21-a de februaro

februaro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

La 21-a de februaro estas la 52-a tago de la jaro laŭ la gregoria kalendaro. 313 tagoj restas (314 en superjaroj).

Je la 21-a de februaro okazis, interalie:

Eventoj

362: Greka episkopo Atanazio revenis al Aleksandrio
537: Gotoj komencis sieĝi Romon
1173: Ĉefepiskopo de Canterbury Thomas Becket estis kanonizita de papo Aleksandro la 3-a
1242: Go-Saga iĝis imperiestro de Japanio
1245: Papo Inocento la 4-a akceptis eksiĝon de Tomaso, unua konata episkopo de Finnlando, post kiam li konfesis uzon de torturado kaj falsado
1322: Karlo la 4-a kroniĝis en Reims kiel reĝo de Francio - lasta el la kapetida dinastio
1411: Papo Gregorio la 12-a ekskomunikis Jan Hus pro lia sinteno kontraŭa al indulgencoj
1431: Rueno: episkopa proceso de Johana de Arko komenciĝis
1440: Pollando: en Kwidzyn fondiĝis Prusa Konfederacio, kontraŭa al la Ordeno de germanaj kavaliroj
1474: Pola-hungara milito: en Spišská Stará Ves estis paktita paco, kiu tamen ne finis la konflikton pri hungara kaj ĉeĥa tronoj inter Jogajlidoj kaj reĝo de Hungrio Matiaso la 1-a — aŭtune bataloj denove eksplodis
1457: Pola reĝo Kazimiro la 4-a aĉetis princlandon kun la ĉefurbo Oświęcim
1543: Etiopa-portugala armeo venkis islamajn afarojn en batalo de Wayna-Daga (oriente de lago Tana)
1574: Henriko la 3-a el la franca dinastio Valezianoj kroniĝis kiel unua elekta reĝo de Pollando
1613: Miĥail Fedoroviĉ Romanov post okjara tempo de perturboj iĝis caro - dinastio Romanovoj fondita
1632: Galilejo publikigis Dialogon pri la du plej gravaj sistemoj de la mondo: ptolemea kaj kopernika
1699: Malvenko de pola armeo en la batalo kontraŭ buĝakaj tataroj apud Dnestra vadejo en Martynów (nun Ivano-Frankivska provinco, proksime al Haliĉ) — lasta batalo inter Respubliko de Ambaŭ Nacioj kaj Otomana Imperio
1784: Laŭ dekreto de rusia imperiestrino Katarina la 2-a, krimea haveno kaj fortikaĵo ricevis la nomon Sebastopolo
1794: Dispartigoj de Pollando-Litovio: sub premo de rusia parlamentano Osip Igelström, Senĉesa Konsilio voĉdonis redukton de pola armeo je duono kaj devigan enkorpigon de eks-soldatoj al prusa kaj rusa armeoj
1804: En Kimrio ekfunkciis unua vaporlokomotivo, konstruita de Richard Trevithick
1808: Finna Milito komencita — rusa armeo eniris al okupata de Svedio Finnlando, atakis apud Abborrfors (Kymenlaakso)
1828: Gazeto "Ĉeroka Fenikso" aperis - unua inter la usonaj indianoj en la ĉeroka skribo inventita de Sequoyah
1846: En Respubliko Krakovo eksplodis insurekcio
1848: En Londono Karl Marx kaj Friedrich Engels anoncis Manifeston de la Komunista Partio
1858: Peloponezo: tertremo detruis la urbon Korinto
1861: Centra Ekonomia Societo por Poznana Duklando estis fondita
Januara ribelo kontraŭ Rusia Imperio:
- 1863: Malvenko de insurekcianoj en unua batalo de Nowa Wieś apud Piotrków Kujawski
- 1864: Malvenko de poloj en batalo de Opatów
1874: Kalifornio: ĉiutaga usona gazeto "The Oakland Tribune" komencis aperi
1878: Konektikuto: en New Haven aperis unua telefonlibro
1878: En konstelacio Sekstanto estis malkovrita galaksio NGC 3375
1883: Jules Ferry iĝis ĉefministro de Francio
1883: En Eta Litovio aperis unua en la litova lingvo revuo „Aušra”, redaktata de Jonas Basanavičius
1901: Albert Einstein iĝis svisa civitano
1901: Okupata de Usono Kubo proklamis sendependecon
1913: Balkanaj militoj: Ioanino iĝis greka urbo
1914: En Parizo dum lekcio Józef Piłsudski antaŭvidas Grandan Militon
Unua mondmilito:
- 1916: Germana-franca batalo apud Verdun komenciĝis — ĝis decembro mortfalis 300 mil soldatoj kaj 400 mil estis vunditaj
