Alexandre Herculano

Alexandre Herculano (1810-1877)
Bildo de Alexandre Herculano, farita de Joaquim Pedro de Sousa (1818-1878)
Persona informo
Naskiĝo	28-an de marto 1810 en Lisbono, Portugalio
Morto	13-an de septembro 1877 en Quinta de Vale de Lobos, Azoia de Baixo, Santarém, Portugalio
Tombo	Monaĥejo de la hieronimanoj de Belém vd
Lingvoj	portugala vd
Ŝtataneco	Reĝlando Portugalio vd
Subskribo
Profesio
Okupo	ĵurnalisto verkisto historiisto poeto politikisto vd
Verkado
Verkoj	Eurico, o Presbítero ❦ Historia de Portugal vd
Membrecoj Membrecoj Accademia delle Scienze di Torino (1849–) vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Alexandre HERCULANO estis portugala historiisto, verkisto, ĵurnalisto kaj poeto. Kiel liberalulo, lia ĉefa zorgo, establita en siaj politikaj agoj kaj skribaĵoj, ĉefe en la kondamnado de la absolutismo kaj maltoleremo de la krono en la 16-a jarcento kaj denuncado de la danĝero de la reveno al centralizita monarkio en Portugalio. Alexandre Herculano estas konsiderata la patro de portugala historiografio kaj liaj poemoj kaj romanoj igas lin fundamenta figuro de la Romantikismo, kune kun Almeida Garrett kaj António Feliciano de Castilho. Li kunlaboris kaj fondis plurajn revuojn kaj gazetojn de kultura kaj novaĵa naturo.

Biografio

Alexandre Herculano naskiĝis en Pátio do Gil, sur Strato de São Bento, la 28-an de marto 1810; la patrino, Maria do Carmo Carvalho de São Boaventura, filino kaj nepino de masonistoj de la Reĝa Domanaro; lia patro, Teodoro Cândido de Araújo, estis oficisto de la Estraro de la Interesoj (Publika Kredita Estraro).

Dum sia infanaĝo kaj adoleskeco li ne povis ne esti profunde trafita de la dramaj eventoj de sia tempo: la francaj invadoj, la angla regado kaj la enfluo de liberalaj ideoj, venantaj ĉefe el Francio, kiuj kondukus al la Revolucio de 1820. Ĝis la aĝo de 15 li frekventis la Kolegion de la Oratorianaj Sacerdotoj de São Filipe de Néry, tiam instalita en la Monaĥejo de la Necesbezonaĵoj en Lisbono, kie li ricevis edukadon de esence klasika naturo, sed malfermita al novaj sciencaj ideoj.

Ne povante daŭrigi siajn universitatajn studojn (lia patro blindiĝis en 1827, kio malebligis al li provizi sian familion), Herkulano povis akiri solidan literaturan edukadon, kiu inkludis studi la anglan, francan, italan kaj germanan, lingvojn kiuj estis decidaj por lia literatura laboro.

Li studis la latinan, logikon kaj retorikon ĉe la Palaco de la Necesbezonaĵoj kaj, poste, ĉe la Akademio de la Reĝa Mararmeo, li studis matematikon kun la intenco de okupiĝado pri komerca kariero.

"Portugaliae Monumenta Historica", verko publikigita en la 1856-a.

Alexandre Herculano edziĝis kun Mariana Hermínia de Meira la 1-an de majo 1867. Li mortis, sen posteuloj, en sia bieno en Vale de Lobos, Azoia de Baixo, (Santarém) la 18-an de septembro 1877, kie li fariĝis farmisto kaj produktanto de la fama "Azeite Herculano" ("Olivoleo Herkulano"). Li estis entombigita en la Monaĥejo de la Jerónimos, estinte transigita tien la 6an de novembro 1978.

Politika kaj profesia kariero

Laŭ politikaj terminoj, Herculano identiĝas kun la maldekstra flanko de la Kartista Partio, liberala, sed tamen ne akceptas socialismajn, demokrati-respublikanajn kaj iberajn ideojn.

