Izotopoj de aluminio
Aluminio (Al) havas multajn izotopojn.
Nur stabila izotopo 27Al kaj radioaktiva izotopo 26Al kun duoniĝotempo = 7.2 × 105 jaroj okazas nature. 27Al havas naturan abundecon de pli ol 99,9%.
La norma atompezo estas 26,9815386(8) u.
26Al estas produktata de argono en la atmosfero de Tero per fisio kaŭzita per kosmo-radiaj protonoj.
Aluminiaj izotopoj havas praktikan aplikon en datigo de oceanaj sedimentoj, manganaj ercaj burĝonoj, glaĉera glacio, kvarco en rokaj eksponoj, meteoritoj. La rilatumo de 26Al al 10Be estas uzata por studi la rolon de transportado, sedimentigo, sedimenta konservado, tempoj de funebrado, erozio sur tempodaŭroj de ordo 105 al 106 jaroj.
Aperanta pro kosmo 26Al estis unue aplikita en studoj de la Luno kaj meteoritoj. Meteorŝtonaj partoj, post foriro de iliaj gepatraj korpoj, estas eksponataj al intensa kosmo-radiada bombardado dum kiam ili vojaĝas tra kosmo, kaŭzante konsiderindan produktadon de 26Al. Post falo al Tero, atmosfero protektas la meteorŝtonajn partojn de plua produktado de 26Al, sed disfalo de 26Al daŭras. Ĝia ankoraŭ restanta kvanto povas tiam esti uzata por difini kiel longe la meteorito estas surtere. Meteorŝtona esploro ankaŭ montrita ke 26Al estis relative abunda je la tempo de formigo de la planedsistemo. Plejparte oni kredas ke la energio liberigita per disfalo de 26Al estis respondeca por la degelo kaj planeda diferencialado de iuj asteroidoj post ilia formiĝo.
Tabelo
[redakti | redakti fonton]| Izotopo | Z(p) | N(n) | Izotopa maso (u) | Duoniĝotempo | Atomkerna spino |
Molea frakcio de la izotopo |
Limigoj de natura variado de la molea frakcio |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ekscita energio | |||||||
| 21Al | 13 | 8 | 21,02804(32)# | <35 ns | 1/2+# | ||
| 22Al | 13 | 9 | 22,01952(10)# | 59(3) ms | (3)+ | ||
| 23Al | 13 | 10 | 23,007267(20) | 470(30) ms | 5/2+# | ||
| 23mAl | ~0,35 s | #79 | |||||
| 24Al | 13 | 11 | 23,9999389(30) | 2,053(4) s | 4+ | ||
| 24mAl | 425,8(1) keV | 131,3(25) ms | 1+ | ||||
| 25Al | 13 | 12 | 24,9904281(5) | 7,183(12) s | 5/2+ | ||
| 26Al | 13 | 13 | 25,98689169(6) | 7,17(24)×105 a | 5+ | ||
| 26mAl | 228,305(13) keV | 6,3452(19) s | 0+ | ||||
| 27Al | 13 | 14 | 26,98153863(12) | Stabila | 5/2+ | 1,0000 | |
| 28Al | 13 | 15 | 27,98191031(14) | 2,2414(12) min | 3+ | ||
| 29Al | 13 | 16 | 28,9804450(13) | 6,56(6) min | 5/2+ | ||
| 30Al | 13 | 17 | 29,982960(15) | 3,60(6) s | 3+ | ||
| 31Al | 13 | 18 | 30,983947(22) | 644(25) ms | (3/2,5/2)+ | ||
| 32Al | 13 | 19 | 31,98812(9) | 31,7(8) ms | 1+ | ||
| 32mAl | 955,7(4) keV | 200(20) ns | (4+) | ||||
| 33Al | 13 | 20 | 32,99084(8) | 41,7(2) ms | (5/2+)# | ||
| 34Al | 13 | 21 | 33,99685(12) | 56,3(5) ms | 4-# | ||
| 35Al | 13 | 22 | 34,99986(19) | 38,6(4) ms | 5/2+# | ||
| 36Al | 13 | 23 | 36,00621(23) | 90(40) ms | |||
| 37Al | 13 | 24 | 37,01068(36) | 10,7(13) ms | 3/2+ | ||
| 38Al | 13 | 25 | 38,01723(78) | 7,6(6) ms | |||
| 39Al | 13 | 26 | 39,02297(158) | 7,6(16) ms | 3/2+# | ||
| 40Al | 13 | 27 | 40,03145(75)# | 10# ms [>260 ns] | |||
| 41Al | 13 | 28 | 41,03833(86)# | 2# ms [>260 ns] | 3/2+# | ||
| 42Al | 13 | 29 | 42,04689(97)# | 1# ms | |||
Notoj
[redakti | redakti fonton]- Mallongigoj de duoniĝotempo estas: a=jaro, d=diurno, h=horo, min=minuto, s=sekundo, ms=milisekundo, µs=mikrosekundo, ns=nanosekundo.