1918: Usono: en Bestoĝardeno de Cincinnati formortis la lasta karolina konuro
1919: Germana socialisto Kurt Eisner estis murdita — lia morto rezultis starigon de la Bavara Soveta Respubliko dum la Novembra Revolucio
1920: Rusia enlanda milito: la Ruĝa Armeo konkeris Arĥangelskon
1921: Kartvela Demokratia Respubliko voĉdonis konstitucion - sammonate invadita de Ruĝa Armeo
1921: Estonta ŝaho de Irano Reza Ŝaho Pahlavi eniris al Teherano kune kun 2 mil soldatoj de kozaka brigado
1929: Francio rifuzis azilon al Lev Trockij
1933: En Tria Regno estis kreitaj specialaj juĝejoj - Sondergericht
1935: Inaŭguro de Moskva Internacia Kinofestivalo
1935: Germana sekreta ŝtatpolico Gestapo eldonis publikan malpermeson de agado al cionisma kaj religia filozofo Martin Buber
1936: Dua Pola Respubliko: telfero al Kaspra pinto ekfunkciis
1937: En Pollando fondiĝis Partio de Nacia Unueco laŭ rekomendo de marŝalo Edward Rydz-Śmigły kaj ideo de Ferdynand Goetel
1939: Ferenc Keresztes-Fischer, ministro por internaj aferoj dekretis malfondi Hungaran nacisocialisman partion
Dua Mondmilito:
- 1940: Germana teroro en okupata Pollando: Arthur Greiser eldonis cirkuleron pri enkonduko de eŭtanazio en malsanulejoj por mensmalsanuloj kaj neŭrozmalsanuloj en la Provinco Vartlando, difinata per kodnomo "T⁴"; en Varsovio aperis afiŝoj pri registro de laborkapablaj virinoj en la aĝo de 15-40 jaroj - escepte de judinoj; Tria Regno: generalo Nikolaus von Falkenhorst estis nomumita stabestro de labora Operaco Weserübung pri la germana invado al Danio kaj Norvegio
- 1941: Provinco Vartlando: en Poznań germana polico okazigis surstratan homkaptadon por trovi senlaborulojn; en Varsovio germanaj regopovoj likvidis tri tram-linioj destinitaj nur por judoj - anstataŭ ili komencis funkcii tramo sen numero, markita de ŝildo kun blua-blanka stelo de Davido; Grodno: arestita de NKVD estis komandanto de Bjalistoko-Areo de la Asocio de Armita Batalado subkolonelo Jan Szulc - kondamnita al mortpuno li sukcesis fuĝi; Norvegio: ministro pri eksteraj aferoj de ekzila registaro iĝis Trygve Lie; Kairo: kunsido de Anthony Eden kaj John Dill kun britaj komandantoj el Mezoriento pri helpo al Grekio; hispana registaro konfirmis, ke germanaj trupoj eniris Hispanion (oficiale por helpi pro uragano); nokte RAF atakis Wilhelmshaven
- 1942: Germana polico pafmortigis en Biecz 31 judojn, kaj en Lublin 5 personojn; en koncentrejo por judoj en Kutno ekmalsanis je tifo ĝis tiu ĉi tago 1 328 personoj, de kiuj 311 mortis; Pola Rezistomovado: nokte de la 20-a/21-a de februaro 12 soldatoj de Pola Enlanda Armeo kaj 5 loĝantoj de Poznań bruligis magazenojn en riverhaveno, kie germanoj arigis nutraĵon, uniformojn kaj armilojn — germanoj taksis la perdojn je pli ol miliono da markoj; Urugvajo: prezidento Alfredo Baldomir malfondis parlamenton, proklamis krizostaton kaj vivigis militreĝimon senpartian (sen komunistoj)
- 1943: Apud fervoja stacidomo Krośniewice fuĝis de transporto ĉ. 100 poloj, deportataj al trudlaboro en Tria Regno; Juda Batal-Asocio sukcese atencis en Varsovia geto kontraŭ 5 kunlaborantoj de Gestapo; pola submarŝipo "Burza" (Tempesto) kun la usona artileria ŝipo "Campbell" sinkigis germanan submarŝipon prenante 7 germanajn militkaptitojn; Irano: generalo Heinz Guderian estis nomumita ĝenerala inspektoro de kirasita armilaro