Estinte 21-jara, li partoprenis, en cirkonstancoj neniam plene klarigitaj, la ribelon de la 21-a de aŭgusto 1831 de la 4-a Infanteria regimento de Lisbono kontraŭ la Miguelista registaro de Dom Mikaelo la 1-a, kiu devigis lin, post la fiasko de tiu armea ribelo, rifuĝi sur franca ŝipo ankrita en la Taĵo, pasinte al Anglio kaj, poste, al Francio (Rennes), kie li vivis ĝis la foriro de la ekspediciaj ŝipoj el Belle-Île-en-Mer (Morbihan) februaro 1832) kiuj aliĝos al la Liberala armeo de D. Pedro la 4-a, sur Insulo Terceira (Acoroj).

Rekrutita kiel soldato en la Volontula regimento de la Reĝino, kiel Garrett, li estis unu el la 7.500 "Bravos do Mindelo", tiel nomita pro partoprenado en la armea ekspedicio ordonita fare de D. Petro 4-a kiu alteriĝis sur la strando de Mindelo (fakte, iom pli sude, sur la plaĝo Arenosa de Pampelido, iom norde de Porto — hodiaŭ pt:Praia da Memória, por ĉirkaŭi kaj preni la urbon Porto. Kiel soldato, li partoprenis en agojn implikantajn altan riskon kaj armean meriton.

Iniciata en la framasonismon je nekonata dato kaj loko, eble dum sia ekzilo en Anglio, aŭ pli frue, li baldaŭ prirezignis ĝin.

Nomumita de D. Petro la 4-a kiel dua bibliotekisto de la Biblioteko de Porto, li restis tie ĝis li estis invitita por direkti la revuon "O Panorama" (1837–1868), el Lisbono, arta kaj scienca revuo posedata de la "Sociedade Propagadora dos Conhecimentos Úteis", sponsorita de la reĝino Maria la 2-a mem kaj de kiu li estis la ĉefredaktoro inter 1837 kaj 1839. En 1842 li rekomencis la rolon kiel ĉefredaktisto kaj publikigis Eŭriko la Presbitero, la plej grandan verkon de historia fikcio en Portugalio en la 19-a jarcento.

Liaj kontribuoj troviĝas ankaŭ en la Revuo de la Societo de Amikoj de la Beletristikoj (1836) kaj en pluraj revuoj, nome la "Revista Universal Lisbonense" (1841–1859), Revista do Conservatório Real de Lisboa (1842), A illustração luso-brasileira. (1856–1859) kaj postmorte en la revuoj Renascença (1878–1879?), A semana de Lisboa (1893–1895) kaj A Leitura (1894–1896) kaj, en la 20-a jarcento, en la semajna periodaĵo "Azulejos" (1907–1909).

Unu el la plej rimarkindaj verkoj de Alexandre Herculano estas lia "Historio de Portugalio", kies unua volumo estis publikigita en 1846. Tiu ĉi verko enkondukis sciencan historiografion en Portugalio kaj ne povis ne levi enorman polemikon, precipe inter la pli konservativaj sektoroj, gviditaj de la sacerdotaro, kiu ekde tiam atakus lin ĉar Herkulano ne konfesis kiel historian veron la tiam faman Miraklon de Ourique - laŭ kiu Kristo aperis al la reĝo Afonso Henriques en tiu batalo.

Herkulano fine eliris en defendo de la scienca vero de sia laboro, liverante senĉesajn batojn al la ultramonta klerikaro, precipe en la broŝuroj "Eu e o Clero" kaj "Solemnia Verba". La prestiĝo kiun la "Historio de Portugalio" portis al li, igis la Lisbonan Akademion de Sciencoj nomumi lin kiel ĝia plena membro (1852) kaj konfidi al li la projekton de kolektado de la "Portugaliae Monumenta Historica" (inspirita de la Monumenta Germaniae Historica kaj kiu konsistus de kolekto kaj publikigo de valoraj fontoj kaj dokumentoj, disigitaj ĉie en la monaĥejaj oficejoj de la lando, tute forlasitaj ekde kiam estingiĝis la religiaj ordenoj kaj la kundividado de la Ekleziaj havaĵoj estis ordonitaj en 1834).

