujn leĝojn, li denove demandis:
|
|
Kaj ĉiu, kun levita glavo, proklamus la sendependecon de Portugalio kaj ĝia reĝo.
Terdokumento
[redakti | redakti fonton]Mem Moniz estis sinjoro de pluraj havaĵoj, kiel ekzemple Santa Ovaia kaj la kamparaj Montemurano-vilaĝoj de pt:Ramires, Vale de Papas kaj Vigião, ĉio proksime de Cinfães. Li partumis la proprietaĵon de Caria kun sia frato.
Li eeble vidviĝis inter la 1130-aj kaj 1140-aj jaroj, ĉar en 1141, Mem aperas kun sia nova edzino, "Meana" Cristina Gonçalves "el la Asturioj", donacante havaĵojn en Penafiel al la Ordeno de la Templanoj, kaj en 1146, novan donacon al la Monaĥejo de Paço de Sousa, nomumante Cristina kiel "Deo-vota" (fidela al Dio). En 1151, ili ankaŭ konfirmis du interŝanĝojn de havaĵoj kiun li havis en Arcas de Sever (en Moimenta da Beira), faritaj kun la Monaĥejo de Tarouca, kie Dom Randulfo estis abato.
Popoliganta magnato
[redakti | redakti fonton]Mem Moniz respondecis plejparte pri la fondado de pluraj urboj situantaj en la pt:Serra de Montemuro, en la Ribadoŭro-regiono. Kiel pruntedoninto, li loĝigis kun ĉarto du vilaĝojn de Vilas Boas (Baixo kaj Cima, 1122), Marcelim (1132), Pomeiró (1137), pt:Gralheira (1144), same kiel pt:Aveloso kaj Macieira. Li ankaŭ donis al la abato Roberto (verŝajne de Paço de Sousa) la rajton al la vilaĝo Alheira kaj fondis, kun la reĝo de Portugalio kaj lia edzino, la urbon Espinho (1144), donante al tiuj setlantoj la biendomojn kiujn ili tenis tie.
Mem Moniz ankaŭ estas konsiderita la fondinto de la famaj propaĵoj de Barbosa kaj Lagares, ambaŭ, aliflanke, formitaj kiel rezulto de krimaj agoj kiujn li juĝis dum li estis leŭtenanto de Penafiel. En la paroĥo de São Martinho de Rãs, du viroj, kiujn li arestis pro krimoj faritaj, eskapinte el malliberejo, la magnato konfiskis iliajn havaĵojn, kaj fondis la bienon de Barbosa tie, kiun li lasus al sia filino Tereza.
En Lagares, kelkaj patronheredintoj de la preĝejo de Sankta Marteno faris murdon kaj fuĝis el la tero. La magnato, nekapabla kapti ilin por juĝi ilin, prenis ilian preĝejon kaj la plej grandan parton de ilia tero, konservante tiujn havaĵojn por li mem, kiujn li poste donacis al la Monaĥejo de Paço de Sousa.
Morto kaj posteularo
[redakti | redakti fonton]Mem Moniz postvivis sian fraton de kelkaj jaroj, ĉar la lasta akto konata de li estas la subskribo kiun li faris en 1152, sur la ĉarto de tero kiun li donacis al sia vidvigita bofratino, Teresa Afonso. Li mortis ĉirkaŭ 1154 kaj verŝajne estis entombigita apud lia frato en la Monaĥejo de Paço de Sousa.
Estas konata ke la havaĵo de Barbosa, fondita de li, estis heredita fare de lia filino Tereza, kiu, edziniĝinte kun Sancho Nunes la 2-a de Celanova, aŭ Sancho Nunes de Barbosa, produktis posteulojn kiuj adoptis la nomon de la vilaĝo kiel familian nomon.