- 1944: Volinia masakro: ukrainaj naciistoj ruze eniris al monaĥejo de karmelanoj en Wiśniowiec masakrante monaĥojn kaj ĉ. 180 kaŝiĝantajn polojn — entute dum kelkaj tagoj ili murdis kune kun najbaraj ukrainaj vilaĝanoj 460 polojn; germana polico masakris polan vilaĝon Ryczów (proksime al Ogrodzieniec) mortigante 12 virojn surloke kaj 3 apude; 5-a brigado de Zygmunt Szendzielarz batalis kontraŭ partizanoj de la Ruĝa Armeo, kaj taĉmento de Landa Armeo kontraŭ germanaj ĝendarmoj apud Łaskarzew; skolta grupo de Grizaj Taĉmentoj en Radom kelkhore batalis kontraŭ germanoj - ĉiuj pereis; en koncentrejo Gross-Rosen estis murdita skoltestro Florian Marciniak, kunfondinto de Grizaj Taĉmentoj; Orienta Fronto: trupoj de 2-a Apudbalta Fronto liberigis Solci kaj Ĥolm; 8-a Aviada Armeo atakis Hanovron kaj Braunschweig; japana ĉefministro kaj generalo Hideki Tojo iĝis estro de Ĝenerala Armeo-Stabo; usona registaro petis la irlandan fermi japanan kaj germanan diplomatiejojn pro ilia spionado
- 1945: Dua soveta okupado de Pollando: en Podkowa Leśna okazis laŭvica konspira kunveno de la Ĉefa Komisiono de Konsilio de Nacia Unueco, kies partoprenantoj protestis kontraŭ voĉdonoj de la Konferenco de Jalto, samtempe generalo Leopold Okulicki informis, ke oriente de Vistulo amasaj arestoj de membroj de Pola Enlanda Armeo fare de NKVD koncernis pli ol 30 mil personojn, en tio en Lublinio 15 mil, kaj en Białystok-regiono 12 mil; 2-a Belorusa Fronto: Ruĝa Armeo konkeris Czersk — pli ol 1 100 sovetaj soldatoj pereis; Slovakio: Ruĝa Armeo konkeris Košice; brita parlamento akceptis voĉdonojn de la konferenco de Jalto; Okcidenta Fronto: brita 30-a Armea Korpuso konkeris Goch; Kampanjo de Italio: Brazila Ekspedicia Forto venkis germanojn en la batalo de Monto Castello (sudokcidente de Bolonjo)
1946: En Hamburgo aperis gazeto "Die Zeit"
Stalinismo
- 1946: Volontula Rezervo de Civitana Milico fondiĝis en Pollando kiel kvazaŭarmea organizaĵo, kies tasko estis apogo de la milico — kvar monatojn poste ĝi nombris 28 mil funkciuloj kaj kontraŭbatalis taĉmentojn de la pola subtera sendependiga movado
- 1947: Komandanto de pola kontraŭkomunisma partizanaro Józef Kuraś, sieĝita de operaca grupo de la Korpuso de Interna Sekureco apud Nowy Targ, post sensukcesaj provoj eskapi provis memmortiĝi kaj mortis postnoktomeze de la sekva tago en malsanulejo de Nowy Targ
1947: En Olomouc estis remalfermita universitato je la nomo al František Palacký - la plej malnova en Moravio
1948: Usono: Nacia Asocio por Varaŭta Kurado fondiĝis
1949: Albanio membriĝis al la Konsilio de Reciproka Ekonomia Helpo
1952: Movado por bengala lingvo: 5 studentoj pereis en Dako dum manifestacio en la Universitato de Dako por atribui al la bengala lingvo statuson de oficiala lingvo en Orienta Pakistano (nun Bangladeŝo)
1958: Brita artisto Gerald Holtom malkovris emblemon por la Kampanjo por Nuklea Senarmigado, kiu poste fariĝis internacie agnoskita kiel la pacsimbolo
1958: En Egiptio kaj Sirio okazis referendumo, kiu agnoskis kreon de federacio de ambaŭ landoj kun la nomo Unuiĝinta Araba Respubliko
1961: Brazila flugkompanio TAM Linhas Aéreas fondiĝis
1965: Afrik-usonano Malcolm X estis murdita dum parolado en Novjorko fare de membroj de la Nacio de Islamo
1971: En Vieno oni subskribis konvencion pri psikoaktivaj drogoj
1972: Soveta robota kosmoveturilo Luna 20 grundiĝis sur la Lunon
1973: Israelaj ĉasaviadiloj pafalterigis super Sinajo pasaĝeran aviadilon de Libyan Airlines - pereis 108 personoj el 113
1973: En ĉefurbo de Laoso Vjentiano oni subskribis interkonsenton inter la registaro kaj Pathet Lao
1975: Premiero de la filmo La Promesita Lando, reĝisorita de Andrzej Wajda