Herculano entreprenis tiun projekton en 1853 kaj 1854 kaj komencis selekteman publikigon de tiuj fontoj de 1856 pluen. Ĉe lia morto, tamen, tiu laboro restis nekompleta kaj, kvankam kondiĉigita de la eventualaĵoj kaj interrompoj de Historio, ĝi estis rekomencita en 1980 sub la direkto de pt:José Mattoso.

Herculano restis fidela al siaj politikaj idealoj kaj la "Konstitucia Ĉarto", kiu malhelpis lian eniradon en la Revolucio de Setembro. Malgraŭ esti proksime ligita al la cirkloj de la nova Liberala potenco (li estis deputito en la Kortegoj kaj mentoro de la estonta reĝo Dom Petro la 5-a), li rifuzis esti parto de la unua Gubierno de la Regenerigo, gvidita fare de la Duko de Saldanha. Li rifuzis honorojn kaj dekoraciojn kaj, apud sia literatura kaj scienca verkaro, el kiu li neniam tute forlasis ĝin, li preferis iom post iom retiriĝi en ekzilon, kiu estis tiom alvokiĝo kiel seniluziiĝo.

En letero al Almeida Garrett li konfesis, ke lia plej intima deziro estis trovi sin inter kvar montoj, kun kelkaj propraj kampoj, kelkaj malglataj botoj kaj ĉapelo el Braga. Li ankaŭ funkciis kiel Urbestro de Belém (1854 ĝis 1855), pozicio kiujn li rapide prirezignis.

En 1856, reakirinte forton, li estis unu el la fondintoj de la Regeneriga Partio, aŭ Historia Partio, en opozicio al la Regeneriga Partio de António Maria pt:Fontes Pereira de Melo kaj pt:Rodrigo da Fonseca Magalhães.

La sekvan jaron, sekvante la saman kontraŭklerikan celon montritan en sia libro pri la historio de Portugalio, li vigle atakis la Konkordaton kun la Sankta Sidejo.

La 31-an de decembro 1858 li prezidis kontraŭklerikan mitingon.

Li partoprenis la redaktadon de la unua Portugala Civila Kodo (1860-1865), proponis la enkondukon de civila geedziĝo kune kun religia geedziĝo, kiu kaŭzis novan konflikton kun la sacerdotaro.

Kiam komencis fari multe da eĥo en la portugala gazetaro kaj politiko por antaŭenigi iberismon, en 1861, la Centra Komisiono de la 1-a de decembro 1640 estis kreita kontraŭ tiu ĉi volo kaj, inter aliaj nomoj, kiuj aperas sur ĝi estas nia Herculano kiu tuj al ŝi kuniĝis en tiu ĉi idealo kun patriotaj radikoj.

En 1867, post sia edziĝo kun D. Mariana Meira, li definitive retiriĝis al sia bieno en Vale de Lobos (Azoia de Baixo, Santarém) por dediĉi sin (preskaŭ) tute al agrikulturo kaj vivo de spirita retiriĝo — ankrita en la paca kaj feliĉa haveno de silento kaj trankvilo, kiel li skribos en la averto antaŭ la unua volumo de la "Opusculos". En Vale de Lobos, Herculano ekzercas aŭtentan moralan majstradon sur la lando.

Fakte, ĉi tiu delikata kaj malgranda viro, sed kun nerompebla energio kaj karaktero, estis ekzemplo de fideleco al idealoj kaj valoroj, kiuj kontrastis kun la marĉo de la portugala publika vivo. Ĉi tio igas min deziri morti!, li ekkriis, seniluziigita de la malnobla spektaklo de la portugala publika vivo, kiu malbonigis ĉiujn liajn idealojn.