- Valoroj markitaj per # estas ne pure derivitaj de eksperimentaj datumoj, sed almenaŭ parte de sistemaj tendencoj. Spinoj kun malfortaj asignaj argumentoj estas enmetitaj en krampojn.
- Necertecoj estas donitaj en konciza formo en krampoj post la respektivaj lastaj ciferoj. Necertecaj valoroj signifas unu norman diferencon, escepte izotopan komponaĵon kaj norman atompezon de IUPAC kiuj uzas elvolvitajn necertecojn.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Izotopaj masoj de Ame2003 pritakso de atomaj masoj Arkivigite je 2008-09-23 per la retarkivo Wayback Machine de G. Audi, A.H. Wapstra, C. Thibault kaj O. Bersillon en Atomkerna Fiziko A729 (2003).
- Izotopaj komponaĵoj kaj normaj atomaj masoj de Atompezoj de la eroj. Recenzo 2000 (Teknika raporto de IUPAC). Pure Appl. Chem. Volumo. 75, No. 6, pp. 683-800, (2003) kaj Atomaj pezoj peviziitaj (2005) Arkivigite je 2008-03-05 per la retarkivo Wayback Machine.
- Audi, Bersillon, Blachot, Wapstra. La Nubase2003 pritakso de atomkernaj kaj disfalaj propraĵoj Arkivigite je 2011-07-16 per la retarkivo Wayback Machine, Nuc. Phys. 729, pp. 3-128 (2003).
- Nacia Atomkerna Datuma Centro, Brookhaven Nacia Laboratorio. Informo ekstraktita de la NuDat 2.1 datumbazo (ekstraktita en septembro de 2005).
- Aluminiaj izotopaj datumoj de La izotopa projekto de Laboratorioj Berkeley Arkivigite je 2007-08-23 per la retarkivo Wayback Machine
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| *H | *He | ||||||||||||||||
| *Li | *Be | *B | *C | *N | *O | *F | *Ne | ||||||||||
| *Na | *Mg | *Al | *Si | *P | *S | *Cl | *Ar | ||||||||||
| *K | *Ca | *Sc | *Ti | *V | *Cr | *Mn | *Fe | *Co | *Ni | *Cu | *Zn | *Ga | *Ge | *As | *Se | *Br | *Kr |
| *Rb | *Sr | *Y | *Zr | *Nb | *Mo | *Tc | *Ru | *Rh | *Pd | *Ag | *Cd | *In | *Sn | *Sb | *Te | *I | *Xe |
| *Cs | *Ba | 1 | *Hf | *Ta | *W | *Re | *Os | *Ir | *Pt | *Au | *Hg | *Tl | *Pb | *Bi | *Po | *At | *Rn |
| *Fr | *Ra | 2 | *Rf | *Db | *Sg | *Bh | *Hs | *Mt | *Ds | *Rg | *Cn | *Nh | *Fl | *Mc | *Lv | *Ts | *Og |
| 1 Lantanoidoj | *La | *Ce | *Pr | *Nd | *Pm | *Sm | *Eu | *Gd | *Tb | *Dy | *Ho | *Er | *Tm | *Yb | *Lu | ||
| 2 Aktinoidoj | *Ac | *Th | *Pa | *U | *Np | *Pu | *Am | *Cm | *Bk | *Cf | *Es | *Fm | *Md | *No | *Lr | ||
| | |||||||||||||||||