1978: Liberaj Sindikatoj de Supra Silezio: en Katowice Kazimierz Świtoń vivigis Fondo-Komitaton de Liberaj Sindikatoj - unua en la Pola Popola Respubliko sendependa sindikata organizaĵo, antaŭanta Solidarecon (Liberaj Sindikatoj de Marbordo)
1989: En Krakovo kaj Varsovio okazis studentaj manifestacioj por liberigo de Vaclav Havel
1992: Liĥtenŝtejno: en Vaduzo Ĝenerala Asembleo de la internacia hotela agentejo "Eurotel" akceptis Respublikon Makedonio kiel dekan membron
1994: Oficiala agnosko de belorusa-latva ŝtatlimo
1995: Steve Fossett kiel unua en la historio sole transiris en balono Pacifikon
2000: Internacia Komisiono por Taksado de la Krimoj de Nazia kaj Soveta Okupadaj Reĝimoj en Litovio kaj la Kunlabora Interkonsento de la Ministerio pri Nacia Defendo interkompreniĝis en Vilno
2000: Internacia Tago de la Gepatra Lingvo festata unuafoje
2004: En Romo fondiĝis Eŭropa Verda Partio
2005: Israelo liberigis 500 palestinajn malliberulojn
2006: Japana teleskopo de infraruĝa radiado AKARI enorbitiĝis
2007: Ĉefministro de Italio Romano Prodi demisiis
2008: Armitaj fortoj de Turkio invadis nordan Irakon por neŭtraligi membrojn de Kurdistana Laborista Partio kun malutiligo de ilia organiza infrastrukturo
2009: Pola skikuristino Justyna Kowalczyk dum Monda ĉampionado pri nordia skiado en ĉeĥa Liberec gajnis oran medalon en sinsekva nordia skiado kaj liberstila skiado
2012: Membrinoj de feminisma grupo Pussy Riot aranĝis dum meso en Katedralo de Kristo Savinto en Moskvo prezentaĵon direktitan kontraŭ ĉefministro Vladimir Putin kaj ortodoksaj klerikoj
2014: Eŭromajdano: ukraina prezidento Viktor Janukoviĉ fuĝis de la ĉefurbo al Ĥarkivo
2016: Bolivio: en referendumo plimulto de voĉdonantoj forĵetis amendon al konstitucio, kiu ebligus al prezidento trian oficperiodon
2018: Slovakio: en sia domo en Veľká Mača estis pafmortigita esploranta ĵurnalisto Ján Kuciak kun sia fianĉino, verkanta artikolon pri prezidento Robert Fico kaj liaj ligoj kun la itala mafio
2022: prezidanto de Rusio Vladimir Putin subskribis la ukazojn pri agnosko de Donecka kaj Luganska Popolaj Respublikoj; sekvis subskribo de traktatoj pri amikeco, kunlaboro kaj reciproka helpo inter ili kaj Rusio
2023: Invado de Rusio en Ukrainion:
- 363-a tago de rusa agreso: pasinttage Rusia armeo atakis du provincojn de Donbaso (pro pripafo 5 personoj pereis) kaj Zaporiĵan provinco — 35 000 loĝantoj de Ĥarkiva provinco restas sen kurento; en okupata Mariupolo okazis 11 eksplodoj, detruita rusa magazeno apud aerodromo; oficiale en Ukrainio pereis preskaŭ 7 200 civiluloj, reale verŝajne pli ol 16 mil; ukraina stabo: Rusio perdis 144 440 soldatojn en Ukrainio — la pasintan tagon 760; en Donecka provinco 5 rusaj transportiloj kaj tanko estis detruitaj; Oleksij Reznikov: kontraŭkremla koalicio konsistas jam el 54 landoj; Oleksij Danilov: Rusio en Donbaso provas ataki en 5 direktoj, sed ĝia "granda ofensivo" daŭranta de 8-10 tagoj ne sukcesas
- Mondreago: Esplorĵurnalistoj: Kremlo ekplanis transpreni Belorusion ĝis 2030; Raŝismo: dum alparolo de Putin al la rusa publiko estis anoncita suspendo de Rusio en usona-rusia interkompreniĝo koncerne kontrolon de armadkonkuro pri nukleaj armiloj — en samtempa pripafo de Ĥersono ne malpli ol 6 civiluloj pereis, kaj 12 estis vunditaj; post senprecedenca alveno al pripafata Kievo prezidanto de Usono apud la Reĝa Kastelo de Varsovio dankis al poloj pro la akcepto de miliono kaj duono de ukrainoj, substrekante ke anstataŭ finnlandiĝo de NATO estas natoizo de Finnlando kaj Svedio, ke Pollando bezonas Usonon kiel Usono bezonas Pollandon, kaj ke militkrimoj estos punitaj; ukrainaj parlamentanoj vizitis papon