Dum la dua vojaĝo de la Imperiestro de Brazilo al Portugalio, en 1867, Herculano decidis repagi la viziton, kiun la monarko faris al li en la Vale de Lobos, en Lisbono, sed pro sia malbona sano li kontraktis pulminflamon pro kiu li mortis, en Vale de Lobos, la 13-an de septembro 1877. Antaŭ ol morti, la brazila imperiestro vidis en Aleksandro viron indan ricevi la Imperian Ordenon de la Rozo, kiun Herculano rifuzis.

Ĉefaj verkoj

Poezio

• "A Voz do Profeta" ("La Voĉo de la Profeto") 1836
• "A Harpa do Crente" ("La Harpo de la Kredanto") 1838
• "Poesias" ("Poemoj") 1850

Teatro

• "La Limo de Afriko, aŭ Tri Noktoj Malfeliĉigaj" ("O Fronteiro de África ou três noites aziagas") Dramo bazita sur portugala historio, en tri aktoj, surscenigita en Lisbono, en 1838, ĉe la Teatro Salitre, revivigita en Rio-de-Ĵanejro en 1862
• "La Princoj en Ceŭto" ("Os Infantes em Ceuta") 1842

Romanoj

• "La Vilaĝa Pastro" ("O Pároco de Aldeia") 1851
• "La galegano: Vivo, Diritaĵoj, kaj faritaĵoj de Lázaro Tomé" ("O Galego: Vida, ditos e feitos de Lázaro Tomé")

Historiaj romanoj, noveloj kaj noveloj

• "La pajaco" ("O Bobo") 1828–1843
• "La Monastiko" ("O Monastiko") duologio:
  • "Eŭriko, la Presbitero: Visigota Era" ("Eurico, o Presbítero: Época Visigótica") 1844
  • "La Monaĥo de Cister"; en la tempo de Johano la 1-a ("O Monge de Cister; Época de D. João I") 1848, 2 volumoj
• "Legendoj kaj Rakontoj" ("Lendas e narrativas") 1851, kolekto de noveloj kaj mallongaj historioj
  • "Legendoj kaj Rakontoj", Volumo 1 ("Lendas e narrativas, 1.^o tomo") 1851
    • "La Kaido de Santarém" ("O Alcaide de Santarém" 950–961)
    • "Garantioj por la Ĉarto de Hispanio" ("Arras por Foro de Espanha", arkaika portugala por "Kotizo de Ĉarto de Hispanio", 1371–2)
    • "La Kastelo de Faria" ("O Castelo de Faria" 1373)
    • "La Volbita Plafono" ("A Abóbada" 1401)
  • "Legendoj kaj Rakontoj", Volumo 2 ("Lendas e narrativas, 2.^o tomo") 1851
    • "La Detruado de Aŭrja: Hispanaj Legendoj (8-a jarcento)" ("Destruição de Áuria: Lendas Espanholas (século VIII)")
    • "La Nigra Episkopo" ("O Bispo Negro" 1130)
    • "La Morto de la Laboristo" ("A Morte do Lidador" 1170)
    • "La Kunvokito: Kroniko de Hispanio" ("O Emprazado: Crónica de Espanha" 1312)
    • "La Murdinta Majstro: Kroniko de la Templanoj" ("O Mestre Assassinado: Crónica dos Templários" 1320)
    • "Majstro Gil: Kroniko de la Dekkvina Jarcento" ("Mestre Gil: Crónica (Século XV)")
    • "Tri Monatoj en Kalikuto: Unua Kroniko pri la Hindaj Ŝtatoj, 1498" ("Três Meses em Calecut: Primeira Crónica dos Estados da Índia, 1498")
    • "La Kronikisto: Vivi kaj kredi je alia tempo" ("O Cronista: Viver e Crer de Outro Tempo")

Historioj

• "Historio de Portugalio ekde la komenco de la monarkio ĝis la fino de la regado de Afonso la 3-a" ("História de Portugal: 1.^a época, desde a origem da monarquia até D. Afonso III ") 1846–1853
• "Historio de la origino kaj establado de la Inkvizicio en Portugalio" ("História da Origem e Estabelecimento da Inquisição em Portugal") 1854–1859
• "Historiaj Monumentoj de Portugalio" ("Portugaliae Monumenta Historica") 1856–1873

