Untismo

Sufiksoj en Esperanto
Tipo	Oficialaj	Neoficialaj
Verbaj	-ant-, -int-, -ont- -at-, -it-, -ot-	-unt-, -ut-
Seksaj	-in-	-iĉ-, -ip-
Aliaj	-aĉ-, -ad-, -aĵ-, -an-, -ar-, -ĉj-, -ebl-, -ec-, -eg-, -ej-, -em-, -end-, -er-, -estr-, -et-, -id-, -ig-, -iĝ-, -il-, -ind-, -ing-, -ism-, -ist-, -nj-, -obl-, -on-, -op-, -uj-, -ul-, -um-.	-ab-, -ac-, -al-, -ari-, -ator-, -e-, -ed-, -el-, -en-, -enz-, -esk-, -ez-, -i-, -if-, -ik-, -ilion-, -iliard-, -it-, -iv-, -iz-, -j-, -nomial-, -ofon-, -oid-, -ol-, -olog-, -ologi-, -ometr-, -otek-, -oz- -pj-, -t-, -tet-, -uk-.

Untismo estas nenorma praktiko aldoni la kondicionalajn participojn -unt kaj -ut al Esperanto. Tio estas la logika kompletiĝo de la oficiala participa sistemo:

Participo	Ekzemplo	Signifo
-anta	iu donanta	iu, kiu donas
-ata	io donata	io, kion iu donas
-inta	iu doninta	iu, kiu donis
-ita	io donita	io, kion iu donis
-onta	iu dononta	iu, kiu donos
-ota	io donota	io, kion iu donos
*-unta	iu *donunta	iu, kiu donus
*-uta	io *donuta	io, kion iu donus

Praktikaj ekzemploj povus esti:

• « Ĝi imagis ĉion okazuntan kaj ekturnis. »
• « La murduta muso riaktis tuj kaj eskapis. »
• « Tiu murditunta muso sonĝis bone la postsekvan nokton. »
• « Ĝia netimiguteco estis mirinda. »
• « Se mi scius kiu kulpas, mi venĝus al tiu, kaj la alvenĝuta neniam forgesontus tion. »

Problemoj

Novaj afiksoj ĉiam povas kaŭzi ambiguecojn, sed laŭ ĉi tiu kazo estas malmultaj. La plej grava estas verŝajne saluti: La frazo « La koko salutas. » haviĝus ankaŭ la signifon « Iu aldonus salon al la koko. » Aliaj ekzemploj estas minuta (minutdaŭranta / kiu haviĝus minojn), priplenduta (pri plenduto (muzike: du duondutoj) / pri kiu iu plendus), refuta (refutema / kiu estus refata (velo)), servutulo (sklavo / ulo kiu estus servata).

Vidu ankaŭ

• Proponitaj reformoj de Esperanto