Broŝuroj

• Broŝuroj: "Publikaj Demandoj", Volumo 1 (Opúsculos: Questões Públicas, Tomo I)
  • "La Voĉo de la Profeto" ("A Voz do Profeta") 1837
  • Teatro, Etiko, Cenzuro ("Teatro, Moral, Censura") 1841
  • "La Elirantoj" ("Os Egressos") 1842
  • "Pri la Ekonomia Sistemo" ("Da Instituição das Caixas Económicas") 1844
  • "La Monaĥinoj de Lorvão" ("As Freiras de Lorvão") 1853
  • Pri la stato de la ekleziaj arkivoj de la regno" ("Do Estado dos Arquivos Eclesiásticos do Reino") 1857
  • "La Subpremado de Konferencoj en la Kazino" ("A Supressão das Conferências do Casino") 1871
• Broŝuroj: "Publikaj Demandoj", Volumo 2 ("Opúsculos: Questões Públicas, Tomo II")
  • "Patrujaj Monumentoj" ("Monumentos Pátrios") 1838
  • "Pri Intelekta Propraĵo" ("Da Propriedade Literária") 1851–1852
  • Letero al la Akademio de Sciencoj ("Carta à Academia das Ciências") 1856
  • Mousinho da Silveira 1856
  • Letero al la Membroj de la Rondo de Cintra ("Carta aos Eleitores do Círculo de Cintra") 1858
  • "Manifesto de la Populara Asocio pri la antaŭenigo por la Edukado de Virinoj" ("Manifesto da Associação Popular Promotora da Educação do Sexo Feminino") 1858
• Broŝuroj: "Konfliktoj kaj Historiaj Studoj", Volumo 1 ("Opúsculos: Controvérsias e Estudos Históricos, Volumo I")
  • "La Batalo de Ourique" ("A Batalha de Ourique"):
    • I. "Mi kaj la Sacerdotaro" ("Eu e o Clero") 1850
    • II. "Pacaj Konsideroj" ("Considerações Pacificas") 1850
    • III. "Solenaj Vortoj" ("Solemnia Verba") 1850
    • IV. "Solenaj Vortoj" ("Solemnia Verba") 1850
    • V. La Araba Akademia Scienco" ("A Ciência Arábico-Académica") 1851
  • "Stato de la laboristaj klasoj en la duoninsulo ekde la sepa ĝis la dekdua jarcento" ("Do estado das classes servas na Península, desde o VIII até o XII Século") 1858
• Broŝuroj: "Publikaj Demandoj", Volumo 3 (Opúsculos: Questões Públicas, Tomo III)
  • "La amikrilatoj" ("Os Vínculos") 1856
  • "Enmigrado" (A Emigração) 1870–1875
• Broŝuroj: Konfliktoj kaj Historiaj Studoj, Volumo 2
  • "Portugalaj historiistoj" (Historiadores portugueses) 1839–1840:
    • "Fernão Lopes"
    • "pt:Gomes Eanes de Azurara"
    • "pt:Vasco Fernandes de Lucena" kaj "pt:Rui de Pina"
    • "pt:Garcia de Resende"
  • "Leteroj pri la Historio de Portugalio" (Cartas Sobre a História de Portugal) 1842
  • "Respondo al la Kritikoj de Vilhena Saldanha" ("Resposta às Censuras de Vilhena Saldanha") 1846
  • "Letero al la Redaktoro de la Universala Revuo" (Carta ao Redactor da Revista Universal)
  • "Pri la Ekzisto kaj Neekzisto de Feŭdismo en Portugalio" (Da Existência e não Existência do Feudalismo em Portugal) 1875–1877
  • Klarigoj (Esclarecimentos):
    • A. "Gotikaj destinoj" (Sortes Góticas)
    • B. "Feŭdismo" ("Feudo")
• Broŝuroj: Konfliktoj kaj Historiaj Studoj, Volumo 4
  • "Malnova Vilaĝo Nova" (Uma Vila-Nova Antiga)
  • "Hazardaj Pensoj pri Obskura Viro" (Cogitações Soltas de um Homem Obscuro)
  • "Portugala Arkeologio" (Arqueologia Portuguesa):
    • "La Aventuro de la Kardinalo Aleksandrino" (Viagem de Cardeal Alexandrino);
    • "Karakterizaĵo de Lisbono" ("Aspekto de Lisboa");
    • "La Aventuro de Du Kavaliroj: Tron kaj Lippomani" (Viagem dos Cavaleiros Tron e Lippomani)
  • "Iom da Lumo en la Densa Mallumo" (Pouca luz em muitas trevas)
  • "Notoj pri la Historio de Reĝa Virto" (Apontamentos para a historia dos bens da coroa)
• Broŝuroj: "Publikaj Demandoj", Volumo 4 (Opúsculos: Questões Públicas, Tomo IV)
  • "Du Epokoj kaj Du Monumentoj, aŭ la Reĝa Bieno ĉe Mafra" (Duas Épocas e Dois Monumentos ou a Granja Real de Mafra)
  • "Baldaŭaj Pensoj pri Kelkaj Aspektoj de la Agrikultura Ekonomio" ("Breves Reflexões Sobre Alguns Pontos de Economia Agrícola")
  • "La Farmodomo de Calhariz" ("A Granja do Calhariz")
  • "Leĝa Projekto" (Projecto de Decreto)
  • "Paco kaj Nacia Intereso" ("O País e a Nação")
  • "Reprezentado de la Urbodomo de Belém al la Nacia Registaro" ("Representação da Câmara Municipal de Belém ao Governo")
  • "Reprezentado de Belém Urbodomo al la Parlamento" ("Representação da Câmara Municipal de Belém ao Parlamento")
  • "Projekto pri Agrikultura Subvencio" ("Projekto de Caixa de Socorros Agricolas")
  • "Pri la Demando de Ĉartoj" ("Sobre a Questão dos Forais")
• Broŝuroj pri Literaturo:
  • "Kia estas la kondiĉo de nia literaturo? Kian vojon ĝi prenos?" ("Qual é o Estado da Nossa Literatura? Qual é o Trilho que Ela Hoje Tem a Seguir?")
  • "Poezio: Imitaĵo, Beleco, Unueco" ("Poesia: Imitação—Belo—Unidade")
  • "Originoj de la Moderna Teatro: Portugala Teatro ĝis la Fino de la Deksesa Jarcento" ("Origens do Teatro Moderno: Teatro Português até aos Fins do Século XVI")
  • "Raportoj pri portugala kavalireco" ("Novelas de Cavalaria Portuguesas")
  • "Historio de la Moderna Teatro: Hispana Teatro" ("Historia do Teatro Moderno: Teatro Espanhol")
  • "Popularaj Portugalaj Kredoj aŭ Popularaj Superstiĉoj" ("Crenças Populares Portuguesas ou Superstições Populares")
  • "La domo de Gonzalo, komediaĵo en kvin aktoj: Opinio" ("A Casa de Gonçalo, Comédia em Cinco Actos: Parecer")
  • "Historia Laŭdo por Sebastian Xavier Botelho ("Elogio Histórico de Sebastião Xavier Botelho")
  • Lady Maria Teles, Dramo en kvin aktoj: Opinio ("D. Maria Teles, Drama em Cinco Actos: Parecer")
  • Lordino Leonor de Almeida, Markizino de Alorna ("D. Leonor de Almeida, Marquesa de Alorna")

Aliaj verkoj

• "Ekde la Insulo de Ĵerzo ĝis Granville" ("De Jersey a Granville") 1831
• "Pri la civila geedziĝo, okaze de broŝuro de la Vicgrafo de Seabra pri tiu demando", "Estudos sobre o casamento civil: por occasião do opusculo do sr. Visconde de Seabra sobre este assumpto" 1866